Polityka antymonopolowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Polityka antymonopolowa – ma za zadanie, w ogólnym znaczeniu, wprowadzanie restrykcji zapobiegających monopolizacji określonych rynków w gospodarce. Stanowi zatem ogół działań państwa, mających na celu eliminowanie tendencji monopolistycznych, ich skutków, a także ochronę wolnej konkurencji. W szerszym rozumieniu tego rodzaju działalności państwa można rozróżnić chęć zapobiegania nie tylko ekonomicznym, ale również społecznym kosztom monopolizacji.

Do głównych wymienianych przez ekonomistów kosztów monopolizacji zalicza się m.in.:

  • ograniczanie przez monopole rozmiarów produkcji prowadzące w prostym rozumowaniu do wzrostu cen i osiągania wyższego zysku, niż byłby możliwy w przypadku działalności w warunkach wolnej konkurencji
  • niepełne, nieefektywne wykorzystanie mocy produkcyjnych i siły roboczej (zdolności wytwórczych),
  • wyższe przeciętne jednostkowe koszty produkcji,
  • produkcja bez wykorzystania najświeższych metod produkcji oraz hamowanie postępu technicznego,
  • ograniczanie wolnej konkurencji przez narzucanie innym podmiotom jednostronnie akceptowalnych warunków transakcji.

Formy polityki antymonopolowej[edytuj | edytuj kod]

  • Całkowity zakaz działań zmierzających do ograniczenia konkurencji – zakazane są m.in.: tajne umowy, kartele, wykupywanie akcji konkurentów, itp. W szczególności tego rodzaju czynności podejmowane są w stosunku do firm oferujących usługi telekomunikacyjne oraz finansowe i doradcze.
  • Ograniczenie w istnieniu monopoli – dopuszczalne jest istnienie monopoli w tych dziedzinach, w których możliwość rozwoju wolnej konkurencji jest nikła. W skrajnym przypadku uznaje się, iż istnienie monopoli w niektórych gałęziach gospodarki może być dla niej nawet korzystne. Chodzi o sektory, w których wielka skala produkcji pozwala widocznie ograniczyć koszty produkcji, nie będąc jednocześnie źródłem kosztów społecznych. W takich przypadkach państwo stosuje zwykle szereg ograniczeń i kontroluje zyski, ceny, a także pozostawia sobie możliwość ich regulacji. Przykładem może być produkcja i transport energii elektrycznej.
  • Pomoc dla przedsiębiorstw wchodzących na rynki zmonopolizowane w celu utworzenia i podtrzymania konkurencji w obszarze wytwarzania danych dóbr i usług.

W Unii Europejskiej[edytuj | edytuj kod]

Prawo konkurencji jest jedną z dziedzin wymienionych w art. 69 UE, podlegających dostosowaniu do regulacji wspólnotowych.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Nicola Acocella: Zasady polityki gospodarczej. Warszawa: PWN, 2002
  • Bogusław Czarny, Ryszard Rapacki: Podstawy ekonomii. Warszawa: PWE, 2002