Pogrom w Tarnopolu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pogrom w Tarnopolu
Państwo

Polska (okupowana przez III Rzeszę)

Miejsce

Tarnopol

Data

4–11 lipca 1941

Liczba zabitych

4600–5000

Typ ataku

pogrom

Sprawca

SS, nacjonaliści ukraińscy

Położenie na mapie okupowanej Polski (1939–1941)
Mapa konturowa okupowanej Polski (1939–1941), na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Ziemia49°34′N 25°36′E/49,566667 25,600000

Pogrom w Tarnopolupogrom Żydów dokonany w dniach 4–11 lipca 1941 roku przez SS oraz ukraińskich nacjonalistów z udziałem ludności Tarnopola.

Latem 1941 roku, przed wycofaniem się z miasta, NKWD zamordowało osadzonych w więzieniu w Tarnopolu, w tym grupę jeńców niemieckich[1][2]. Odnalezienie ofiar NKWD po wkroczeniu do miasta Niemców, które nastąpiło 2 lipca 1941 roku, posłużyło za pretekst do organizacji pogromu Żydów, których oskarżono o sympatyzowanie z komunizmem[3].

3 lipca 1941 w Tarnopolu członkowie OUN-B zorganizowali wiec, na którym ogłoszono powstanie państwa ukraińskiego oraz świętowano wyzwolenie przez Niemców spod „judeobolszewizmu[4].

Pierwsze ataki na Żydów zaczęły się 3 lipca, lecz pogrom przybrał na sile od następnego dnia. 4 lipca 1941 do miasta przybyło Sonderkommando 4b Einsatzgruppe C, wymieniane jako jeden z inicjatorów i uczestników pogromu. Według własnego raportu Sonderkomando rozstrzelało 127 Żydów (głównie z warstw inteligencji[2]) oraz zainspirowało zabójstwa dalszych 600 osób[5]. Mordów dokonywali także żołnierze dywizji SS Wiking[2] oraz milicja OUN[6]. Niemcy rozstrzeliwali jedynie mężczyzn, natomiast ukraińscy uczestnicy pogromu zabijali Żydów bez względu na płeć i wiek, używając łomów, toporów i noży. Około 100 osób spalono w synagodze. Mordy przeniosły się także do okolicznych wsi[6].

Najczęściej przyjmuje się, że w czasie pogromu trwającego tydzień zabito w Tarnopolu od 4600[2] do 5000[6][1] Żydów. Gabriele Lesser podając liczbę zabitych w pogromie przytacza jedynie liczby z raportu Sonderkommando. Pozostałe „wiele tysięcy”, według autorki, miało zginąć „w ciągu kolejnych tygodni”[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 384, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487.
  2. a b c d Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6, s. 978.
  3. Witold Mędykowski, W cieniu gigantów. Pogromy 1941 r. w byłej sowieckiej strefie okupacyjnej, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa, 2012, s. 250–259, ISBN 978-83-60580-95-0.
  4. Grzegorz Rossoliński-Liebe, The „Ukrainian National Revolution” of 1941. Discourse and Practice of a Fascist Movement, [w:] Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History 12, 1 (Winter 2011), s. 99.
  5. Grzegorz Hryciuk, Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931–1948, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005, s. 201–202, ISBN 83-7441-121-X, OCLC 830722458.
  6. a b c The Shoah in Ukraine: History, Testimony, Memoralization, Red. Ray Brandon, Wendy Lower, Indiana University Press 2008, s. 338.
  7. Gabriele Lesser: Pogromy Żydów w Galicji Wschodniej latem 1941 roku. „Haniebne czyny będą pomszczone”. [dostęp 2013-02-02]. (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]