Paweł Fitin
Paweł Michajłowicz Fitin (ros. Павел Михайлович Фитин, ur. 28 grudnia 1907 we wsi Ożogino, gubernia tobolska, zm. 24 grudnia 1971 w Moskwie) – major bezpieczeństwa państwowego, wieloletni funkcjonariusz służb specjalnych ZSRR. W latach 1939–1946 szef cywilnego wywiadu zagranicznego ZSRR, kolejno: V Zarządu GUGB, I Zarządu NKGB i I Zarządu NKWD. W 1940 roku jeden z realizatorów zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Z zawodu rolnik, absolwent wyższej szkoły rolniczej, zastępca dyrektora naczelnego wydawnictwa rolniczego Sielchozgiz. Od stycznia 1938 słuchacz wyższej szkoły NKWD (pierwszej szkoły wywiadu zagranicznego, tzw. SZON). W grudniu 1938, po odsunięciu Nikołaja Jeżowa i nominacji Ławrientija Berii na szefa NKWD powołany do NKWD, w którym został skierowany do wywiadu zagranicznego, w maju 1939 mianowany jego szefem (5 Zarząd GUGB). Po dokonaniu reorganizacji służb bezpieczeństwa i wywiadu w lutym 1941 mianowany szefem I Zarządu (Wywiad Zagraniczny) NKGB, następnie I Zarządu NKWD. Sprawował to stanowisko do końca wojny. W 1940 roku współuczestniczył w realizacji zbrodni katyńskiej.
Wielokrotnie przestrzegał przed groźbą ataku niemieckiego, narażając się w ten sposób na gniew Józefa Stalina. Odniósł wiele sukcesów wywiadowczych podczas II wojny światowej, m.in. prowadząc siatkę szpiegowską Cambridge. W swoim raporcie z 1945 o Anthonym Bluncie pisał: Ten agent wykonał tak ogromną, tytaniczną pracę dla nas podczas wojny, że musi być wyczerpany. Powinniśmy zostawić go w spokoju przez okres pięciu lub dziesięciu lat.
Po wojnie w 1946 objął stanowisko zastępcy pełnomocnika NKWD w Niemczech, następnie w 1947 przeniesiony do Swierdłowska na stanowisko zastępcy szefa zarządu w MGB ZSRR, później ponownie przeniesiony, tym razem do Kazachstanu, gdzie został ministrem bezpieczeństwa państwowego.
Po aresztowaniu Ławrientija Berii w 1953 usunięty ze służby bez prawa do zasiłku i emerytury. Znalazł zatrudnienie w Moskwie jako dyrektor kombinatu fotograficznego, w którym pracował do 1970. Zmarł w Moskwie w grudniu 1971.
Odznaczenia
- Order Czerwonej Gwiazdy (20 września 1943)
- Order Czerwonego Sztandaru (dwukrotnie, m.in. 26 kwietnia 1940)
- Order Republiki (Tuwa) (18 sierpnia 1943)
- Odznaka "Zasłużony Funkcjonariusz NKWD" (4 lutego 1942)
I 6 medali.
Bibliografia
- Władimir Abarinow, Oprawcy z Katynia, Kraków 2007. ISBN 978-83-240-0792-9
- Н. В. Петров, К. В. Скоркин, Кто руководил НКВД 1934–1941, Москва 1999. ISBN 5-7870-0032-3