Pola Nireńska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pola Nireńska
Perla Nierensztajn
Ilustracja
Pola Nireńska, „Ballada japońska”
Data i miejsce urodzenia

28 lipca 1910
Warszawa

Data i miejsce śmierci

25 lipca 1992
Bethesda, Maryland

Przyczyna śmierci

samobójstwo[1]

Zawód, zajęcie

tancerka, choreografka

Małżeństwo

John Justin (1935–1949)
Jan Karski (1965–1992)

Pola Nireńska-Karski (ur. jako Perla Nirensztajn[2][3] 28 lipca 1910 w Warszawie, zm. 25 lipca 1992 w Bethesda[4]) – polska tancerka i choreografka pochodzenia żydowskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w żydowskiej rodzinie jako Perla Nirensztajn[2][3][5]. Studiowała w Dreźnie, w szkole tańca Mary Wigman[6]. Otrzymała drugą nagrodę na wiedeńskim międzynarodowym Kongresie Tańca – za choreografie „Krzyk” i „Ballada japońska”. W wierszu wysłanym w prywatnej korespondencji, w kontekście kochanki pisała o niej Mary Wigman[5]. Po pobycie w Austrii wyemigrowała do Włoch, a następnie do Wielkiej Brytanii[7]. Tam wyszła za hrabiego Johna Justiniana de Ledesma(inne języki), przyszłego aktora, występującego pod pseudonimem John Justin, i pilota RAF[1]. Była laureatką międzynarodowego konkursu tanecznego w Warszawie[6].

Nagrobek Polli Nireńskiej i Jana Karskiego

Jej rodzina – z wyjątkiem rodziców, którzy wyemigrowali do Palestyny przed wybuchem II wojny światowej – zginęła w Holokauście[8][9].

Rozwiodła się z Johnem Justinem w 1949 roku[10], a w 1965 wyszła za mąż za Jana Karskiego. Nie miała dzieci[1].

Artystka zmagała się z depresją, będącą m.in. pokłosiem doświadczonego antysemityzmu i Holocaustu[11]. W 1992 popełniła samobójstwo. Została pochowana na Cmentarzu Góry Oliwnej(inne języki) (Mount Olivet Cemetery) w Waszyngtonie[1]. W 2000 roku w tym samym grobie spoczął jej mąż.

Jej pożegnalnym dziełem była „Tetralogia Holocaustu” – opowieść o matce i jej kilku córkach, które trafiają do obozu koncentracyjnego[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d Waldemar Piasecki: Tancerka Pola Nireńska była zawsze o krok przed nazistami. To ją uratowało. wysokieobcasy.pl, 8 listopada 2015. [dostęp 2017-12-26].
  2. a b „Tancerka i zagłada. Historia Poli Nireńskiej” [online], dzieje.pl [dostęp 2022-08-06] (pol.).
  3. a b Pola Nireńska. Zatańczyć Holokaust i umrzeć [online], Rzeczpospolita [dostęp 2022-08-06] (pol.).
  4. Pola Nirenska. findagrave.com. [dostęp 2012-05-24].
  5. a b Mike Urbaniak, "Była tam miłość i jednocześnie jakiś rodzaj piekła. Dla obojga" [online], gazetapl, 19 kwietnia 2019 [dostęp 2022-08-01].
  6. a b Podpis pod zdjęciem promującym występ Poli Nireńskiej w łódzkiej filharmonii. „Łódź w Ilustracji”. 49, s. 6, 3 grudnia 1933. Cytat: uczennica Mary Wigman, laureatka międzynarodowego konkursu tanecznego w Warszawie. 
  7. Tancerki XX wieku: primabaleriny, żołnierki, gwiazdy Hollywood | Pola Nireńska. culture.pl. [dostęp 2017-12-26].
  8. Aleksandra Klich. Tylko dzieci, Janku, odkupią winy. „Gazeta Wyborcza”. 161, s. 12, 13 lipca 2010. 
  9. Aleksandra Klich, Jak katolik został Żydem [online], wyborcza.pl, 13 lipca 2010 [dostęp 2022-08-16].
  10. John Justin w bazie Filmweb
  11. a b Pola Nireńska [online], Culture.pl [dostęp 2022-08-16].