Pasta do zębów

Pasta do zębów – substancja, która rozprowadzana przy pomocy szczoteczki do zębów służy do utrzymywania czystości zębów i jamy ustnej. Jest jednym z najczęściej występujących produktów w domach.

Działa poprzez usuwanie z powierzchni zębów i dziąseł zanieczyszczeń i nalotów o zróżnicowanym składzie chemicznym, głównie płytki nazębnej. Stanowi długotrwałą ochronę przeciwpróchniczą. Zapewnia estetyczny i ładny wygląd zębów oraz świeży oddech. Zapobiega chorobom przyzębia.

Skład pasty do zębów

• środki abrazyjne (ścierne, polerujące):
  • np. krzemionka koloidalna
• środki żelujące (zagęstniki) – decydują o konsystencji
• środki pieniące (mydła, detergenty); przykładowe detergenty:
  • laurylosiarczan sodu, laurylosarkozynian sodu
• substancje smakowo-zapachowe, np. mentol
• substancje przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze
• substancje biologicznie czynne (przeciwpróchnicze), działające na:

Pasta do zębów pod mikroskopem (powiększenie 100×, 200×, 400× i 600×)

• • tkanki twarde zęba – szczególnie na nadwrażliwość zębów
    • związki fluoru (zamyka kanaliki zębiny), hydroksyapatyty, cytrynian sodu, chlorek potasu
  • dziąsła i śluzówkę
    • zioła, witaminy, salicylan choliny, ksylitol, torf
  • płytkę i kamień nazębny
    • pirofosforan sodowy – zapobiega mineralizacji płytki nazębnej
    • oktapinol – zmniejsza odkładanie płytki nazębnej
    • glukuronian chlorheksydyny, triklosan – niszczą drobnoustroje
    • sanguinaryna

Fluor występuje w postaci następujących związków:

• fluorek sodu
• monofluorofosforan sodu
• aminofluorki
• fluorek cyny(II)
• fluorek glinu

Jedynie aminofluorki są związkami organicznymi, pozostałe są nieorganiczne. Stare pasty zawierały tlenek magnezowy jako środek neutralizujący szkodliwe kwasy.

Zawarte w pastach związki fluoru działają przeciwpróchniczo, hamując rozwój enzymów wydzielanych przez bakterie przy zamianie węglowodanów na kwasy i zwiększając tym samym odporność szkliwa na działanie kwasów w jamie ustnej. Dodatkową cechą tych związków jest pogarszanie zdolności adhezyjnych powierzchni zęba w stosunku do bakterii (utrudnianie kolonizacji powierzchni zęba przez bakterie) ,tym samym zmniejsza się ryzyko powstania próchnicy. Prewencja próchnicy wynosi: 1 mg F/l. Związki fluoru hamują demineralizację szkliwa, a nawet umożliwiają jego remineralizację.

Tubki

Budowa tubki pasty do zębów zawierającej więcej niż jeden kolor: 1 – przekrój poprzeczny tubki, 2 – przekrój poprzeczny wylotu, 3 – wylot tubki

Pierwsza pasta do zębów w tubce została sprzedana w r. 1896 przez firmę „Colgate & Company”. W masowej sprzedaży dotychczasowe słoiki, w których sprzedawane były pasty, zostały zastąpione tubkami przez „Colgate & Company” w roku 1908.

Niektóre pasty do zębów po wyciśnięciu z tubki zawierają więcej niż jeden kolor. Początkowo był to chwyt reklamowy stosowany przez producentów, jednak takie rozwiązanie ma również swoje zalety, ponieważ można wówczas użyć w paście większą ilość czynnych składników, których nie dałoby się umieścić razem z uwagi na możliwość reakcji chemicznej pomiędzy nimi. W takim przypadku tubka pasty do zębów jest odpowiednio skonstruowana tak, że jej wnętrze posiada pojemniki oddzielone od siebie. Mieszanie pasty następuje dopiero przy jej wyciskaniu.