Pępowniczka dzwonkowata
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pępowniczka dzwonkowata |
| Nazwa systematyczna | |
| Xeromphalina campanella (Batsch) Kühner & Maire Icones selectae Fungorum, 6 Texte general 6: 236 (1934) | |
.jpg)
Pępowniczka dzwonkowata (Xeromphalina campanella (Batsch) Kühner & Maire) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1783 r. August Johann Georg Karl Batsch nadając mu nazwę Agaricus campanella. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 1934 r. Robert Kühner i René Charles Joseph Ernest Maire, przenosząc go do rodzaju Xeromphalina[1]. Niektóre synonimy[2]:
- Agaricus campanella Batsch 1783
- Agaricus fragilis Schaeff. 1770
- Micromphale fragile Gray, 1821
- Omphalia campanella (Batsch) P. Kumm. 1871
- Omphalia campanella var. papillata Sacc. 1887
- Omphalina campanella (Batsch) Quél. 1886
- Omphalopsis campanella (Batsch) O.K. Mill. 1968
Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 1987. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako bedłka dzwoneczkowata i pniakówka dzwonkowata[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 0,5–2 cm, początkowo dzwonkowato-wypukły, później wgłębiony. Brzeg prążkowany. Powierzchnia o barwie od żółtej do brązowej, sucha i gładka[4][5].
Łukowato zbiegające na trzon, czasami połączone anastomozami[5]. Są tej samej barwy co kapelusz, lub nieco jaśniejsze[4].
Wysokość do 1–1,5 cm, grubość 0,1 cm. Początkowo jest pełny, później pusty. Ma barwę czerwonobrunatną, u nasady pokrywają go brunatne strzępki grzybni[4].
Biały. W kapeluszu bardzo cienki. Nie zmienia barwy po uciśnięciu. Smak i zapach łagodny[4].
Biały. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, o rozmiarach 6-7 × 3-4 µm[4].
- Gatunki podobne
Pępowniczkę dzwonkowatą trudno pomylić z innymi gatunkami, dzięki darniowatemu wzrostowi na pniakach drzew iglastych. Liczne hełmówki (Galerina) są podobne pod względem pokroju oraz zabarwienia kapelusza, nie mają jednak trzonu ciemnobrązowego, a jedynie jasnobrązowy, ponadto mają ciemny wysyp zarodników[6].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej i Środkowej oraz w Europie i Azji. W Azji rozprzestrzenienie jest słabo znane, wymieniany jest tylko z Japonii i Korei[7]. W Europie Środkowej występuje głównie w górach i na pogórzu, na nizinach jest rzadki, na Półwyspie Skandynawskim natomiast częsty jest również na nizinach[5]. W Polsce jest pospolita[3].
Rośnie w różnego typu lasach, czasami również w parkach, na martwych pniach i pniakach drzew iglastych, szczególnie jodły, świerka i sosny. Owocniki wytwarza niemal przez cały rok (przy sprzyjającej pogodzie również w zimie)[3]. Zazwyczaj występuje w dużych grupach[5].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Saprotrof[3]. W Europie uważany jest za niejadalny, jednak na opracowanej dla FAO liście grzybów jadalnych jest wymieniony jako jadalny w Hongkongu i w Meksyku[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ a b c d Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.
- ↑ Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. s. 212. ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-09-01].
- ↑ Eric Boa: Wild edible fungi: A global overview of their use and importance to people. FAO, 2004, seria: Non-wood Forest Products 17. ISBN 92-5-105157-7.