Pałac w Czernicy
 nr rej. pałac A/5491/530 z 27.01.1959, kaplica A/5466/1120 z 27.07.1964, park A/5377/503/J z 7.12.1977[1]
| |
 Pałac w Czernicy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Kondygnacje |
2 |
| Ukończenie budowy |
1543 r. |
| Ważniejsze przebudowy |
1858 i 1911 r. |
Położenie na mapie gminy Jeżów Sudecki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego  | |
 50°58′42,62″N 15°43′11,77″E/50,978506 15,719936
| |
Pałac w Czernicy – zabytkowy pałac[2] wybudowany w 1543 w Czernicy przez rodzinę Schaffgotschów (Baltazar I Schaffgotsch)[3][4].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Pałac położony jest w Czernicy – wsi w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie karkonoskim, w gminie Jeżów Sudecki, w Górach Kaczawskich w Sudetach Zachodnich.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pałac w Czernicy powstał w 1543, w wyniku przebudowy istniejącego w tym miejscu wcześniej zamku, należącego do rycerzy von Langenof[5]. Nowa budowla była trzyskrzydłowym, renesansowym dworem otoczonym fosą[5]. W 1858 budowla uległa znacznemu zniszczeniu. Podczas odbudowy zlikwidowano fortyfikacje, a sam dwór ponownie przebudowano, nadając mu styl neorenesansowy, przypominający francuskie zamki nad Loarą[5]. W 1911 w północno-zachodnim narożniku zbudowano masywną, półokrągłą wieżę nakrytą stożkowym dachem. Do 1945 pałac znajdował się w rękach rodziny von Klitzing, która na przełomie XIX-XX w. dokonała ostatniej przebudowy i modernizacji siedziby. Dobudowano wejście główne, oraz położono instalacje elektryczne i centralnego ogrzewania. Po wojnie obiekt przejęło Okręgowe Przedsiębiorstwo Handlu Opałem we Wrocławiu, następnie był użytkowany przez Komendę Wojewódzką Policji w Jeleniej Górze, a od 1992 jest własnością prywatną[3][5].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Pałac w Czernicy jest dwukondygnacyjnym budynkiem wzniesionym na planie podkowy[5]. Całe założenie pałacowo-parkowe zostało poddane gruntownej renowacji, po której blasku nabrały interesujące wnętrza, w szczególności pochodzące z 1563 malowidła ścienne w pałacowej kaplicy (archiwum) z herbami szlacheckimi na ścianach (od lewej) von:
- Liebdaler, Stosch, Haugwitz, Rappach;
- Loeben, Schaffgotsch, Bischofswerdt, Schwenckfeld;
- Talkenberg, der Berka von Duba und Leipa, Zedlitz, Schaffgotsch;
- Lamminger, Knobelsdorff, Promnitz, Kittlitz[5][6].
Ogrodzony kamiennym murem 5-hektarowy, teraz pielęgnowany park posiada wiele dendrologicznych okazów i stanowi znakomity przykład tego typu zabytków w Kotlinie Jeleniogórskiej[5]. Obiekt jest częścią zespołu pałacowego, w skład którego wchodzi jeszcze kaplica[5]. Na elewacji zewnętrznej pomiędzy szczytami a oknami znajdują się cztery fryzy z herbami i datami:
- Langenau - 1340, Kittlitz - 1409, Seidlitz - 1518 (ściana frontowa)[7]
- Schaffgotsch - 1555, Lest - 1598[8]
- Dobschütz - 1690, Förster - 1709, Schweinitz (właściciel 1749[9]),
- X, X, Packisch-Festenberg (zm. 1782[9]) (elewacja ogrodowa, w szczycie data 1900[10][11].
-
Liebdaler -
Stosch -
Haugwitz -
Rappach -
Loeben -
Schaffgotsch -
Bischofswerdt -
Schwenckfeld -
Talkenberg -
Berka v. Duba u. Leipa -
Zedlitz -
Lamminger -
Knobelsdorff -
Promniz -
Langenau- 1340 -
Kittlitz - 1409 -
Seidlitz - 1518 -
Lest -1598 -
Dobschütz - 1690 -
Förster - 1709 -
Schweinitz -
(?) -
(?) -
Packisch-Festenberg
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 48. [dostęp 2015-03-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ NID: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, woj. dolnośląskie. nid.pl, 2023-06-30. [dostęp 2023-07-19]. (pol.).
- ↑ a b Czernica Langenau.. www.polskiezabytki.pl. [dostęp 2022-08-31].
- ↑ ROCZNIKJELENIOGÓRSKI PISMO REGIONU KARKONOSZY; tom XLV, 2013.. docplayer.pl. s. 59. [dostęp 2022-08-31].
- ↑ a b c d e f g h Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 84-88. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ Czernica (Langenau). dokumentyslaska.pl. [dostęp 2023-06-30]. (pol.).
- ↑ Pałac Schaffgotschów. fotopolska.eu. [dostęp 2023-07-03]. (pol.).
- ↑ Pełen mrocznych tajemnic pałac w Czernicy. karkonoszego.pl. [dostęp 2023-06-29]. (pol.).
- ↑ a b Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka, 2008, s. 85. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ Pałac Schaffgotschów. fotopolska.eu. [dostęp 2023-07-03]. (pol.).
- ↑ Czernica Langenau. polskiezabytki.pl. [dostęp 2023-07-03]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.