Perejasław

Perejasław

Переяслав

Cerkiew Woznieseńska
Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	kijowski
Rejon	boryspolski
Populacja (2021) • liczba ludności	26 576
Nr kierunkowy	+380 4467
Kod pocztowy	od 08400 do 08409
Tablice rejestracyjne	AI
Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego Perejasław
Położenie na mapie Ukrainy Perejasław
50°04′12″N 31°27′27″E
Strona internetowa

Perejasław (ukr. Переяслав, w l. 1943–2019 Perejasław Chmielnicki – ukr.  Переяслав-Хмельницький) – miasto w obwodzie kijowskim, w rejonie boryspolskim na Ukrainie, niedaleko Kijowa, nad rzeką Trubiż (dopływem Dniepru), ok. 27 tys. mieszkańców, liczne zabytki cerkiewne i cytadela. Do 2020 roku stolica rejonu perejesławskiego.

Historia

Początki grodu datowane są na X wiek – wspomniany jest w 911 roku w latopisie „Powieść minionych lat”. Włodzimierz Wielki zbudował w nim drewniano-ziemną fortyfikację dla ochrony południowych granic Rusi przed najazdami Połowców. W latach 991–1035 mieściła się tam prawosławna metropolia kościelna, przeniesiona następnie do Kijowa. Perejasław był siedzibą metropolity również w latach 1054–1279, 1698–1803 i od 1923 r. W czasie rozbicia dzielnicowego od połowy XI w. był stolicą ruskiego księstwa perejasławskiego. W 1239 r. został zniszczony przez Tatarów.

W XIV w. miasto zostało przyłączone do Wielkiego Księstwa Litewskiego, a po 1569 r. do Korony. W 1585 roku król Polski nadał Perejesławowi prawa miejskie magdeburskie. Wiosną 1592 roku spalone przez Kozaków podczas Powstania Kosińskiego. W 1630 r. wojska hetmana polnego koronnego Stanisława Koniecpolskiego oblegały zbuntowanych Kozaków pod dowództwem Tarasa Fedorowicza. Nieudane oblężenie zakończyło się podpisaniem tzw. ugody perejasławskiej, która podnosiła rejestr Kozaków do 8 tysięcy i zabraniała im wypraw na ziemie tureckie. W 1635 roku starosta Łukasz Żółkiewski umieścił w Pejeresławiu jezuitów. W lutym 1649 w Perejasławiu toczyły się rokowania pokojowe między Bohdanem Chmielnickim a wojewodą Adamem Kisielem, które nie przyniosły porozumienia między Kozakami a Rzecząpospolitą. W styczniu 1654 do Perejasławia przybył wysłannik cara Rosji Aleksego, Wasyl Buturlin, z którym Chmielnicki zawarł ugodę perejasławską. Na jej mocy hetman kozacki złożył przysięgę uległości, włączając Ukrainę do Rosji.

Był miastem królewskim Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Perejasław położony był w pierwszej połowie XVII wieku w starostwie perejasławskim w województwie kijowskim.

W latach 1943–2019 miasto nosiło nazwę Perejasław Chmielnicki.

Do znanych postaci urodzonych w mieście należy Szolem Alejchem, pisarz żydowski.

Zabytki

• muzeum (skansen) architektury ludowej i życia Środkowego Naddnieprza m.in. z pięcioma drewnianymi cerkwiami, wiatrakami, domami
• monaster Wniebowstąpienia Pańskiego (Woznieseński) z 1696 roku
  • kolegium z 1757 roku
  • dzwonnica barokowa z lat 1770–1776
• monaster Michajłowski
  • cerkiew św. Michała z XVIII w.
• Sobór Uspieński z 1898 r., ceglany
• zamek
• Cerkiew śś. Borysa i Gleba z 1839 roku, klasycystyczna
• cerkiew św. Trójcy

Muzea

• skansen – muzeum architektury ludowej
• Muzeum archeologiczne
• Muzeum architektury Rusi Kijowskiej
• Muzeum Skoworody
• Muzeum Kultury Trypolskiej
• Muzeum roślin leczniczych
• Muzeum pisarza Szolem-Alejchema
• Muzeum poczty
• Muzeum historii filozofii
• Muzeum Nikołaja Benardosa

Urodzeni

• Szolem Alejchem – pisarz żydowski, jeden z klasyków literatury jidysz

Galeria

• 
  Cerkiew Woznieseńska
• 
  Cerkiew św. Michała
• 
  Kolegium z XVIII wieku
• 
  Zabytkowa poczta
• 
  Rekonstrukcja stanicy kozackiej
• 
  Cerkiew
• 
  Herb Perejasławia (1620)
• 
  Cerkiew Pokrowska w skansenie
• 
  Cerkiew św. Grzegorza w Skansenie
• 
  Cerkiew w skansenie
• 
  Cerkiew w Skansenie

Miasta partnerskie

• Koczani, Macedonia Północna

Linki zewnętrzne

• Perejasław, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 955 .