Pałac w Turwi
 nr rej. 44 z 26.01.1965[1]
| |
 Fasada | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Szkolna 4 |
| Typ budynku | |
| Rozpoczęcie budowy |
1760 |
| Ukończenie budowy |
1770 |
| Ważniejsze przebudowy |
1780, 1820-30, pocz. XX w. |
| Pierwszy właściciel |
Chłapowscy |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kościan  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kościańskiego  | |
 52°03′38,7468″N 16°49′05,7288″E/52,060763 16,818258
| |
| Strona internetowa | |
Pałac w Turwi – barokowy pałac rodziny Chłapowskich, zlokalizowany w Turwi, w gminie Kościan. Jednym z jego właścicieli (w latach 1815–1879) był gen. Dezydery Chłapowski, współtwórca pracy organicznej i jeden z kreatorów nowoczesnego rolnictwa wielkopolskiego.
W pałacu były kręcone zdjęcia do polskiego serialu historycznego „Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy” w reżyserii Jerzego Sztwiertni, wyprodukowanego przez Telewizję Polską w latach 1979–1981.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Obiekt pochodzi z lat 1760–1770. Wybudowany został przez Ludwika Chłapowskiego, jako dwupiętrowy pałac, a później przebudowany w latach 1780, 1820–1830 i w początkach XX wieku. Wszystkie te przebudowy spowodowały, że budowla ma charakter stylowo mieszanej, z dominującą, centralną częścią o formach barokowych i silnym akcentem neogotyckim, w postaci masywnej, niewysokiej wieży. Najokazalsze wnętrza umieszczono na piętrze, tworząc tzw. piano nobile - piętro reprezentacyjne. Wystrój wnętrz zaprojektował zapewne Ignacy Graff z Rydzyny.
W latach 1847–1848 dobudowano do pałacu kaplicę NMP Niepokalanie Poczętej w stylu neogotyku angielskiego. Łączy się ona z pałacem specjalną galerią. Wewnątrz znajduje się wizerunek Madonny w stylistyce charakterystycznej dla renesansowej rodziny Della Robbia.
W czasie II wojny światowej został zajęty przez Niemców. Nie ucierpiał w wyniku działań wojennych, jednak później ulokowano w nim siedzibę PGR-u i w ciągu 5 lat pałac został całkowicie zdewastowany. W pierwszej połowie lat 50. został przekazany Polskiej Akademii Nauk[2]. Funkcjonował jako Stacja Badawcza Instytutu Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN. Po likwidacji tego instytutu, od jesieni 2022 r. właścicielem pałacu wraz z parkiem został Instytut Chemii Bioorganicznej PAN[2][3].
Park[edytuj | edytuj kod]
Park pałacowy zaaranżowany został w XVIII w. przez francuskiego projektanta Augustyna Denizota (1836–1910), twórcy innych rezydencjonalnych ogrodów w Wielkopolsce. Ma powierzchnię 22 ha[2]. Na jego terenie rosną liczne drzewa pomnikowe, m.in. dęby o obwodach 700 i 780 cm (ten drugi ma na imię Dezydery). W 1992 r. wszedł w skład utworzonego wówczas Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego[2]. Atrakcją parku są śnieżyce, masowo kwitnące wiosną[4].
Upamiętnienia[edytuj | edytuj kod]
Przed rezydencją stoi głaz pamiątkowy ku czci gen. Dezyderego Chłapowskiego. Pod galerią łączącą pałac i kaplicę NMP znajduje się figura św. Józefa oraz tablica pamiątkowa ku czci Zdzisława Wilusza (29.12.1906–31.3.1963), agronoma, kierownika tutejszej stacji doświadczalnej, oficera Wojska Polskiego i AK w latach 1939–1945 i partyzanta Zamojszczyzny.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolska [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ a b c d Zespół pałacowo-parkowy w Turwi [online], IChB PAN [dostęp 2023-08-09].
- ↑ Anna Szklarska-Meller, Pałac w Turwi po likwidacji Instytutu Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN w Poznaniu pozostanie w rękach Polskiej Akademii Nauk [online], koscian.naszemiasto.pl, 26 października 2021 [dostęp 2023-08-09].
- ↑ Śnieżyce pojawiły się w Turwi [online], Lepszy Poznań, 22 marca 2023 [dostęp 2023-08-09].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marcin Libicki, Piotr Libicki, Dwory i pałace wiejskie w Wielkopolsce, wyd. Rebis, Poznań, 2010, s. 400-402, ISBN 978-83-7301-243-1
- Słownik krajoznawczy Wielkopolski, PWN, 1992, s. 282, ISBN 83-01-10630-1
- Powiat kościański, mapa 1:50.000, TopMapa, Poznań, 2010, ISBN 978-83-7445-120-8
- tablice pamiątkowe i informacyjne in situ