Pełch

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pełch
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

siemiatycki

Gmina

Perlejewo

Liczba ludności (2011)

305[2][3]

Strefa numeracyjna

86

Kod pocztowy

17-322[4]

Tablice rejestracyjne

BSI

SIMC

0403270[5]

Położenie na mapie gminy Perlejewo
Mapa konturowa gminy Perlejewo, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Pełch”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Pełch”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Pełch”
Położenie na mapie powiatu siemiatyckiego
Mapa konturowa powiatu siemiatyckiego, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Pełch”
Ziemia52°36′02″N 22°29′41″E/52,600556 22,494722[1]

Pełch – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Perlejewo[6][5].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Przemienienia Pańskiego w Perlejewie[7], a prawosławni do parafii Wniebowstąpienia Pańskiego w Ciechanowcu.

Części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Pełch[6][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0403287 Praga część wsi

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1434 r. książę litewski Zygmunt Kiejstutowicz nadał znajdujące się w pobliżu dobra Mikołajowi Nasucie z Międzyrzecza[8]. Później majątek ten należał do Kosińskich, Wodyńskich, Oborskich i Ossolińskich z Rudki.

Pod koniec XIX w. Pełch był wsią włościańską nad rzeką Pełchówką. Osada liczyła 40 domów i 431 mieszkańców. Istniał tu młyn wodny. Ziemia była piaszczysta, żytnia, łąk mało, las budowlany[9].

W 1921 roku mieszkało tu 383 osoby w 49 domach. Wśród mieszkańców notowano 8 prawosławnych[10]. Mapy z tego okresu wykazują młyn wodny na rzece Pełch.

W pobliżu wsi folwark Stefanowo o powierzchni 100 ha. Na początku XX wieku od spadkobierców Ossolińskich folwark odkupił Stefan Szmurło. Rodzina Szmurłów posiadała majątek Stefanowo do września 1939 r[11]. Podczas okupacji sowieckiej cała rodzina Szmurłów została wywieziona do Kazachstanu. Majątek został rozparcelowany, najpierw przez Rosjan, a w 1944 r. przez władze polskie.

Wieś Pełch (Пелхи) na mapie Szuberta (1866)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 98782
  2. Wieś Pełch w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-12-28] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 908 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. a b c GUS. Rejestr TERYT
  6. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. Opis parafii na stronie diecezji
  8. T. Jaszczołt, Gmina Grodzisk k/Siemiatycz. Dzieje ziemi i mieszkańców, Grodzisk 2004, s. 23.
  9. Pełch, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 937.
  10. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z 30 września 1921 roku i innych źródeł urzędowych. T V. Województwo białostockie, Warszawa 1924, str. 28
  11. J. Włodek, Dzieje zagłady ziemiaństwa polskiego południowo-zachodniej Białostocczyzny, Pamiętniki Historyczne, część I, Ciechanowiec 2005, str. 311