Pola Elster

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pola (Perla) Elster
Data i miejsce urodzenia

28 listopada 1911
Warszawa

Data i miejsce śmierci

27 września 1944
Warszawa

posłanka do Krajowej Rady Narodowej
Przynależność polityczna

Poalej Syjon#Poalej Syjon – Lewica

Odznaczenia
Order Krzyża Grunwaldu II klasy
Grób Poli Elster, Hersza Berlińskiego i Eliahu Erlicha na cmentarzu żydowskim w Warszawie

Pola (Perla) Elster, ps. „Ewa”, „Goldman” (ur. 28 listopada 1911 w Warszawie, zm. 27 września 1944 tamże) – żydowska działaczka społeczna, posłanka do Krajowej Rady Narodowej (1943–1944).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Była z zawodu krawcową. W dwudziestoleciu międzywojennym działała w radykalnych organizacjach lewicowych (poczynając od czasów gimnazjalnych), za co była dwukrotnie aresztowana (1929, 1933).

Podczas II wojny światowej, w getcie warszawskim była członkiem Żydowskiej Organizacji Bojowej. Po upadku powstania w getcie została wywieziona do obozu pracy przymusowej SS w Poniatowej (woj. lubelskie), skąd dzięki Teodorowi Pajewskiemu uciekła[1] i wróciła do Warszawy. Dalej działała w konspiracji. Została zgłoszona przez Poalej Syjon-Lewicę do Krajowej Rady Narodowej – ślubowanie złożyła 31 grudnia 1943. W marcu 1944 stanęła na czele tzw. referatu ds. żydowskich powołanego przez KRN (wraz z Adolfem Bermanem). Poległa na Żoliborzu, podczas powstania warszawskiego. Została pochowana w alei głównej cmentarza żydowskiego przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 39-1-6)[2][3].

27 czerwca 1947 została odznaczona pośmiertnie Krzyżem Grunwaldu II klasy[4].

W 1949 drukiem ukazały się Kartki z notatnika Poli Elster („Nasze Słowo”, nr 7/8).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Instytut Pamięci Narodowej, Artur Podgórski: Ppor. Teodor Fabian Pajewski, żołnierz ZWZ-AK, Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2023-08-21] (pol.).
  2. Grób Poli Elster w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
  3. Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.
  4. M.P. z 1947 r. nr 102, poz. 666 „za zasługi w walce zbrojnej o wolność i demokrację oraz czynny, ofiarny udział w organizowaniu działalności Krajowej Rady Narodowej w okresie podziemnym”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • W czterdziestą rocznicę powstania Krajowej Rady Narodowej. Materiały i dokumenty, Kancelaria Sejmu, Warszawa 1984.
  • Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, tom 2: E-J (redaktor naczelny Feliks Tych), Wydawnictwo „Książka i Wiedza”, Warszawa 1987, s. 38 (artykuł redakcyjny).