Planty Bieńczyckie
50°05′19″N 20°00′56″E/50,088611 20,015556 Widok ogólny na zachód na wysokości os. Strusia, w rejonie kościoła św. Józefa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Dzielnica | |
| Powierzchnia |
13,03[1] ha |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
| 50°05′19″N 20°00′56″E/50,088611 20,015556
| |
Planty Bieńczyckie – park miejski w Krakowie, znajdujący się w Dzielnicy XVI Bieńczyce. Powierzchnia parku wynosi 13,03 ha[1].
Park usytuowany jest na terenie płaskim na długości blisko 2 km między ulicami: gen. Leopolda Okulickiego (na północnym zachodzie) i Kocmyrzowską (na południowym wschodzie). Jego teren jest podzielony trzema ulicami: Xawerego Dunikowskiego, Władysława Broniewskiego i Jerzego Szajnowicza-Iwanowa. Oddziela od siebie osiedla: Strusia i Kalinowe, Na Lotnisku i Wysokie oraz Kazimierzowskie i Jagiellońskie. We wschodniej części znajduje się w całości na obszarze osiedla Przy Arce[1][2].
Historia i charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Park został zaprojektowany jako element założenia architektoniczno-urbanistycznego Bieńczyce Nowe. W zamierzeniu miało ono stanowić rozbudowę dzielnicy Nowa Huta w kierunku północno-zachodnim. Projekt założenia sporządził zespół pod kierownictwem warszawskiej architekt Jadwigi Guzickiej, w którym koncepcję urbanistyczną opracowali Anna Basista i Jan Lewandowski, a poszczególne budynki projektowali Kazimierz Chodorowski, Stefan Golonka oraz konstruktor dr inż. Tadeusz Kantarek. Konkurs architektoniczny rozstrzygnięto w 1959 roku, osiedla zrealizowano w latach 1962–1979. Całe założenie było projektowane dla w przybliżeniu 30 tys. mieszkańców – ok. 5,5 tys. na jednym osiedlu[3][4][5].
W niniejszej koncepcji park miał pełnić rolę głównej osi założenia spajającej osiedla w jedną urbanistyczną całość. Zieleń parkowa miała się łączyć funkcjonalnie z zielenią wnętrz mieszkalnych. Wzdłuż parkowej osi zaplanowano obiekty użyteczności publicznej – szkoły, przedszkola, domy handlowe, domy kultury, biblioteki – do których mogliby uczęszczać mieszkańcy bez konieczności przekraczania ruchliwych ulic. W pierwotnym planie ramy parku stanowić miały wysokie (do 8 kondygnacji) budynki mieszkalne zaprojektowane na filarach. Rozwiązanie to ułatwić miało przemieszczanie się terenami zielonymi, jak również otwierać ich perspektywę widokową z jednej strony na Mistrzejowice, z drugiej na Nową Hutę (z północnego zachodu na południowy wschód). Ze względów oszczędnościowych rozwiązanie to nie zostało zrealizowane[3][4].
Charakterystycznym elementem parku w części na osiedlu Przy Arce jest stojąca nieopodal ulicy Szajnowicza-Iwanowa rzeźba plenerowa Rozkwitająca, popularnie zwana również Gitarą, autorstwa Józefa Sękowskiego. Przedstawia formę podobną do skubizowanej gitary z ażurowym gryfem. Nieopodal Plant Bieńczyckich, również na osiedlu Przy Arce, znajduje się także inna rzeźba – Dojrzewanie II autorstwa Wincentego Kućmy. Wykonana w sztucznym kamieniu struktura ze względu na swój biomorficzny kształt nazywana bywa również Groszkiem. Obie rzeźby powstały w 1975 roku[6][7].
Planty Bieńczyckie stanowią obszar o zróżnicowanym krajobrazie – znaczna część parku jest zadrzewiona, niektóre obszary są nasłonecznione. Zieleń w parku jest uporządkowana i zagospodarowana, jego kompozycję uzupełniają rabaty kwiatowe[1]. W 2018 roku opracowywano projekt rewitalizacji obejmujący m.in. zieleń wysoką i niską, rekultywację części trawników, remont alejek asfaltowych, wymianę elementów małej architektury i oświetlenia[8].
W bliskim sąsiedztwie parku znajdują się dwa kościoły: św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny i Matki Bożej Królowej Polski (Arka Pana) i siedem szkół, w tym III Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego[2]. Na terenie parku znajduje się kilka placów zabaw oraz siłowni zewnętrznych[1][9].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Widok ogólny na północny zachód na wysokości os. Kalinowego -
Park pomiędzy osiedlami Wysokim (po lewej) oraz Na Lotnisku (po prawej) -
Widok ogólny na północny zachód na wysokości os. Wysokiego -
Plac zabaw w parku na os. Wysokim -
Widok ogólny na północny zachód na wysokości os. Kazimierzowskiego -
Widok ogólny na północny zachód na wysokości os. Przy Arce -
Rzeźba w parku na os. Przy Arce -
Widok ogólny na północny wschód w rejonie Ronda Kocmyrzowskiego
,Nowa_Huta,Krak%C3%B3w,Poland.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Park Planty Bieńczyckie. [w:] Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie [on-line]. 2016-02-26. [dostęp 2023-11-13].
- ↑ a b Mapy Google. Mapy Google. [dostęp 2023-11-13].
- ↑ a b Nowa Huta. Architektoniczny portret miasta drugiej połowy XX wieku. Jarosław Klaś (red.). Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2018, s. 107, 110. ISBN 978-83-948244-3-3.
- ↑ a b Bieńczyce - założenie urbanistyczne. [w:] Krakowski Szlak Modernizmu [on-line]. [dostęp 2023-11-13].
- ↑ Bieńczyce osiedla mieszkaniowe i Planty Bieńczyckie. [w:] Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Kraków [on-line]. [dostęp 2023-11-13].
- ↑ Monika Kozioł: Rzeźby plenerowe w Nowej Hucie. W: Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie. Jarosław Klaś, Maria Wąchała-Skindzier (red.). Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2019, s. 191. ISBN 978-83-948244-8-8. [dostęp 2023-11-13].
- ↑ Alternatywny przewodnik po Nowej Hucie. Jarosław Klaś (red.). Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2017, s. 127. ISBN 978-83-948244-0-2.
- ↑ Marek Czajka, Agnieszka Janik: Kraków – miasto zmian. Cz. II. Kraków: Urząd Miasta Krakowa. Wydział Planowania i Monitorowania Inwestycji, 2018, s. 16. ISBN 978-83-66039-06-3. [dostęp 2023-11-13].
- ↑ Planty Bieńczyckie. [w:] Kraków.pl [on-line]. [dostęp 2023-11-13].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Nowa Huta. Architektoniczny portret miasta drugiej połowy XX wieku. Jarosław Klaś (red.). Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2018. ISBN 978-83-948244-3-3.
- Alternatywny przewodnik po Nowej Hucie. Jarosław Klaś (red.). Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2017. ISBN 978-83-948244-0-2.