Parafia Matki Boskiej Bolesnej w Gdyni
54°29′09″N 18°32′34″E/54,485833 18,542778.jpg) Kościół Matki Boskiej Bolesnej w Orłowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres |
ul. ks. Stanisława Zawackiego 4, |
| Data powołania | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Archidiecezja | |
| Dekanat | |
| Kościół | |
| Proboszcz |
ks. kan. dr Tomasz Biedrzycki |
| Wezwanie | |
| Wspomnienie liturgiczne | |
Położenie na mapie Gdyni  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
| 54°29′09″N 18°32′34″E/54,485833 18,542778
| |
| Strona internetowa | |
Parafia Matki Boskiej Bolesnej w Gdyni – rzymskokatolicka parafia usytuowana w gdyńskiej dzielnicy Orłowo przy ulicy ks. Stanisława Zawackiego. Wchodzi w skład dekanatu Gdynia Orłowo, który należy do archidiecezji gdańskiej.
Decyzją arcybiskupa metropolity gdańskiego – Sławoja Leszka Głódzia, z dnia 1 lipca 2019 parafia została mianowania siedzibą dekanatu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Historia parafii[edytuj | edytuj kod]
Najwcześniejsze wzmianki o kościele w Orłowie pochodzą z XVI wieku[1]. Dzisiejsze prezbiterium kościoła jest pozostałością po wzniesionej w latach 1568–1572 (przez Gergena Rosenberga) świątyni w Małym Kacku.
Około roku 1585 kościół został rozbudowany przez syna Gergena – Jerzego Rosenberga, burgrabię i burmistrza Królewskiego Miasta Gdańska, a jednym z dowodów na to, że to on był fundatorem kościoła olejny obraz wotywny przedstawiający klęczącego przed krzyżem mężczyznę w zbroi, datowany na przełom XVI i XVII wieku. W dolnym narożu obrazu widnieje herb donatora – klęczącego mężczyzny; który należał do rodu Rosenbergów.
Obraz Ukrzyżowanie z epitafium z 1612 – obecnie jest częścią epitafium, które do lat 80. XX wieku wisiało w kościele; niestety w wyniku braku odpowiedniej konserwacji, zabytek ten uległ zniszczeniu, zachował się jedynie obraz, który od 1987 znajduje się w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie.
Przynależność świątyni co do kultu religijnego jest kwestią sporną; nie jest pewne, czy należała ona do katolików czy luteran. Przypuszcza się, że istniały dwa obiekty kościelne w tym samym czasie i były własnością poróżnionych ze sobą wspólnot wyznaniowych – katolickiej i luterańskiej.
Architektura pierwszego kościoła[edytuj | edytuj kod]
Kościół około 1940 roku.
Obecne prezbiterium kościoła Matki Bożej Bolesnej stanowi przeważającą część pierwszego kościoła. Wykazuje ono dużą solidność budowlaną. Był to kościół orientowany na planie krzyża łacińskiego z drewnianą wieżą, będącą elewacją zachodnią. Był to niski i przysadzisty, charakterystyczny dla wiejskiego pejzażu pomorskiego – kościół.
Zniszczenia wojenne[edytuj | edytuj kod]
Mimo oporu armii niemieckiej, Gdynia została w miarę szybko wyzwolona przez Armię Czerwoną nadchodzącą ze wschodu. W czasie działań wojennych kościół bardzo ucierpiał, zniszczona została dobudówka, wieża z dzwonem i plebania.
Zaraz po wojnie ks. Stefan Kwiatkowski decydował się przejąć w duszpasterską opiekę tę część; którą dziś obejmuje parafia orłowska. Był to przedwojenny wikariusz w Małym Kacku i okupacyjny wikariusz na Grabówku – ksiądz mocno związany z Gdynią.
Zamieszkał tymczasowo u państwa Zegarskich. 13 maja 1945 nadeszła nominacja ks. Kwiatkowskiego na administratora parafii. Nowy administrator poświęcił cmentarz i jako pierwszych w obrządku rzymskokatolickim, pochowano na nim ekshumowanych żołnierzy polskich, którzy polegli w obronie Gdyni we wrześniu 1939. W 1953 cmentarz powiększono w kierunku Kaczej rzeki. Zaraz na początku istnienia parafii ukształtowała się jej granica – uwzględniając położenie kościoła, przyłączono 14 ulic leżących na południe od nasypu kolejowego; wyłączając je z parafii Mały Kack[2].
W 1952 roku biskup chełmiński przysłał do Orłowa pierwszego wikariusza – ks. Stanisława Zawackiego. W maju 1957 parafię wspomaga drugi wikariusz – ks. Zygmunt Trela.
Budowa kościoła[edytuj | edytuj kod]
Stary kościół, który dzisiaj oglądamy jako zabytkowe prezbiterium, nie mógł pomieścić nowej parafii. Osiągał on wymiary 9 m szerokości i 18 m długości. Po wielu staraniach uzyskano zgodę na maksymalne wymiary nowej części; korpusu trzynawowego i wieży: 25 m długości i 15 m szerokości. Kościół wzniesiono w stanie surowym, bez dokończenia wierzy w 1949 roku. Prawdziwą perłą wśród eksponatów nowej części jest ambona ze starego kościoła; wykonana w 1648.
- Rozbudowa kościoła w 1949;
- Budowa nawy bocznej w 1949;
- Budynek starej plebanii został rozebrany w 2003;
Działalność duszpasterską na terenie parafii prowadzą zakony: serafitek, urszulanek, elżbietanek, dominikanek i karmelitanek bosych oraz działa Charytatywna Grupa św. Antoniego. Grupa ta co roku organizuje festyn charytatywny "Skarby ze Stryszka". Dochód z festynu jest przeznaczony na wypoczynek wakacyjny dla najbiedniejszych dzieci z parafii. Organizowany jest też świąteczny bazar, który odbywa się przed świętami w centrum handlowym "Klif" w Gdyni Orłowie oraz w domu parafialnym. Grupa własnoręcznie wykonuje ozdoby, które są sprzedawane. Dochód zostaje przekazany na rzecz domu samotnej matki w Gdańsku Matemblewie i hospicjum św. Wawrzyńca w Gdańsku.
Proboszczowie[edytuj | edytuj kod]
- 1945–1973: ks. Stefan Kwiatkowski
- 1973–1998: ks. prał. Stanisław Zawacki[3]
- 1998–2017: ks. kan. Krzysztof Rybka[4]
- od 28 V 2017: ks. kan. dr Tomasz Biedrzycki[5]
- dziekan od 1 VII 2019
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Orłowski zabytek uratowany. gdynia.pl, 2022-02-20. [dostęp 2022-02-20]. (pol.).
- ↑ Z różańcem z Kibeho. gdansk.gosc.pl, 2023-03-16. [dostęp 2023-03-17]. (pol.).
- ↑ Pomnik ks. Stanisława Zawackiego już stoi w Orłowie. gdynia.naszemiasto.pl, 2010-06-25. [dostęp 2010-06-25]. (pol.).
- ↑ Ks. Kanonik Krzysztof Rybka – pomoc duszpasterska w parafii św. Stanisława Biskupa, Męczennika (Leźno). diecezja.gda.pl. [dostęp 2023-07-10]. (pol.).
- ↑ Ks. Kanonik dr Tomasz Biedrzycki – proboszcz. diecezja.gda.pl. [dostęp 2019-07-02]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Informacje o parafii na stronie archidiecezji gdańskiej. [dostęp 2023-07-10].
- Wyszukiwarka grobów na cmentarzu komunalnym w Gdyni i Kosakowie. [dostęp 2024-04-12].