Petersburg
twierdza Pietropawłowska, gmach Sztabu Głównego, sobór monasteru Smolnego, sobór Świętej Trójcy, pomnik Piotra Wielkiego, pałac Zimowy | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Gubernator | |||||
Powierzchnia |
1399 km² | ||||
Wysokość |
3 m n.p.m. | ||||
Populacja (2010) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
7812 | ||||
Kod pocztowy |
190000-199406 | ||||
Tablice rejestracyjne |
78, 98 w prawym górnym rogu nad flagą Rosji i literami RUS | ||||
Podział miasta |
20 rejonów | ||||
Położenie na mapie Rosji | |||||
59°56′N 30°16′E/59,933333 30,266667 | |||||
Strona internetowa |
Petersburg (forma zalecana)[1], Sankt Petersburg (egzonim wariantowy)[2] (ros. Санкт-Петербург, Sankt-Pietierburg, potocznie Петербург, Pietierburg, Пи́тер, Pitier; dawniej Piotrogród, ros. Петроград, Leningrad, ros. Ленинград) – miasto w Rosji, położone w delcie Newy nad Zatoką Fińską na terytorium zawierającym m.in. ponad 40 wysp. W latach 1712–1918 stolica Imperium Rosyjskiego. Powierzchnia 1439 km², liczba ludności 5 323 300[3].
Petersburg jest miastem wydzielonym Federacji Rosyjskiej i stanowi jej odrębny podmiot. Jest stolicą Północno-Zachodniego Okręgu Federalnego i obwodu leningradzkiego, chociaż sam do niego nie należy.
Nazwa
Nazwa miasta w ciągu wieków ulegała zmianie. Pierwotnie na cześć św. Piotra miasto nazywało się Сан(к)тпитербурхъ, co było wzorowane na niderlandzkiej wymowie Sint Petersburg, a wynikało z faktu, iż car Piotr I w młodości przebywał przez pewien czas w Holandii. Później ustabilizowała się nazwa w obecnym odniemieckim brzmieniu.
Po wybuchu I wojny światowej, 31 sierpnia 1914 roku[4] niemiecko brzmiącą nazwę zamieniono ze względów patriotycznych na jej rosyjskie tłumaczenie Piotrogród (Петроград). Prawie dziesięć lat później, 26 stycznia 1924 Piotrogród stał się Leningradem – w ten sposób uczczono pamięć Włodzimierza Lenina, zmarłego przywódcy Rosji Radzieckiej. 6 września 1991 miastu przywrócono dawną nazwę[5][6].
Piter (Пи́тер) – to z kolei nieoficjalna, pieszczotliwa, potoczna nazwa miasta, która funkcjonowała już w XIX wieku, było używane zarówno w czasach radzieckich, jak też obecnie. Stosuje się też określenia Культурная столица (Stolica Kultury), Северная столица (Północna Stolica), Вторая столица (Druga Stolica), Северная Венеция (Wenecja Północy), Северная Пальмира (Palmyra Północy), Петрополь (Pietropolis), Невоград (Newograd), Окно в Европу (Okno do Europy).
Zalecaną polską nazwą miasta (egzonimem), zgodnie z ustaleniami Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych jest tradycyjna forma Petersburg[1]. W 2006 Komisja dopuściła używanie egzonimu wariantowego Sankt Petersburg, w dalszym ciągu zalecając w języku polskim używanie nazwy Petersburg[2].
Charakterystyka
Petersburg jest największym po Moskwie ośrodkiem gospodarczym, kulturalnym i naukowym Rosji, jednak pod względem odwiedzin turystów przewyższa stolicę, i tak np. w 2004 było ich 3,4 mln. Przez UNESCO został ogłoszony ósmym najbardziej atrakcyjnym turystycznie miastem świata, m.in. w związku z opiniami, że jest jednym z najwspanialszych zespołów urbanistycznych świata.
Kilkadziesiąt wysp, na których leży Petersburg, spiętych jest 396 mostami, z których 14 największych jest co noc otwieranych w celu umożliwienia statkom przedostania się na jezioro Ładoga. Z tego względu nazywany bywa Wenecją Północy.
W mieście istnieje 41 szkół wyższych, w tym Petersburski Uniwersytet Państwowy, ponad 170 instytucji naukowo-badawczych, ponad dwa tysiące bibliotek (w tym Biblioteka im. Michaiła Sałtykowa-Szczedrina), obserwatorium astronomiczne Pułkowo, Teatr Maryjski, który w latach 1920–1992 funkcjonował jako Teatr Opery i Baletu im. Sergieja Kirowa. Funkcjonuje ciesząca się światową sławą filharmonia, założona w 1862.
Petersburg jest jednym z głównych centrów muzealnych świata. Swoje zasoby udostępnia jedno z trzech największych muzeów świata – Ermitaż – a ponadto Państwowe Muzeum Rosyjskie, Muzeum Antropologii i Etnografii (Kunstkamera) oraz kilkaset mniejszych. W pobliżu miasta znajdują się liczne miejscowości turystyczno-wypoczynkowe z kompleksami parkowo-pałacowymi byłych carów Rosji: Carskie Sioło, Peterhof, Pawłowsk, Zielenogorsk, Gatczyna.
Części miasta
Lp. | nazwa rejonu | nazwa rosyjska | mieszkańców: 1 stycznia 2004 |
mieszkańców: 1 stycznia 2005 |
---|---|---|---|---|
1 | admirałtiejskij | Адмиралтейский район | 184.400 | 181.704 |
2 | centralnyj | Центральный район | 231.100 | 225.821 |
3 | krasnogwardiejskij | Красногвардейский район | 330.200 | 327.484 |
4 | krasnosielskij | Красносельский район | 304.300 | 302.890 |
5 | frunzienskij | Фрунзенский район | 402.700 | 398.994 |
6 | kalininskij | Калининский район | 467.200 | 464.570 |
7 | kirowskij | Кировский район | 336.100 | 332.413 |
8 | kołpinskij | Колпинский район | 174.800 | 176.213 |
9 | kronsztadskij | Кронштадтский район | 43.100 | 42.992 |
10 | kurortnyj | Курортный район | 67.100 | 67.235 |
11 | łomonosowskij | Ломоносовский район | 37.300 | 37.420 |
12 | moskowskij | Московский район | 272.400 | 268.873 |
13 | niewskij | Невский район | 434.500 | 435.097 |
14 | pawłowskij | Павловский район | 16.100 | 16.006 |
15 | pietrodworcowyj | Петродворцовый район | 76.800 | 77.574 |
16 | pietrogradskij | Петроградский район | 131.500 | 128.469 |
17 | primorskij | Приморский район | 397.500 | 401.609 |
18 | puszkinskij | Пушкинский район | 101.000 | 103.009 |
19 | wasileostrowskij | Василеостровский район | 198.700 | 196.815 |
20 | wyborgskij | Выборгский район | 417.300 | 414.812 |
Historia miasta
Wiek XVIII
Sprawą prestiżową dla władców Rosji z dynastii Romanowów było uzyskanie dostępu do Morza Bałtyckiego. Przez ponad sto lat kolejni carowie bezskutecznie starali się osiągnąć wyznaczony cel. Dopiero w okresie rządów Piotra I Rosjanie znaleźli się nad Bałtykiem. Dzięki wojnie północnej, którą toczył ze Szwedami w latach 1701-1721 oraz zwycięstwie w bitwie pod Połtawą w 1709, a także korzystnych ustaleniach pokoju w Nystad (fin. Uusikaupunki), mógł przystąpić do zagospodarowywania nadmorskich obszarów.
Głównym marzeniem cara było zbudowanie od podstaw miasta, które miało świadczyć o narodzinach potęgi państwa rosyjskiego. Prace budowlane, w których brali udział najwybitniejsi architekci ówczesnej Europy, rozpoczęły się już w 1703 na zdobytej rok wcześniej od Szwecji Wyspie Zajęczej (fin. Jänissaari), położonej w Ingrii u ujścia Newy. Był to obszar podmokły i słabo zaludniony, toteż osuszenie tych terenów było podstawowym wyzwaniem dla budowniczych. Pierwszą budowlą wzniesioną na obszarze Wyspy Zajęczej była Twierdza Pietropawłowska, którą rozpoczęto wznosić na mocy rozkazu cara z dnia 16 maja (27 maja według kalendarza gregoriańskiego) 1703. Dzień ten jest uznawany za datę założenia miasta. Na płycie kamiennej specjalnie przygotowanej na tę uroczystość wyryto następujący napis:
- Roku pańskiego 1703, 16 maja założone zostało przez cara i wielkiego księcia Piotra Aleksiejewicza miasto Sankt-Petersburg.
Caryca Elżbieta kazała wybudować sobie w Petersburgu pałac, wzorowany na francuskim Wersalu – tzw. Pałac Zimowy. Jako pierwsza zamieszkała w nim cesarzowa Katarzyna II.
Wiek XIX
Wiek XX
- krwawa niedziela (Petersburg 1905)
- rewolucja lutowa 1917
- rewolucja październikowa
- zamach na Siergieja Kirowa rozpoczął wielki terror, wiele ofiar pochowano w Lewaszowie
- blokada Leningradu
- Anatolij Sobczak mer, współpracował z Władimirem Putinem
Demografia
Skład narodowościowy:
w 1897[7]: |
w 1939:
|
w 1979[8]: |
w 2010: |
Nauka i kultura
- Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz,
W Leningradzie funkcjonowała Leningradzka Szkoła Choreografii[9] .
Gospodarka
Dzięki swojemu dogodnemu położeniu geograficznemu rozwinął się w nim przemysł stoczniowy (np. Stocznia Bałtycka), maszynowy (Zakłady Elektrosiła, Zakłady Kirowskie), elektrotechniczny i elektroniczny, hutnictwo żelaza i metali kolorowych, przemysł chemiczny, a zwłaszcza gumowy, włókienniczy, odzieżowy, skórzano-obuwniczy, poligraficzny, drzewny, papierniczy, materiałów budowlanych oraz spożywczy. W Petersburgu znajduje się zatrudniająca 6700 osób fabryka aut, w której produkowany jest model Chevrolet Cruze.
Transport
Petersburg jest wielkim węzłem kolejowym i drogowym oraz jednym z największych portów morskich Rosji. Port rzeczny połączony jest drogami wodnymi z morzami: Białym, Azowskim, Kaspijskim i Czarnym. Znajduje się tu także międzynarodowy port lotniczy Pułkowo.
- Metro w Petersburgu
- Tramwaje w Petersburgu
- Pulkovo Airlines – linia lotnicza
- Rossiya – linia lotnicza
Sport
- Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz,
- Z tym tematem związana jest kategoria:
Miasto jest jednym z centrów sportowych Rosji. Istnieje tu Petersburski Kompleks Sportowo-Koncertowy. Działają tutaj kluby Zenit Petersburg (piłka nożna), SKA Sankt Petersburg (mający sekcję hokeja na lodzie oraz piłki nożnej), Dynamo Petersburg, Spartak Petersburg (koszykówka). W mieście rozgrywany jest także tenisowy turniej Sankt Petersburg Open. W rejonie miasta działa także skocznia narciarska Kawgołowo.
Wojsko
Miasto jest siedzibą dowództwa Zachodniego Okręgu Wojskowego Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej[10].
Współpraca zagraniczna
|
|
Ludzie związani z miastem
- Z tym tematem związana jest kategoria:
Galeria
Mapy
-
Mapa miasta z 1776
-
Mapa St.Petersburga. Meyers Konversationslexikon, 1888
-
Mapa St. Petersburga i jego okolic. Meyers Konversationslexikon, 1888
-
Plan Leningradu z 1978
Zdjęcia
-
Pałac Zimowy w Petersburgu
-
Krążownik Aurora
-
Kunstkamera, najstarsze muzeum w Rosji
-
Ermitaż nocą
-
Jedna z sal Ermitażu
-
Kościół św. Katarzyny – miejsce pochówku króla Stanisława Augusta w l. 1798-1938
-
Dom, w którym mieszkał Adam Mickiewicz od kwietnia 1828 do maja 1829
-
Ogród Polski
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Nazewnictwo geograficzne świata. T. 6: Białoruś, Rosja, Ukraina. Warszawa: Główny Geodeta Kraju, 2005. ISBN 83-239-9020-4. [dostęp 2009-07-04].
- ↑ a b Zmiany w polskim nazewnictwie geograficznym świata od 2001.
- ↑ dane Federalnej Służby Statystyki Państwowej na 1 stycznia 2010.
- ↑ Ludwik Bazylow, Polacy w Petersburgu, 1984, s. 410.
- ↑ Указ Президиума ВС РСФСР от 06.09.91 N 1643-1 О возвращении городу Ленинграду его исторического названия Санкт Петербург.
- ↑ Według: Anna Reid „Leningrad. Tragedia oblężonego miasta 1941-1944” strona 566, Wydawnictwo Literackie 2012, ISBN 978-83-08-04729-3, zmiana nazwy nastąpiła z dniem 1 października 1991, a poprzedziło je „zacięte” referendum.
- ↑ Demoscope Weekly - Annex. Statistical indicators reference [online], demoscope.ru [dostęp 2017-11-26] .
- ↑ Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей [online], demoscope.ru [dostęp 2017-11-26] .
- ↑ Abrosimow 2009 ↓.
- ↑ Указ Президента РФ от 20.09.2010 № 1144 «О военно-административном делении Российской Федерации»
- ↑ Севастополь и Санкт-Петербург - города-побратимы. Города славы Русского Флота. sevpatriot.ru, 2010-05-26. [dostęp 2014-07-25]. (ros.).
Bibliografia
- Igor Abrosimow: Советская Россия: 1917-1991 - государство, политика, экономика, наука, культура, литература, искусство. proza.ru, 2009.
Linki zewnętrzne
- strona administracji miasta
- Sankt Petersburg po polsku
- poPetersburgu.pl
- Polski miesięcznik w Sankt Petersburgu
- „Sankt Petersburg 1900 – fotokatalog stolicy cesarskiej Rosji”
- Kunstkamera – Muzeum Antropologii i Etnografii
- Strona Ermitażu (ros. • ang. • niderl. • fr. • wł.)
- Mapy miasta (ang. • ros.)
- petersburg-bridges.com (ang.)
- kilka zbiorów zdjęć zabytków Petersburga
- Petersburg, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 18 .