Palmiarnia Parku Oliwskiego

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Palmiarnia w Parku Oliwskim
Symbol zabytku nr rej. 366 z 20.04.1971
Ilustracja
Palmiarnia w Oliwie
Państwo

 Polska

Miejscowość

Gdańsk

Adres

Park Oliwski

Ukończenie budowy

XVIII w., 1954

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Palmiarnia w Parku Oliwskim”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Palmiarnia w Parku Oliwskim”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Palmiarnia w Parku Oliwskim”
Ziemia54°24′39″N 18°33′45″E/54,410833 18,562500

Palmiarnia w Parku Oliwskimzabytkowa palmiarnia w gdańskim parku Oliwskim.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wnętrze części starej palmiarni

Powstała w drugiej połowie XVIII w. jako klasztorny ogród zimowy skupiający egzotyczne rośliny. Stanowiła element kompozycyjny parku. Znajduje się niedaleko jego głównej drogi, na południowy wschód od pałacu opackiego.

W XIX w., w latach 50. i w 1984 dokonywano jej rozbudowy, w wyniku której zabudowania palmiarni składały się ze wschodniego parterowego, murowanego budynku na planie prostokąta (przeszklonego od południa) i części zachodniej, której współczesna, cylindryczna forma powstała w 1954. Szklana kopuła sięgała wysokości 15 m[1]. W środku można obserwować w warunkach zbliżonych do naturalnych palmy, bananowce, araukarie, filodendrony, kaktusy, aloesy, agawy, opuncje, fikusy, storczyki, sagowce i inne. Oliwski daktylowiec miał w chwili ścięcia 180 lat, był najstarszym sztucznie hodowanym okazem tego gatunku w Europie i jedynym takim drzewem w Polsce[2]. Jako element zespołu pocysterskiego palmiarnia została wpisana w 1971 do rejestru zabytków.

We wrześniu 2017 dotychczasowa konstrukcja palmiarni została rozebrana, a w jej miejscu przewidziano nowy, wyższy obiekt, uwzględniający ówczesną wysokość daktylowca (17 m), który w 2013 naruszył konstrukcję dachu[3][4] (koszt inwestycji 8,7 mln zł)[5]. Nowa konstrukcja palmiarni ma formę cylindrycznej, szklanej, automatycznie otwieranej rotundy o wysokości 24 m i szerokości 17 m. Obiekt dostosowany został również dla osób niepełnosprawnych, a jego kubatura wynosi 4,4 tys. metrów sześciennych. Kolejne terminy zakończenia prac – listopad 2017, styczeń i czerwiec 2018 – nie zostały dotrzymane, oficjalnie z powodu znacznie większych od przewidywanych rozmiarów fundamentu rozbieranej konstrukcji[6]. Faktycznie jednak o opóźnieniu zdecydowała nieumiejętność opanowania przez wykonawcę skomplikowanej technologii oszklenia 24-metrowego pawilonu, w wyniku czego w lipcu 2019 za porozumieniem stron odszedł on z placu budowy. W rezultacie zakończenie prac nastąpiło we wrześniu 2020. Jednocześnie w 2020 rozpoczęły się warte niemal 8 mln zł prace nad modernizacją oranżerii[7][8], mające trwać do jesieni 2021[9]. Opóźnienie w realizacji inwestycji nowej rotundy przyczyniło się do osłabienia i uschnięcia eksponowanego okazu palmy[10][11], którą jesienią 2021 przeznaczono do wycięcia[12], co nastąpiło 2 grudnia 2021[13]. W październiku 2021 Zarząd Dzielnicy Oliwa złożył zawiadomienie do prokuratury w sprawie obumarcia 180–letniego daktylowca w Parku Oliwskim[14][15]; w listopadzie tegoż roku zawiadomienie w tej sprawie złożył również Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków Igor Strzok[16]. 19 marca 2022, z niemal pięcioletnim opóźnieniem[17], przebudowana Palmiarnia z trzema nowymi daktylowcami została otwarta[18]. W wydarzeniu wzięli udział Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz wraz z zastępcami Alanem Aleksandrowiczem i Piotrem Grzelakiem[19][20][21][22][23][24].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Aleksandra Kozłowska Palmiarnia w parku Oliwskim będzie wyższa. Bo się palma nie mieści [dostęp 18.09.2013]
  2. Jak powinien zmienić się park Oliwski? Historycy sztuki: usunąć asfalt i...
  3. Dariusz Gałązka Palmiarnia w nowej odsłonie. DRMG pokazała projekt
  4. Emilia Stawikowska Trwa rozbiórka oliwskiej palmiarni. A pomysł na nową jest zaskakujący
  5. Nowa palmiarnia w Parku Oliwskim będzie później i za większe pieniądze
  6. Tę gdańską palmiarnię znają wszyscy. Od ponad półtora roku jest nieczynna
  7. Kłopoty z palmiarnią w parku Oliwskim. Robota za 8,7 mln zł utknęła na finiszu. trojmiasto.wyborcza.pl. [dostęp 2021-10-23]. (pol.).
  8. 8 mln zł za przebudowę oranżerii w parku Oliwskim. trojmiasto.pl. [dostęp 2021-10-23]. (pol.).
  9. Palmiarnia w parku Oliwskim prawie gotowa. Budowa zajęła ponad trzy lat. trojmiasto.wyborcza.pl. [dostęp 2021-10-23]. (pol.).
  10. 180-letnia gdańska palma obumiera. Powód? Trwająca trzy lata budowa nowej palmiarni za 28 mln. trojmiasto.wyborcza.pl. [dostęp 2021-10-23]. (pol.).
  11. 180-letnia palma oliwska umiera. Dyrektor gdańskich inwestycji straci stanowisko?. trojmiasto.wyborcza.pl. [dostęp 2021-10-23]. (pol.).
  12. Palma oliwska idzie do ścięcia, Gdańsk kupił nowe rośliny. Nowy dyrektor gdańskich inwestycji przejmuje obowiązki. trojmiasto.wyborcza.pl. [dostęp 2021-10-23]. (pol.).
  13. Paweł Wojciechowski: Rozpoczęła się wycinka 180-letniej palmy w Parku Oliwskim w Gdańsku. W tle śledztwo prokuratury. 2021-12-02. [dostęp 2021-12-02].
  14. Zarząd Dzielnicy Oliwa zawiadamia prokuraturę w sprawie obumarcia 180 – letniego daktylowca w Parku Oliwskim. oliwianie.pl, 2021-10-28. [dostęp 2021-10-28]. (pol.).
  15. Do prokuratury trafiło zawiadomienie o unicestwieniu 180 – letniej palmy z Parku Oliwskiego. staraoliwa.pl, 2021-10-28. [dostęp 2023-02-21]. (pol.).
  16. Konserwator zabytków zgłasza martwą palmę do prokuratury. Wycinka jeszcze w tym tygodniu?. trojmiasto.wyborcza.pl, 2021-11-02. [dostęp 2021-11-02]. (pol.).
  17. Nowa palmiarnia w parku Oliwskim zostanie otwarta z pięcioletnim poślizgiem
  18. Palmiarnia w Oliwie wreszcie otwarta!
  19. Palmiarnia otwarta!. staraoliwa.pl, 2022-03-21. [dostęp 2023-02-21]. (pol.).
  20. Rotunda i oranżeria w Parku Oliwskim otwarte dla zwiedzających. gzdiz.gda.pl, 2022-03-21. [dostęp 2022-03-21]. (pol.).
  21. Rotunda i oranżeria w Parku Oliwskim otwarte dla zwiedzających. gdansk.pl, 2022-03-19. [dostęp 2022-03-19]. (pol.).
  22. Otwarcie Palmiarni. trojmiasto.pl, 2022-03-19. [dostęp 2022-03-19]. (pol.).
  23. W sobotę, 19 marca, otwarcie nowej palmiarni w Oliwie. trojmiasto.pl, 2022-03-15. [dostęp 2022-03-16]. (pol.).
  24. Otwarcie nowej palmiarni w Parku Oliwskim. staraoliwa.pl, 2022-03-18. [dostęp 2023-02-21]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]