Podlasko-Mazurska Brygada WOP
 Emblemat brygady | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1976 |
| Rozformowanie |
16 maja 1991 |
| Nazwa wyróżniająca |
Podlasko-Mazurska |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Ostatni |
płk dypl. Józef Kosno |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Białystok ul. Bema 100 |
| Formacja | |
Podlasko-Mazurska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza (P-MB WOP) – zlikwidowana brygada Wojsk Ochrony Pogranicza pełniąca służbę na granicy polsko-radzieckiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Sformowana w 1976 na bazie 22 Białostockiego Oddziału WOP na podstawie zarządzenia MSW nr 05/org z 29 stycznia 1976. Sztab brygady stacjonował w Białymstoku, ul. Bema 100[1].
W 1987 roku uruchomiono Graniczną Placówkę Kontrolną Ogrodniki[2].
W 1989 od rozformowanej Nadbużańskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza przejęto lewy odcinek ze strażnicami: Janów Podlaski, Terespol, Sławatycze i granicznymi placówkami kontrolnymi: Terespol, Kukuryki)[2].
Ochraniała odcinek granicy państwowej w północno-wschodniej Polsce na odcinku od Węgorzewa do Sławatycz o długości 564,37 km[a][3].
Podlasko-Mazurska Brygada WOP funkcjonowała do 15 maja 1991.
Zarządzeniem nr 012 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 7 maja 1991 w sprawie rozwiązania jednostek WOP oraz utworzenia jednostek organizacyjnych Straży Granicznej Minister Spraw Wewnętrznych polecił z dniem 16 maja 1991 rozwiązać Podlasko-Mazurską Brygadę WOP w Białymstoku istniejącą według etatu nr 44/0141 o stanie osobowym na okres „W” 1961 żołnierzy i 54 pracowników cywilnych oraz na okres „P” 1235 żołnierzy i 57 pracowników cywilnych[4]. Na jej bazie powstał oddział Straży Granicznej: Podlaski Oddział Straży Granicznej w Białymstoku[5]. Oddziałowi została przydzielona nazwa związana z regionem, w którym działał[b][6]. Tym samym zarządzeniem rozwiązano Graniczną Placówkę Kontrolną Terespol[c][7].
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
- Dowództwo, sztab i pododdziały dowodzenia[d]
- Batalion odwodowy
- Trzynaście strażnic WOP
- Siedem granicznych placówek kontrolnych (GPK): Ogrodniki, Kuźnica, Zubki, Siemianówka, Czeremcha, Terespol–Kukuryki.
W skład brygady wchodziło: Kadrę kierowniczą i strukturę organizacyjną Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej podano za: Reorganizacja formacji granicznej na przykładzie oddziału w Białymstoku. W: Jan Nikołajuk: Biuletyn 3/2014. s. 78–79,94.
- Dowództwo i oddziały przysztabowe
- 14 strażnic
- 3 graniczne placówki kontrolne.
31 grudnia 1990 brygada liczyła 1235 żołnierzy, w tym 766 służby zasadniczej i 57 pracowników cywilnych. Wśród nich było 160 oficerów, 237 chorążych, 75 podoficerów zawodowych i 766 żołnierzy służby zasadniczej, w tym 86 podoficerów i 680 szeregowych[e].
Kadra dowódcza Podlasko-Mazurskiej Brygady WOP w dniu 1 stycznia 1991:
Dowództwo brygady[edytuj | edytuj kod]
- Dowódca brygady – płk dypl. Józef Kosno
- Zastępca dowódcy brygady – Szef sztabu – ppłk Jan Fiedoruk
- Z-ca d-cy brygady – Szef Wydziału Zwiadu – płk dypl. Zdzisław Jakubiszyn
- Z-ca d-cy brygady – Szef Służb Technicznych i Zaopatrzenia – płk Henryk Bieniek.
Jednostki graniczne[edytuj | edytuj kod]
- Strażnica WOP Węgorzewo – kpt. Henryk Baranowski (d-ca strażnicy)
- Strażnica WOP Banie Mazurskie – por. Jerzy Kośko (d-ca strażnicy)
- Strażnica WOP Gołdap – kpt. Stanisław Szostak (d-ca strażnicy)
- Strażnica WOP Rutka-Tartak – por. Stefan Majewski (d-ca strażnicy)
- Strażnica WOP Sejny – ppor. Sławomir Kurdziuk (d-ca strażnicy)
- Graniczna Placówka Kontrolna Ogrodniki – kpt. Tadeusz Moroz (d-ca GPK)
- Strażnica Odwodowa WOP Augustów – mjr Andrzej Piotrowski (d-ca strażnicy)
- Strażnica WOP Lipsk – kpt. Stanisław Chmielewski (d-ca strażnicy)
- Graniczna Placówka Kontrolna Kuźnica – mjr Edward Bednarczyk (d-ca GPK)
- Strażnica WOP Sokółka – mjr Bonifacy Skonieczny (d-ca strażnicy)
- Strażnica WOP Gródek – kpt. Aleksander Turczyński (d-ca strażnicy)
- Graniczna Placówka Kontrolna Siemianówka – kpt. Edward Łopata (d-ca GPK)
- Strażnica WOP Białowieża – mjr Stanisław Pacewicz (d-ca strażnicy)
- Strażnica WOP Czeremcha – por. Kazimierz Duda (d-ca strażnicy)
- Strażnica WOP Janów Podlaski – ppor. Janusz Wólczyński (d-ca strażnicy)
- Graniczna Placówka Kontrolna Terespol–Kukuryki – mjr Wiaczesław Dudzicz (d-ca GPK)
- Strażnica WOP Terespol – por. Paluch Kazimierz (Dowódca strażnicy)
- Strażnica WOP Sławatycze – kpt. Henryk Szarawarski (d-ca strażnicy).
Oficerowie brygady[edytuj | edytuj kod]
- Dowódcy brygady
- płk Longin Wasilewicz
- płk Stanisław Kolanko
- płk dypl. Józef Kosno (16.07.1986–15.05.1991)[8].
Kierownicy sekcji KRG[9][edytuj | edytuj kod]
- ppłk Zdzisław Powojewski
- ppłk Bolesław Karpiuk
- ppłk Marek Kijewski.
Przekształcenia[edytuj | edytuj kod]
6 Oddział Ochrony Pogranicza → 6 Białostocki Oddział WOP → 11 Brygada Ochrony Pogranicza → 22 Brygada WOP → Grupa Manewrowa WOP Białystok → Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Białystok → 22 Oddział WOP → 22 Białostocki Oddział WOP → Podlasko-Mazurska Brygada WOP → Podlaski Oddział Straży Granicznej
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stan na dzień 31.12.1990.
- ↑ ASG, sygn. 445/7 s. 43–48.
- ↑ GPK w Terespolu posiadała odrębny etat nr 44/0136. Zgodnie z tym etatem stan osobowy na okres „W” wynosił 623 żołnierzy i 6 pracowników cywilnych oraz na okres „P” 290 żołnierzy i 8 pracowników cywilnych.
- ↑ Strukturę organizacyjną brygady podano za (Jackiewicz 1998 ↓, s. 97).
- ↑ ASG, sygn. 2819/42, Etat Podlasko–Mazurskiej Brygady WOP. Zgodnie z etatem nr 44/0141 stan osobowy brygady na okres „W” liczył 1961 żołnierzy i 54 pracowników cywilnych oraz 1235 żołnierzy i 57 pracowników cywilnych na okres „P”. W skład brygady wchodziły następujące graniczne jednostki organizacyjne: 3 graniczne placówki kontrolne (Ogrodniki, Kuźnica, Siemianówka), 2 strażnice I kategorii z kolejowym przejściem granicznym (Zubki, Czeremcha), 5 strażnic I kategorii (Węgorzewo, Gołdap, Sejny, Sokółka, Białowieża), 6 strażnic II kategorii (Banie Mazurskie, Rutka-Tartak, Lipsk, Janów Podlaski, Terespol, Sławatycze) oraz Strażnica Odwodowa w Augustowie. Ponadto brygadzie podlegała sformowana według odrębnego etatu Graniczna Placówka Kontrolna w Terespolu.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 97.
- ↑ a b muzeumsg ↓.
- ↑ Nikołajuk 2014 ↓, s. 78.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 197.
- ↑ Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 stycznia 2020 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o Straży Granicznej (Dz.U. 2020. poz. 305). dziennikustaw.gov.pl, 2020-02-26. [dostęp 2020-03-22]. (pol.).
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 62.
- ↑ Nikołajuk 2014 ↓, s. 84.
- ↑ Nikołajuk 2014 ↓, s. 78,82.
- ↑ Jarmoliński 2013 ↓, s. 158.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945–1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Jan Nikołajuk: Reorganizacja formacji granicznej na przykładzie oddziału w Białymstoku. W: Biuletyn 3/2014. T. Z historii Ochrony Granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2014, s. 73–96. ISSN 1429-2505. (pol.).
- Tadeusz Jarmoliński: Kontrola ruchu granicznego w Polsce w latach 1945–1990. Warszawa–Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 92; 75-531 Koszalin, 2013.
- Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1990–Podlasko-Mazurska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2019-02-04]. (pol.).