Panaeolina foenisecii
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina |
incertae sedis |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Panaeolina foenisecii |
| Nazwa systematyczna | |
| Panaeolina foenisecii (Pers.) Maire Treb. Mus. Ciènc. nat. Barcelona, sér. bot. 15(no. 2): 109 (1933) | |
Panaeolina foenisecii (Pers.) Maire – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Panaeolina, incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1800 r. Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus foenisecii. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1933 r. René Charles Joseph Ernest Maire[1]. Synonimy naukowe:
- Agaricus foenisecii Pers. 1800
- Coprinarius foenisecii (Pers.) J. Schröt. 1889
- Drosophila foenisecii (Pers.) Quél. 1886
- Panaeolus foenisecii (Pers.) J. Schröt. 1926
- Panaeolus foenisecii (Pers.) J. Schröt. 1926 var. foenisecii
- Panaeolus foenisecii var. halophilus Bon 1970
- Panaeolus foenisecii var. intermedius E. Ludw. 2001
- Prunulus foenisecii (Pers.) Gray 1821
- Psathyra foenisecii (Pers.) G. Bertrand 1901
- Psathyrella foenisecii (Pers.) A.H. Sm. 1972
- Psilocybe foenisecii (Pers.) Quél. 1872[2].
Wcześniej zaliczany był m.in. do rodzaju Panaeolus. W 2003 r. Władysław Wojewoda zaproponował dla niego polską nazwę kołpaczek szorstkozarodnikowy[3]. Znany był też pod nazwą kołpaczek kośny[4]. Po przeniesieniu tego gatunku do rodzaju Panaeolina obydwie nazwy polskie stały się niespójne z nazwą naukową.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnicy 1–3 cm, cielistobrązowy do czerwonobrązowego, bardzo higrofaniczny, na miejscu wzrostu często dwubarwny, podczas wysychania od szczytu zmienia barwę na jasnobeżową do białawocielistej. Skórka sucha. Brzeg w stanie wilgotnym daleko, prześwitująco żłobkowany[5].
Najpierw szarobeżowe, później ciemnobrązowe, na powierzchniach charakterystycznie pstrokate, u góry przyczepione[5]. Ostrze blaszek jaśniejsze[4].
Jaśniejszy niż kapelusz, lekko przejrzysty, podczas wysychania białawy, cały delikatnie kosmkowaty[5].
Czarnobrązowy. Zarodniki cytrynkowate, wyraźnie szorstkie, o średnicy (11,5)14–17(22) × (7,5)8,5–11 µm. Podstawki 2-zarodnikowe lub 4-zarodnikowe. Skórka kapelusza komórkowa[5].
- Gatunki podobne
Bywa często mylony z łysiczką lancetowatą (Psilocybe semilanceata).
-
Higrofaniczny kapelusz -
Blaszki starszego owocnika -
Zarodniki -
Młode owocniki -
-
.JPG)
.JPG)
_Maire_106576.jpg)
.jpg)
.jpg)
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Najliczniej notowany w Ameryce Północnej, Europie i Australii, ale występuje także w Azji, Ameryce Środkowej (na wyspie Puerto Rico) i w Republice Południowej Afryki[6].
Rośnie od wiosny do późnej jesieni (maj-październik), zwykle na nawożonych łąkach i trawnikach, uprawianych darniach, trawiastych przydrożach. Podczas sprzyjającej pogody grzyb pojawia się zaraz po skoszeniu łąk. Rośnie pojedynczo i w grupach. Jest częsty, łatwy jednak do przeoczenia ze względu na niewielkie rozmiary[5].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Naziemny grzyb saprotroficzny[3]. Grzyb niejadalny. Wbrew szeroko rozpowszechnionemu mniemaniu grzyb zawiera tylko śladowe ilości psylocybiny[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-12-12] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Marek Snowarski, Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-776-4.
- ↑ a b c d e f E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Występowanie Panaeolina foenisecii na świecie (mapa) [online], Discover Life Maps [dostęp 2014-04-18].