Podział administracyjny Krakowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Podział administracyjny Krakowapodział administracyjny obszaru miasta Krakowa na jednostki pomocnicze gminy (samorządowy) i integralne części miasta (rejestr TERYT).

Samorządowy podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

Historia podziałów administracyjnych[edytuj | edytuj kod]

Rozwój terytorialny Krakowa

Obecny podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

Od 27 marca 1991 Kraków podzielony jest na 18 dzielnic oznaczonych cyframi rzymskimi i nazwami. Podział ten wprowadziła uchwała Nr XXI/143/91 Rady Miasta Krakowa z dnia 27 marca 1991[1], a granice zostały ustalone uchwałą Nr XVI/192/95 z dnia 19 kwietnia 1995[2] 26 września 2006 Rada Miasta Krakowa zadecydowała w formie uchwały o utworzeniu jednostki pomocniczej niższego rzędu funkcjonującej w ramach dzielnicy (Dzielnicy X Swoszowice) – Osiedla Uzdrowisko Swoszowice.

Obecne granice zostały w niewielkim stopniu zmienione z powodu przyjęcia Statutów Dzielnic przyjętych uchwałami Rady Miasta Krakowa z dnia 12 marca 2014[3].

Wykaz dzielnic administracyjnych Krakowa z wyszczególnieniem ich powierzchni oraz liczby stałych mieszkańców (stan na 31 grudnia 2018)[4]:

Lp. Nazwa dzielnicy Powierzchnia
[ha]
Liczba stałych
mieszkańców
Zagęszczenie ludności [osób/km²]
1 Dzielnica I Stare Miasto 556,76 31 359 5632,41
2 Dzielnica II Grzegórzki 584,52 29 474 5042,43
3 Dzielnica III Prądnik Czerwony 643,79 46 627 7242,58
4 Dzielnica IV Prądnik Biały 2341,87 70 647 3016,69
5 Dzielnica V Krowodrza 561,90 30 223 5378,72
6 Dzielnica VI Bronowice 1354,00 22 428 2476,88
7 Dzielnica VII Zwierzyniec 2873,10 20 392 709,76
8 Dzielnica VIII Dębniki 4618,87 61 637 1334,46
9 Dzielnica IX Łagiewniki-Borek Fałęcki 541,51 15 259 2817,86
10 Dzielnica X Swoszowice 2560,40 27 493 1073,78
11 Dzielnica XI Podgórze Duchackie 954,00 53 747 5633,86
12 Dzielnica XII Bieżanów-Prokocim 1847,39 62 830 3401,01
13 Dzielnica XIII Podgórze 2566,71 36 885 1437,05
14 Dzielnica XIV Czyżyny 1225,68 29 635 2417,84
15 Dzielnica XV Mistrzejowice 559,00 52 011 9304,29
16 Dzielnica XVI Bieńczyce 369,90 41 112 11114,36
17 Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie 2381,55 20 205 848,40
18 Dzielnica XVIII Nowa Huta 6540,99 51 234 783,28

Historyczne części Krakowa[edytuj | edytuj kod]

Byłe dzielnice katastralne wchodzące w skład miasta:

Nazwa dzielnicy katastralnej Rok przyłączenia do Krakowa[5] Położenie w obecnej dzielnicy administracyjnej[6][7]
Śródmieście n.d. Dzielnica I Stare Miasto
Wawel – Zamek n.d. Dzielnica I Stare Miasto
Nowy Świat 1792 Dzielnica I Stare Miasto
Piasek 1792 Dzielnica I Stare Miasto
Kleparz 1792 Dzielnica I Stare Miasto
Wesoła 1792 Dzielnica I Stare Miasto, Dzielnica II Grzegórzki
Stradom 1792 Dzielnica I Stare Miasto
Kazimierz 1800 Dzielnica I Stare Miasto
Zakrzówek 1910 Dzielnica VIII Dębniki
Dębniki 1910 Dzielnica VIII Dębniki
Półwsie Zwierzynieckie 1910 Dzielnica VII Zwierzyniec
Zwierzyniec 1910 Dzielnica VII Zwierzyniec
Czarna Wieś 1910 Dzielnica V Krowodrza
Nowa Wieś Narodowa 1910 Dzielnica V Krowodrza
Łobzów 1910 Dzielnica V Krowodrza, Dzielnica VI Bronowice
Krowodrza 1910 Dzielnica V Krowodrza, Dzielnica IV Prądnik Biały, Dzielnica I Stare Miasto (fragment)
Warszawskie 1910 Dzielnica I Stare Miasto, Dzielnica II Grzegórzki (fragment), Dzielnica III Prądnik Czerwony (fragment)
Grzegórzki 1910 Dzielnica II Grzegórzki, Dzielnica III Prądnik Czerwony (fragment)
Ludwinów 1911 Dzielnica VIII Dębniki, Dzielnica XIII Podgórze (fragment)
Dąbie 1911 Dzielnica II Grzegórzki, Dzielnica XIV Czyżyny, Dzielnica III Prądnik Czerwony (fragment)
Płaszów 1912 Dzielnica XIII Podgórze, Dzielnica XIV Czyżyny (fragment)
Podgórze 1915 Dzielnica XIII Podgórze, Dzielnica IX Łagiewniki-Borek Fałęcki (fragment), XI Podgórze Duchackie (fragment)
Łagiewniki 1941 Dzielnica XIII Podgórze (fragment), Dzielnica IX Łagiewniki-Borek Fałęcki, XI Podgórze Duchackie
Jugowice 1941 Dzielnica IX Łagiewniki – Borek Fałęcki, Dzielnica X Swoszowice (fragment)
Borek Fałęcki 1941 Dzielnica IX Łagiewniki-Borek Fałęcki, Dzielnica X Swoszowice, Dzielnica VIII Dębniki (fragment)
Kobierzyn 1941 Dzielnica VIII Dębniki, Dzielnica X Swoszowice
Skotniki 1941 Dzielnica VIII Dębniki
Pychowice 1941 Dzielnica VIII Dębniki
Bodzów 1941 Dzielnica VIII Dębniki
Kostrze 1941 Dzielnica VIII Dębniki
Przegorzały 1941 Dzielnica VII Zwierzyniec
Bielany 1941 Dzielnica VII Zwierzyniec
Wola Justowska 1941 Dzielnica VII Zwierzyniec, Dzielnica VI Bronowice (fragment)
Chełm 1941 Dzielnica VII Zwierzyniec, Dzielnica VI Bronowice (fragment)
Bronowice Małe 1941 Dzielnica VI Bronowice, Dzielnica IV Prądnik Biały (fragment)
Bronowice Wielkie 1941 Dzielnica IV Prądnik Biały
Tonie 1941 Dzielnica IV Prądnik Biały
Prądnik Biały 1941 Dzielnica IV Prądnik Biały, Dzielnica III Prądnik Czerwony (fragment)
Witkowice 1941 Dzielnica IV Prądnik Biały
Górka Narodowa 1941 Dzielnica IV Prądnik Biały
Prądnik Czerwony 1941 Dzielnica III Prądnik Czerwony, Dzielnica IV Prądnik Biały, Dzielnica XV Mistrzejowice
Olsza 1941 Dzielnica II Grzegórzki, Dzielnica III Prądnik Czerwony
Rakowice 1941 Dzielnica III Prądnik Czerwony, Dzielnica XIV Czyżyny
Czyżyny 1941 Dzielnica XIV Czyżyny, Dzielnica XVIII Nowa Huta (fragment)
Łęg 1941 Dzielnica XIV Czyżyny
Rybitwy 1941 Dzielnica XIII Podgórze
Rżąka 1941 Dzielnica XII Bieżanów-Prokocim, Dzielnica XI Podgórze Duchackie (fragment)
Prokocim 1941 Dzielnica XII Bieżanów-Prokocim, Dzielnica XIII Podgórze, Dzielnica XI Podgórze Duchackie (fragment)
Wola Duchacka 1941 Dzielnica XI Podgórze Duchackie, Dzielnica XIII Podgórze, Dzielnica XII Bieżanów-Prokocim (fragment)
Piaski Wielkie 1941 Dzielnica XI Podgórze Duchackie, Dzielnica X Swoszowice (fragment)
Kurdwanów 1941 Dzielnica XI Podgórze Duchackie, Dzielnica X Swoszowice, IX Łagiewniki-Borek Fałęcki (fragment)
Bieżanów 1941 i 1973 Dzielnica XII Bieżanów-Prokocim, XIII Podgórze
Mogiła 1951 Dzielnica XVIII Nowa Huta, XIV Czyżyny (fragment)
Bieńczyce 1951 Dzielnica XVI Bieńczyce, Dzielnica XVIII Nowa Huta, Dzielnica XIV Czyżyny (fragment)
Mistrzejowice 1951 Dzielnica XV Mistrzejowice, Dzielnica XVI Bieńczyce (fragment), Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie (fragment)
Zesławice 1951 Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie
Kantorowice 1951 Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie
Krzesławice 1951 Dzielnica XVI Bieńczyce, Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie, Dzielnica XVIII Nowa Huta (fragment)
Grębałów 1951 Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie
Lubocza 1951 Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie
Wadów 1951 Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie, Dzielnica XVIII Nowa Huta (fragment)
Pleszów 1951 Dzielnica XVIII Nowa Huta
Ruszcza 1951 Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie, Dzielnica XVIII Nowa Huta
Branice 1951 Dzielnica XVIII Nowa Huta

Wsie lub ich części włączone do miasta po 1973 r.:

Nazwa wsi lub część wsi Rok przyłączenia do Krakowa[8][9] Położenie w obecnej dzielnicy administracyjnej[6][7]
Kosocice z Baryczą 1973 Dzielnica X Swoszowice, XI Podgórze Duchackie (fragment)
Soboniowice 1973 Dzielnica X Swoszowice
Rajsko 1973 Dzielnica X Swoszowice
Wróblowice 1973 Dzielnica X Swoszowice
Swoszowice 1973 Dzielnica X Swoszowice, XI Podgórze Duchackie (fragment)
Opatkowice 1973 Dzielnica X Swoszowice
Sidzina 1973 Dzielnica VIII Dębniki
Tyniec z Podgórkami 1973 Dzielnica VIII Dębniki
Olszanica 1973 Dzielnica VII Zwierzyniec
Mydlniki 1973 Dzielnica VI Bronowice, Dzielnica VII Zwierzyniec (fragment)
Łuczanowice 1973 Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie
Kościelniki 1973 Dzielnica XVIII Nowa Huta
Wolica z Rogowem 1973 Dzielnica XVIII Nowa Huta
Przylasek Wyciąski 1973 Dzielnica XVIII Nowa Huta
Wyciąże 1973 Dzielnica XVIII Nowa Huta
Przylasek Rusiecki 1973 Dzielnica XVIII Nowa Huta
Przewóz 1973 Dzielnica XIII Podgórze, Dzielnica XVIII Nowa Huta (fragment)
Zbydniowice 1973 (część) i 1986 Dzielnica X Swoszowice
Batowice (część) 1973 Dzielnica XV Mistrzejowice, Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie (fragment)
Libertów (część) 1973 Dzielnica X Swoszowice
Lusina (część) 1973 Dzielnica X Swoszowice
Węgrzynowice 1986 Dzielnica XVIII Nowa Huta
Wróżenice 1986 Dzielnica XVIII Nowa Huta, XVII Wzgórza Krzesławickie (fragment)
Dziekanowice (część) 1986 Dzielnica XV Mistrzejowice

Osiedla i zwyczajowe jednostki urbanistyczne[edytuj | edytuj kod]

Poniższe zestawienie przedstawia nieformalny, tradycyjny podział krakowskich dzielnic na mniejsze jednostki urbanistyczne i osiedla:

Dzielnica I Stare Miasto Dzielnica II Grzegórzki Dzielnica III Prądnik Czerwony
Dzielnica IV Prądnik Biały Dzielnica V Krowodrza Dzielnica VI Bronowice
Dzielnica VII Zwierzyniec Dzielnica VIII Dębniki Dzielnica IX Łagiewniki-Borek Fałęcki

dawne wsie:

Dzielnica X Swoszowice Dzielnica XI Podgórze Duchackie Dzielnica XII Bieżanów-Prokocim

Jednostka pomocnicza niższego rzędu: Osiedle Uzdrowisko Swoszowice

Dzielnica XIII Podgórze Dzielnica XIV Czyżyny Dzielnica XV Mistrzejowice
Dzielnica XVI Bieńczyce Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie Dzielnica XVIII Nowa Huta

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

W Krakowie nazwy dzielnic pochodzą zazwyczaj od nazw miast, wsi, jurydyk, folwarków, osad itp. tworzących kiedyś oddzielne jednostki osadnicze, a na przestrzeni wieków włączanych w granice administracyjne miasta w większości wypadków jako jego dzielnice.

Przykładami są dawne wsie: Dębniki, Krowodrza, Bieńczyce, Czyżyny, Mistrzejowice, Krzesławice, Mogiła, Bieżanów, Płaszów, Prokocim, Wola Justowska, Zabłocie, Zwierzyniec, Bronowice Małe, Bronowice Wielkie, Swoszowice, Kurdwanów lub miasta: Kazimierz, Kleparz, Podgórze, Nowa Huta.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. BIP, uchwała Nr XXI/143/91. 2010-01-05.
  2. Gazeta Urzędowa Miasta Krakowa Nr 10, poz. 84 BIP, uchwała Nr XVI/192/95. 2010-01-05.
  3. Statuty Dzielnic- Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa – BIP MK, bip.krakow.pl [dostęp 2021-02-02].
  4. Liczba mieszkańców w poszczególnych dzielnicach (stan na 31.12.2018) oraz powierzchnia dzielnic. Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa, 2019-01-09. [dostęp 2019-03-21].
  5. Byłe gminy przyłączone do Krakowa przed rokiem 1915 – Poczet Krakowski, poczetkrakowski.pl [dostęp 2021-03-19].
  6. a b Aktualne dzielnice samorządowe Krakowa, poczetkrakowski.pl [dostęp 2021-03-19].
  7. a b Tomy – Poczet Krakowski, poczetkrakowski.pl [dostęp 2021-04-01].
  8. Tomy – Poczet Krakowski, poczetkrakowski.pl [dostęp 2021-04-01].
  9. Tomy – Poczet Krakowski, poczetkrakowski.pl [dostęp 2021-04-01].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Dzielnice. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa [on-line].
  • Administracyjny podział. W: Encyklopedia Krakowa. Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 2–4. ISBN 83-01-13325-2.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]