Paracryphiales

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Paracryphiales
Ilustracja
Sphenostemon comptonii
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

Paracryphiales

Nazwa systematyczna
Paracryphiales Takht. ex Reveal
Novon 2: 239. 13 Oct 1992[3]
Quintinia serrata

Paracryphialesrząd roślin nasiennych należący do kladu astrowych (ang. asterids) odpowiadającego w ujęciu Ruggiero i in. nadrzędowi astropodobnych Asteranae. Jest to takson monotypowy obejmujący jedną rodzinę Paracryphiaceae z trzema rodzajami i 36 gatunkami[2][4]. Są to rośliny drzewiaste i krzewiaste, zimozielone, ulistnione spiralnie, występujące we wschodniej Australii oraz na wyspach od Filipin po Nową Zelandię, na wschodzie po Nową Kaledonię[2]. Współczesny zasięg ma charakter reliktowy – dawniej przedstawiciele tej grupy występowali także na półkuli północnej (np. skamieniałości sprzed 83,5 miliona lat (kreda późna) znane są ze Szwecji). Znaczenie użytkowe ma drewno pozyskiwane w Australii z gatunku Quintinia sieberi – bardzo twarde, różowawe, o gęstych słojach[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Drzewa i krzewy[4].
Liście
Skórzaste, pojedyncze, skrętoległe, choć często skupione na pędach w fałszywych okółkach. Przylistków brak. Blaszka całobrzega lub piłkowana[4].
Kwiaty
Zebrane w szczytowe i wyrastające w kątach liści kłosy, grona i wiechy. Kwiaty są promieniste i obupłciowe, siedzące lub krótkoszypułkowe. Działki kielicha są wolne w liczbie czterech lub pięciu, rzadko w większej liczbie. Płatków korony często brak lub są w takiej liczbie jak działki kielicha. Pręcików jest 5 do 8, rzadko do 11. Zalążnia jest górna u Paracryphia i dolna u pozostałych rodzajów. Powstaje z różnej liczby owocolistków (od dwóch u Sphenostemion do 15 u Paracryphia), na szczycie zakończonych siedzącymi znamionami[4].
Owoce
Pestkowce lub jagody u Sphenostemion, a u pozostałych rodzajów torebki podzielone przegrodami, otwierające się klapkami od dołu[4].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna rzędu według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]

Wraz z m.in. rzędami ostrokrzewowców Aquifoliales, selerowców Apiales i szczeciowców Dipsacales tworzy grupę euasterids II w obrębie kladu astrowych (asterids) należącego do dwuliściennych właściwych (eudicots).


dereniowce Cornales




wrzosowce Ericales





?

Icacinales


?

Vahliales



Metteniusales




gariowce Garryales




goryczkowce Gentianales




psiankowce Solanales




ogórecznikowce Boraginales



jasnotowce Lamiales










ostrokrzewowce Aquifoliales




astrowce Asterales




twardziczkowce Escalloniales




Bruniales




selerowce Apiales




Paracryphiales



szczeciowce Dipsacales











Podział rzędu na rodzinę i rodzaje[2][5]

rodzina Paracryphiaceae Airy Shaw in Kew Bull. 18: 265. 8 Dec 1965[3]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
  2. a b c d e Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).
  3. a b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – P. [dostęp 2013-10-27].
  4. a b c d e f Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 616-617. ISBN 978-1-842466346.
  5. List of Genera in PARACRYPHIACEAE, [w:] Vascular plant families and genera [online], Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2013-10-27] (ang.).