Paulina Wilkońska
.jpg) Paulina Wilkońska około 1863 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Dziedzina sztuki |
literatura |
| Epoka | |
Paulina z Lauczów (Lautschów) Wilkońska (ur. 1815 w Swarzędzu, zm. 9 czerwca 1875 w Poznaniu) – polska powieściopisarka, redaktorka, pamiętnikarka.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Dzieciństwo spędziła w Siekierkach koło Swarzędza[1]. Uczyła się na pensji w Poznaniu. Jej mężem był od 1832 August Wilkoński. W latach 1840–1851 prowadziła w Warszawie salon literacki, w którym bywały osoby związane z „Biblioteką Warszawską”, „Przeglądem Naukowym” i Cyganerią Warszawską. Po wydaleniu w 1851 z zaboru rosyjskiego osiadła w Wielkopolsce. Owdowiawszy w 1852, utrzymywała się z twórczości pisarskiej.
Wilkońska debiutowała w 1841 zbiorem prozy Wieś i miasto. Napisała kilkadziesiąt powieści o tematyce społecznej i historycznej, m.in. Wieś i miasto[2] (1841), Poranki i wieczory[3][4](1847). Publikowała m.in. w „Pierwiosnku” i „Zorzy”. Była też autorką wspomnień wydanych przez Wiktora Gomulickiego: Moje wspomnienia o życiu towarzyskim w Warszawie (Poznań,1871) i Moje wspomnienia o życiu towarzyskim na prowincji w Kongresówce[5][6] (1875)[7], w których dokumentowała życie intelektualne i polityczne Warszawy między powstaniem listopadowym i styczniowym.
Władysław Syrokomla przyznał się, że to jej inspiracji zawdzięczamy jego poemat Margier[8].
Powieści autorki wpisują się w nurt literatury dydaktycznej, skierowanej przede wszystkim do kobiet. Modelowa bohaterka jej powieści to wzorowo wychowana Polka, dojrzewająca w patriotycznej rodzinie i gotowa do dużych poświęceń dla najbliższych. Czasem bywa wyposażona w doświadczenia Wilkońskiej, jak np. Teresa Zawrzecka z Dziedziczki Czarnolic[9][10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zespół Szkół w Siekierkach Wielkich - O szkole [online], spsiekierki.edupage.org [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-12] (pol.).
- ↑ Wieś i miasto : obrazy i powieści. Cz. 1 / przez Paulinę z L.- W. [pseud.], wyd. 1841 [online], polona.pl [dostęp 2018-04-21].
- ↑ Poranki i wieczory : obrazy, szkice i powieści. T. 1 przez Paulinę z L. Wilkońską, wyd. 1847 [online], polona.pl [dostęp 2018-04-21].
- ↑ Poranki i wieczory : obrazy, szkice i powieści. T. 2 przez Paulinę z L. Wilkonską, wyd. 1847 [online], polona.pl [dostęp 2018-04-21].
- ↑ Moje wspomnienia o życiu towarzyskiem na prowincyi w Kongresówce. Cz. 1 przez Paulinę Wilkońską, wyd. 1875 [online], polona.pl [dostęp 2018-04-21].
- ↑ Moje wspomnienia o życiu towarzyskiem na prowincyi w Kongresówce. Cz. 2 przez Paulinę Wilkońską, wyd. 1875 [online], polona.pl [dostęp 2018-04-21].
- ↑ Biogram na stronie biblioteki w Swarzędzu
- ↑ Wstęp do poematu "Margier", Wilno, 1954
- ↑ Dziedziczka Czarnolic : powieść / przez Paulinę z L. Wilkońską, wyd. 1867 [online], polona.pl [dostęp 2018-04-21].
- ↑ Alicja Przybyszewska, Twórczość literacka Pauliny Wilkońskiej, w: Winieta - pismo Biblioteki Raczyńskich, Poznań, nr 3(70)/2015, s.7, ISSN 1509-6343
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Halina Gacowa: Wilkońska Paulina. W: Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny. T. V: U–Ż, uzupełnienia, indeksy (koordynacja całości Roman Loth). Warszawa: 2004, s. 54–56.
- Alina Witkowska, Ryszard Przybylski: Romantyzm. Wyd. VIII - 3 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 676, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13848-6.