Podrzecze (województwo małopolskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Podrzecze
wieś
Ilustracja
Centrum wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

nowosądecki

Gmina

Podegrodzie

Wysokość

305 m n.p.m.

Liczba ludności (2022)

698[2]

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

33-386[3]

Tablice rejestracyjne

KNS

SIMC

0461103

Położenie na mapie gminy Podegrodzie
Mapa konturowa gminy Podegrodzie, po prawej znajduje się punkt z opisem „Podrzecze”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Podrzecze”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Podrzecze”
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego
Mapa konturowa powiatu nowosądeckiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Podrzecze”
Ziemia49°36′01″N 20°38′26″E/49,600278 20,640556[1]

Podrzecze (dawniej Podrzycze; niem. Podritz lub Unterba(c)h[4]) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Podegrodzie.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Podrzecze położone jest w dolinie Dunajca na skraju Kotliny Sądeckiej na wysokości 300 m n.p.m. Graniczy z: Brzezną, Chochorowicami, Swiniarskiem, Nowym Sączem i Starym Sączem. Zajmuje 2,54 km² (3,9% powierzchni gminy)[5]).

Toponimika nazwy[edytuj | edytuj kod]

Najstarsza pisana forma Podrece nazwy pochodzi z 1280. Jan Długosz w "Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis" podaje nazwę: Podrzecze. Indeks miejscowości galicyjskich z końca XVIII w. przywołuje dwie nazwy: polską (zgodną z gwarą podegrodzką) – Podrzycze i niemiecką (świadczącą o niemieckim osadnictwie) – Podritz Colonia. Z czasów kolonizacji pochodzi jeszcze druga nazwa: Unterbah, właściwie Unterbach, od unter (pod) i Bach (potok, strumień), czyli obszar położony nad rzeką.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza wzmianka o wsi znajduje się w akcie lokacyjnym klasztoru starosądeckiego, wydanego przez św. Kingę 6 lipca 1280.

W XIV w. i XV w. oprócz własności klasztornej, istniała też własność rycerska. Wieś duchowna, własność klasztoru klarysek w Starym Sączu, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sądeckim województwa krakowskiego[6].

W XVII w. we wsi istniał folwark z młynem i karczmą należącą do klasztoru[7].

W XVIII w. cesarz Józef II przeprowadził akcję kolonizacyjną, w wyniku której osiedliło się tu kilka rodzin niemieckich.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie nowosądeckim.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii w Świniarsku. We wsi znajduje się jedyna w gminie Podegrodzie oczyszczalnia ścieków.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Ludność według spisów powszechnych w 2009 według PESEL[8][9][10][11].

Budynki mieszkalne
Rok 1900 1921 1931 2002
Liczba 66 73 80 110
Zwierzęta hodowlane w 1900[8]
Zwierzęta Konie Bydło Owce Świnie
Liczba 17 157 46
Kaplica św. Franciszka z Asyżu
Remiza OSP

Urodzeni w Podrzeczu[edytuj | edytuj kod]

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

We wsi znajduje się filia Gminnego Ośrodka Kultury w Podegrodziu. Prowadzi również punkt biblioteczny. Prowadzone są: kółko plastyczne, kółko teatralne[12].

OSP Podrzecze[edytuj | edytuj kod]

Historia[edytuj | edytuj kod]

Jednostka OSP Podrzecze została założona w 1947 z inicjatywy Tomasza Łatki, Józefa Luberdy, Leopolda Pietrzaka, Jakuba Głuca, Stanisława Platy, Józefa Ruchały i Władysława Pędzicha. Początkowo straż miała swoją siedzibę w dawnej pożydowskiej karczmie. W 1956 przydzielono jednostce samochód bojowy Star-25 GM. W 1961 pozyskano drugi samochód Star-25 GBAM, który był już wyposażony w beczkę z wodą. W latach 1965–1972 wybudowano nową remizę. W 1998 przeprowadzono generalny remont remizy. W 2007 udało się zdobyć Stara-266[13].

Wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Na wyposażeniu jednostki znajdują się: dwa samochody GBA MAN[14] i GLM Fiat, motopompę M8/8, radiotelefony, piłę do betonu, piłę łańcuchowa, dwa aparaty tlenowe, zestawy do sztucznego oddychania, środek pianotwórczy, zbiornik oraz inne podstawowe sprzęty ratownicze i gaśnicze.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 106139
  2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 959 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. Nazwy w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. [dostęp 2011-08-16]. (pol.).
  5. Powierzchnia Podrzecza. [dostęp 2011-02-04]. (pol.).
  6. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 103.
  7. Informacje na stronie UG Podegrodzie. [dostęp 2011-02-04]. (pol.).
  8. a b Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder. Bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, tom XII, "Galizien", Wien 1907
  9. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom XII – Województwo Krakowskie i Śląsk Cieszyński, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925
  10. Statystyka Polski, t. XXVI, Warszawa 1926, Główny Urząd Statystyczny
  11. Statystyka Polski seria C, z. 88 Warszawa 1938 Główny Urząd Statystyczny
  12. Informacje o filii. [dostęp 2011-02-04]. (pol.).
  13. Informacje o OSP Podrzecze. [dostęp 2011-02-04]. (pol.).
  14. OSP Podrzecze ma nowy wóz bojowy. Strażacy OSP przygotowali fetę na powitanie nowego wozu [online], www.podegrodzie.pl, 24 października 2022 [dostęp 2023-08-03] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Zenon Piotr Szewczyk: O pochodzeniu nazw miejscowych Gminy Podegrodzie i okolic. Nowy Sącz: UG Podegrodzie, Biblioteka Gminna w Podegrodziu, 2009. ISBN 978-83-60822-59-3.
  • Kościoły i kapliczki w Gminie Podegrodzie. Podegrodzie: UG Podegrodzie, GOK Podegrodzie, 2004.
  • Podrzecze. W: Jan Pastuszczak: Gmina Podegrodzie. Jacek Kula, Jerzy Nieć, Krzysztof Bodziony (ilustracje); Stanisław Mendelowski (redakcja). Krosno: P.U.W. "Roksana" Sp. z.o.o., 2006, s. 40-41. ISBN 83-7343-126-8.