Palczatka wełnista

Palczatka wełnista
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	palczatka
Gatunek	palczatka wełnista
	Nazwa systematyczna
	Cymbopogon schoenanthus (L.) Spreng.; Pl. Min. Cogn. Pug. 2: 15 1815.
Synonimy
	Andropogon schoenanthus L.;
	Andropogon schoenanthus L.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Palczatka wełnista (Cymbopogon schoenanthus (L.) Spreng.) — gatunek trawy z rodziny wiechlinowatych. Rośnie dziko w Afryce, na Półwyspie Arabskim i na półwyspie Synaj^[4].

Morfologia i biologia[edytuj | edytuj kod]

Wysoka roślina wieloletnia o grubych kłączach i szerokich (jak na trawy) liściach. Kwiatostan w postaci szczytowej wiechy.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Wytwarza mający własności lecznicze olejek eteryczny o cytrynowym zapachu. Jest on używany do przy bólach głowy, dnie moczanowej, biegunce i zaburzeniach żołądkowo-jelitowych. Wykazuje też działanie antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe^[5].
Palczatka wełnista zawiera dużą zawartość piperytonu. Przeprowadzone w 2009 badania naukowe przez Instytut Chemii i Biologii Roślin w Togo wykazały, że opryskiwanie wodnym wyciągiem z palczatki wełnistej jest skuteczne w zwalczaniu groźnego w krajach rozwijających się groźnego szkodnika kapusty, jakim jest tantniś krzyżowiaczek (Plutella xylostella). Zabija on larwy tego owada szybciej, niż chemiczne pestycydy (średni czas przeżycia larw 330 s). Opracowano metodę ekstrahowania piperytonu z palczatki wełnistej umożliwiającą osiągnięcie ekstraktu o stężeniu 70%, nadającego się do handlowego rozprowadzania^[5].
Olejek z palczatki wełnistej jest używany w kosmetyce do pielęgnacji cery^[6].
W krajach tropikalnych wytwarza się z niej napój odświeżający^[7].
Aromat zapachowy palczatki wełnistej jest bardzo trwały. Był wyczuwalny jeszcze podczas otwierania grobowców faraonów z przełomu XX i XXI dynastii, czyli ok. 1070 lat p.n.e. Według badaczy roślin biblijnych w niektórych cytatach biblijnych wymieniono dwa gatunki palczatek: palczatkę imbirową i palczatkę wełnistą. Np. w Księdze Jeremiasza (6,20) ”korzeń trzcinowy z dalekiej ziemi” to właśnie jeden z tych dwu gatunków palczatek. W Księdze Ezechiela (27,19) palczatki te kryją się pod słowem tłumaczonym jako trzcina.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-13] (ang.).
↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-11-20].
↑ ^a ^b Efficacy of Cymbopogon Schoenanthus L. Spreng (Poaceae) Extracts on Diamondback Moth Damaging Cabbage. [dostęp 2014-11-30].
↑ Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
↑ Ahmed Estat Belal & Irina Springuel: Wadi Allaqi Biosphere Reserve. Unit of environmental studies and development, 1997.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-13] (ang.).

[TPL-3] The Plant List. [dostęp 2014-11-20].

[grin-4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-11-20].

[cymbopogon-5] Efficacy of Cymbopogon Schoenanthus L. Spreng (Poaceae) Extracts on Diamondback Moth Damaging Cabbage. [dostęp 2014-11-30].

[rb-6] Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.

[7] Ahmed Estat Belal & Irina Springuel: Wadi Allaqi Biosphere Reserve. Unit of environmental studies and development, 1997.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]