Pelé
Ten artykuł od 2011-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis grafiki}}}]] {{{opis grafiki}}} | ||||||||||||||||
Pełne imię i nazwisko |
{{{pełne imię i nazwisko}}} | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia |
{{{data urodzenia}}} | |||||||||||||||
Data i miejsce śmierci |
{{{data śmierci}}} | |||||||||||||||
Wzrost |
173 cm | |||||||||||||||
Pozycja | ||||||||||||||||
Informacje klubowe | ||||||||||||||||
Klub |
{{{klub}}} | |||||||||||||||
Numer w klubie |
{{{numer w klubie}}} | |||||||||||||||
Kariera juniorska | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Kariera seniorska[a] | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Kariera reprezentacyjna | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Kariera trenerska | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Dorobek medalowy | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Odznaczenia | ||||||||||||||||
{{{odznaczenia}}} | ||||||||||||||||
[{{{www}}} Strona internetowa] |
Pelé, właśc. Edson Arantes do Nascimento (ur. 23 października 1940 w Três Corações) – brazylijski piłkarz, działacz sportowy, polityk, honorowy prezydent New York Cosmos, w latach 1995–1998 minister sportu Brazylii.
Kariera klubowa
Pelé od urodzenia był związany z piłką nożną. Jego ojciec, João Ramos do Nascimento był środkowym napastnikiem (CF) , lecz kontuzja uniemożliwiła mu kontynuowanie kariery. Jego rodzina nie należała do zamożnych i jako chłopiec dorabiał jako pucybut. Pelégo poznał były reprezentant Brazylii, Waldemar de Brito i zachwycony jego talentem, uczynił go piłkarzem Santos FC, gdzie zadebiutował w wieku 15 lat (7 września 1956) w meczu przeciwko Corinthians Santo André (7:1) strzelając jedną z bramek. Ostatnim występem był mecz z Ponte Preta, wygrany przez Santos 2:0. Działo się to 2 października 1974. Pelé występował w Santosie 18 lat, a zdobył z nim Puchar Interkontynentalny i Klubowy Puchar Ameryki Południowej.
W 1974 roku Pelé zdecydował o zakończeniu kariery. Pożegnalny mecz oglądało z trybun ponad 200 tys. kibiców. Po pewnym czasie postanowił kontynuować karierę w klubie New York Cosmos, gdzie wówczas grali inni znani piłkarze. Ostatni oficjalny mecz z jego udziałem odbył się 1 października 1977 roku. Spotkały się w nim drużyny: Cosmosu i Santosu, a w każdym z klubów rozegrał po jednej połowie.
Pelé w reprezentacji Brazylii
Pelé zadebiutował w reprezentacji Brazylii w wieku zaledwie 17 lat w meczu rozegranym 7 lipca 1957 w Rio de Janeiro przeciwko Argentynie. Zdobył w tym meczu gola, ale Brazylia przegrała 1:2. Był to zarazem jedyny występ w barwach "canarinhos", w którym strzelił bramkę i zszedł z boiska pokonany. Mimo młodego wieku został zabrany na mistrzostwa świata w 1958 roku w Szwecji. Początek tych mistrzostw Brazylia z Pelém na ławce rezerwowych grała słabo. Wtedy trener Feola postanowił zaryzykować i wystawił go do pierwszego składu. Jego gra wprawiła kibiców w zachwyt, zaś Brazylia wygrała mistrzostwa. W nagrodę za występ dostał od miasta nowy samochód. Po mistrzostwach, jako gwiazda Santosu zdobywał mistrzostwa stanu São Paulo.
Na kolejnych mistrzostwach świata w Chile zagrał tylko w dwóch meczach, gdyż doznał kontuzji. Mistrzostwa świata w Anglii były w wykonaniu Brazylijczyków bardzo nieudane, a sam Pelé nie mógł rozwinąć skrzydeł, gdyż padał ofiarą fauli. Na kolejne mistrzostwa świata w Meksyku, mimo deklaracji, że na nich nie wystąpi, pojechał. Zdobył tam mistrzostwo, a drużyna, w której grał, uchodzi za jedną z najlepszych w historii. Po zakończeniu mistrzostw zrezygnował z występów w reprezentacji.
Pelé wystąpił w 91 oficjalnych meczach reprezentacji narodowej i strzelił w nich 77 bramek. Razem z drużyną Brazylii zanotował 66 zwycięstw, 14 remisów i 11 porażek. Gole strzelał w 51 meczach (w 40 nie wpisał się na listę strzelców), siedmiokrotnie popisując się hat-trickiem (w tym dwukrotnie w meczach z Francją). Dwanaście razy zdobył 2 bramki, a 32 razy jednego gola. Wystąpił przeciwko 29 drużynom narodowym, najwięcej przeciw Argentynie – 10 razy. Najczęściej (dziesięciokrotnie) trafiał do bramki Paragwaju.
Łącznie wystąpił w czterech edycjach mistrzostw świata (1958, 1962, 1966 i 1970), które 3-krotnie z Brazylią wygrał. Zagrał w nich łącznie 14 meczów (12 zwycięstw, jeden remis i jedna porażka) i strzelił 12 bramek.
Uczestniczył tylko w jednym turnieju Copa América (1959), w którym poprowadził Brazylię do 4 zwycięstw i 2 remisów, a także zdobył koronę króla strzelców (8 goli w 6 meczach). To jednak (wobec 5 zwycięstw i 1 remisu Argentyny) okazało się niewystarczające do zdobycia tytułu i Brazylia zajęła 2. miejsce.
Przygodę z kadrą narodową zakończył 18 lipca 1971 meczem z Jugosławią (2:2), także w Rio de Janeiro.
Wystąpił ponadto w 23 nieoficjalnych meczach Brazylii i zdobył w nich 18 bramek. Wśród nich jest występ przeciwko reprezentacji FIFA (6 listopada 1968, wygrany przez Brazylię 2:1) uważany przez niektóre źródła (zwłaszcza brazylijskie) za oficjalny, jednak FIFA w 2001 roku wykreśliła go z listy meczów oficjalnych.
Brazylia nigdy nie przegrała mając w składzie Pelégo i Garrinchę (32 mecze, 29 zwycięstw).
Pelé kontra drużyny narodowe
Przeciwnik | Mecze | Z | R | P | Gole |
---|---|---|---|---|---|
Argentyna | 10 | 4 | 2 | 4 | 8 |
Paragwaj | 9 | 7 | 1 | 1 | 10 |
Chile | 7 | 7 | 0 | 0 | 8 |
Portugalia | 6 | 3 | 1 | 2 | 2 |
Peru | 5 | 4 | 1 | 0 | 3 |
Anglia | 4 | 4 | 0 | 0 | 1 |
Bułgaria | 4 | 3 | 1 | 0 | 3 |
Czechosłowacja | 4 | 2 | 2 | 0 | 4 |
Meksyk | 4 | 3 | 0 | 1 | 2 |
Egipt | 3 | 3 | 0 | 0 | 3 |
RFN | 3 | 2 | 1 | 0 | 2 |
Szwecja | 3 | 3 | 0 | 0 | 3 |
Urugwaj | 3 | 2 | 0 | 1 | 0 |
Walia | 3 | 3 | 0 | 0 | 4 |
ZSRR | 3 | 2 | 1 | 0 | 3 |
Austria | 2 | 1 | 1 | 0 | 1 |
Francja | 2 | 2 | 0 | 0 | 6 |
Jugosławia | 2 | 0 | 2 | 0 | 1 |
Kolumbia | 2 | 2 | 0 | 0 | 1 |
Wenezuela | 2 | 2 | 0 | 0 | 4 |
Włochy | 2 | 1 | 0 | 1 | 1 |
Algieria | 1 | 1 | 0 | 0 | 1 |
Belgia | 1 | 1 | 0 | 0 | 3 |
Boliwia | 1 | 1 | 0 | 0 | 1 |
Dania | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 |
Holandia | 1 | 0 | 0 | 1 | 0 |
Polska | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 |
Rumunia | 1 | 1 | 0 | 0 | 2 |
Szkocja | 1 | 0 | 1 | 0 | 0 |
Suma | 91 | 66 | 14 | 11 | 77 |
Po zakończeniu kariery
Tuż po końcu swojej piłkarskiej przygody Pelé został dyrektorem sportowym Santosu, a w 1995 roku objął stanowisko ministra sportu Brazylii, które piastował 3 lata. Próbował swoich sił jako komentator telewizyjny. Napisał książkę ze swoimi wspomnieniami. Grał w filmie Ucieczka do zwycięstwa (reż. John Huston). Wziął udział w promowaniu wielu firm. Były to m.in. PepsiCo, Coca-Cola, MasterCard, Puma.
W 1999 Międzynarodowy Komitet Olimpijski ogłosił go najlepszym sportowcem XX wieku. Pelé jest także ambasadorem dobrej woli UNESCO. Został odznaczony przez królową Elżbietę II honorową komandorią Orderu Imperium Brytyjskiego.
1 sierpnia 2010 podczas turnieju (Copa NYC) zorganizowanego na Flushing Meadows – Corona Park ogłoszono reaktywację klubu, prezydentem honorowym Cosmosu Nowy Jork został Brazylijczyk Pelé[1].
Życie prywatne
W 1978 rozwiódł się z Rosemeri po dwunastu latach małżeństwa. Z tego związku ma trójkę dzieci: Kelly Christinę, Edinho oraz Jennifer. Miewał romanse, z których rodziło się jego potomstwo. W 2008 rozwiódł się ze swoją drugą żoną Assirą Seixas Lemos, z którą ma bliźnięta: Joshuę i Celeste.
Odznaczenia
- Order Zasługi dla Kultury (2003, Brazylia)[2]
- Kawaler Legii Honorowej (1963, Francja)
- Honorowy Rycerz Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego (1997, Wielka Brytania)
Osiągnięcia i rekordy
Pelé z 12 bramkami jest na piątym miejscu listy najskuteczniejszych strzelców mistrzostw świata, zaraz po Miroslavie Klose (16 goli), Ronaldo (15 goli) , Gerdzie Müllerze (14 goli) i Juście Fontaine (13 goli). Poza tym jest jedynym piłkarzem, który ze swoją drużyną aż trzykrotnie zdobywał Puchar Świata (1958, 1962, 1970). Karierę czynnego piłkarza zakończył mając na koncie 1281 goli i 1363 rozegranych meczów[3]. Był autorem 92 hat-tricków. W jednym z meczów strzelił 8 bramek. Podczas gali w Zurychu w 2014 roku otrzymał honorową "Złotą Piłkę"[4].
Sukcesy
- Mistrzostwa świata (1958, 1962, 1970) – 3 x zwycięstwo
- Copa Libertadores (1962, 1963) – 2 × zwycięstwo
- Puchar Interkontynentalny (1962, 1963) – 2 × zwycięstwo
- NASL (1977) – zwycięstwo
Przypisy
- ↑ – Cosmos Begin Anew, With Eye Toward M.L.S.
- ↑ Ministério da Cultura: Ordem do Mérito Cultural 2004. www2.cultura.gov.br. [dostęp 2014-02-11]. (port.).
- ↑ Pelé. The King of football w FIFA.com (ang.)
- ↑ Emotional Pele awarded Fifa Ballon d'Or Prix d'Honneur. goal.com. [dostęp 19 czerwca 2014]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- ISNI: 0000000120266189, 0000000368628681
- VIAF: 59087501
- LCCN: n80145774
- GND: 118592505
- NDL: 00451005
- LIBRIS: rp356jv90c69q90
- BnF: 11918951c
- SUDOC: 027659593
- SBN: LO1V023801
- NLA: 35629292
- NKC: jo20000080752
- BNE: XX1064135
- NTA: 073794287
- BIBSYS: 37271
- CiNii: DA0084432X
- Open Library: OL793055A
- PLWABN: 9810701345505606
- NUKAT: n2006075703
- J9U: 987007513157505171
- PTBNP: 133092
- CANTIC: a11156624
- LNB: 000055570
- CONOR: 125058403
- BNC: 000731823
- ΕΒΕ: 96977
- BLBNB: 000258485
- KRNLK: KAC2018F2756
- LIH: LNB:CsNR;=Bs
- WorldCat: lccn-n80145774
<ref>
dla grupy o nazwie „infobox”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="infobox"/>
- Reprezentanci Brazylii w piłce nożnej
- Brazylijscy politycy
- Piłkarze FIFA 100
- Piłkarze New York Cosmos
- Piłkarze Santos Futebol Clube
- Uczestnicy Copa América 1959 Argentyna
- Uczestnicy Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 1958
- Uczestnicy Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 1962
- Uczestnicy Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 1966
- Uczestnicy Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 1970
- Kawalerowie Legii Honorowej
- Odznaczeni Orderem Imperium Brytyjskiego
- Urodzeni w 1940
- Odznaczeni Orderem Zasługi Kulturalnej (Brazylia)