Polska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Polska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972
Kod MKOl

POL

Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972
Sapporo
Chorąży

Andrzej Bachleda-Curuś (otwarcie),
Wojciech Fortuna (zamknięcie)

Liczba zawodników

47 w 17 konkurencjach w 8 dyscyplinach

Medale
Pozycja: 13. 		Złoto
1 		Srebro
0 		Brąz
0 		Razem
1
Wojciech Fortuna – mistrz olimpijski w skokach narciarskich na dużej skoczni w Sapporo
Andrzej Bachleda-Curuś – chorąży polskiej reprezentacji na ceremonii otwarcia igrzysk w Sapporo

Polska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972 – czterdziestosiedmioosobowa kadra sportowców reprezentujących Polskę na igrzyskach w 1972 roku w Sapporo.

W reprezentacji znalazło się 39 mężczyzn i 8 kobiet. Wzięli oni udział w siedemnastu konkurencjach w ośmiu dyscyplinach sportowych – biathlonie, biegach narciarskich, hokeju na lodzie, kombinacji norweskiej, łyżwiarstwie figurowym, narciarstwie alpejskim, saneczkarstwie i skokach narciarskich. Jedyny medal dla reprezentacji Polski wywalczył Wojciech Fortuna w indywidualnym konkursie skoków narciarskich na obiekcie dużym. Był to czwarty w historii medal zimowych igrzysk olimpijskich i zarazem pierwszy złoty zdobyty dla Polski.

Najmłodszym reprezentantem w kadrze był hokeista Leszek Tokarz (podczas otwarcia igrzysk miał 18 lat i 209 dni), natomiast najstarszym – dwuboista klasyczny Józef Gąsienica (30 lat i 318 dni).

Rolę chorążego reprezentacji podczas ceremonii otwarcia igrzysk pełnił Andrzej Bachleda-Curuś[1], a podczas ceremonii zamknięcia – Wojciech Fortuna[2].

Był to jedenasty start Polski na zimowych igrzyskach olimpijskich i trzeci (po igrzyskach w 1956 i 1960 roku), podczas którego Polacy zdobyli medal olimpijski. Reprezentacja Polski w Sapporo była trzecią pod względem liczebności w dotychczasowych startach tego państwa w zimowych igrzyskach olimpijskich.

Tło startu[edytuj | edytuj kod]

Występy na poprzednich igrzyskach[edytuj | edytuj kod]

Polski Komitet Olimpijski został utworzony w październiku 1919 roku jako Polski Komitet Igrzysk Olimpijskich[3]. Począwszy od pierwszych zimowych igrzysk, które odbyły się w 1924 roku w Chamonix, komitet powoływał reprezentację do wszystkich zimowych igrzysk aż do 1972 roku. Kadra olimpijska reprezentująca Polskę w 1972 roku w Sapporo była trzecią w historii pod względem liczebności (w 1956 i 1964 kadra liczyła 51 osób, czyli o 4 sportowców więcej niż w Sapporo)[4].

W poprzednich startach na zimowych igrzyskach olimpijskich reprezentanci Polski zdobyli łącznie trzy medale – jeden srebrny i dwa brązowe. Pierwszym polskim medalistą został Franciszek Gąsienica Groń w konkursie kombinacji norweskiej na igrzyskach w Cortinie d’Ampezzo[5]. Podczas kolejnych igrzysk, które odbyły się w Squaw Valley, srebro i brąz w biegu na 1500 metrów zdobyły polskie panczenistki – Elwira Seroczyńska i Helena Pilejczyk[6].

Podczas poprzednich zimowych igrzysk olimpijskich, które rozegrano w 1968 roku w Grenoble, reprezentanci Polski nie zdobyli żadnego medalu. Czterokrotnie Polacy zajęli czwarte miejsca w swoich konkurencjach. Rezultat taki osiągnęli: Stanisław Szczepaniak w biegu biathlonowym na 20 kilometrów[7], Józef Różak, Stanisław Łukaszczyk, Andrzej Fiedor i Stanisław Szczepaniak w biathlonowej sztafecie mężczyzn[8], Helena Macher w saneczkarskich jedynkach kobiet[9] oraz Zbigniew Gawior w jedynkach mężczyzn[10].

Szanse medalowe[edytuj | edytuj kod]

W polskiej reprezentacji olimpijskiej na igrzyska w Sapporo znaleźli się medaliści mistrzostw świata w biathlonie, narciarstwie alpejskim, narciarstwie klasycznym i saneczkarstwie. W 1970 roku w Szczyrbskim Jeziorze brązowy medal mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w konkursie skoków na dużej skoczni wywalczył Stanisław Gąsienica-Daniel[11]. W tym samym roku w Val Gardena brąz w kombinacji alpejskiej, która nie została jednak włączona do kalendarza igrzysk jako konkurencja olimpijska, podczas mistrzostw świata w narciarstwie alpejskim zdobył Andrzej Bachleda-Curuś[12]. W sezonie olimpijskim Bachleda-Curuś dwukrotnie stanął na podium w zawodach Pucharu Świata w slalomie – 9 stycznia w Berchtesgaden i tydzień później w Kitzbühel zajął trzecie miejsce[13][14]. W 1971 roku w Hämeenlinna brązowy medal w sztafecie mężczyzn podczas biathlonowych mistrzostw świata zdobyli Andrzej Rapacz, Aleksander Klima, Józef Stopka i Józef Różak[15]. Również w 1971 roku w Olang brązowy medal w saneczkarskich jedynkach kobiet na mistrzostwach świata zdobyła Barbara Piecha[16].

Ponadto miejsca w czołowej dziesiątce w poprzedzających igrzyska mistrzostwach świata w swoich dyscyplinach osiągnęli: polscy saneczkarze na mistrzostwach w Olang: Lucjan Kudzia i Ryszard Gawior (5. miejsce w dwójkach mężczyzn), Lucjan Kudzia (9. miejsce w jedynkach mężczyzn)[17], Halina Kanasz (6. miejsce w jedynkach kobiet)[18], polscy hokeiści na Mistrzostwach Świata w Hokeju na Lodzie 1971 (8. miejsce, 2. miejsce w grupie B)[19], sztafeta biegaczek narciarskich na Mistrzostwach Świata w Narciarstwie Klasycznym 1970 (8. miejsce)[20] oraz polska para na Mistrzostwach Świata w Łyżwiarstwie Figurowym 1971 – Adam Brodecki i Grażyna Osmańska (10. miejsce)[21]. Podczas łyżwiarskich mistrzostw Europy w Göteborgu, które odbyły się w styczniu 1972, polska para sportowa zajęła ósme miejsce[22].

Przed rozpoczęciem igrzysk wśród faworytów do zdobycia medalu olimpijskiego, zwłaszcza w slalomie, był upatrywany Andrzej Bachleda-Curuś. Nadzieję na miejsca punktowane (w czołowej szóstce) przewidywano także wśród polskich biathlonistów oraz hokeistów. W przypadku hokeistów nadzieje były jednak niewielkie z uwagi na fakt, że na mistrzostwach świata zajęli oni ósme miejsce. W pozostałych dyscyplinach nie spodziewano się polskich osiągnięć sportowych na igrzyskach w Sapporo[23].

Ślubowanie olimpijskie[edytuj | edytuj kod]

20 lutego 1972 w Warszawie, w przeddzień wyjazdu do Sapporo, polscy olimpijczycy złożyli ślubowanie olimpijskie w obecności przewodniczącego PKOl – Włodzimierza Reczka. W imieniu reprezentacji przysięgę złożyła łyżwiarka Grażyna Kostrzewińska[24]. Treść przysięgi brzmiała następująco:

Będziemy walczyć ambitnie o uzyskanie jak najlepszych wyników i całym swym postępowaniem godnie reprezentować nasz sport, rozsławiając imię Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej[24].

Wyjazd z kraju i przybycie do wioski olimpijskiej[edytuj | edytuj kod]

18 stycznia 1972 w Zakopanem nastąpiło oficjalne pożegnanie polskiej reprezentacji narciarskiej wraz z jej kierownikiem – Lechem Bafią – przewodniczącym Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Zakopanem i wiceprezesem Polskiego Związku Narciarskiego[25]. 21 stycznia pierwsza część polskiej kadry wyruszyła do Paryża, skąd udała się w dalszą podróż do Sapporo[24]. W dniach 22–24 stycznia do wioski olimpijskiej dotarli wszyscy polscy olimpijczycy poza hokeistami i Andrzejem Bachledą-Curuś[26][27]. Oni bowiem przybyli do Sapporo 27 stycznia[28]. Podczas przelotu do Sapporo zaginęły narty Bachledy[29].

Znaczki okolicznościowe[edytuj | edytuj kod]

Z okazji Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972 Poczta Polska wydała serię znaczków pocztowych zaprojektowanych przez Helenę Matuszewską. Seria składała się z pięciu znaczków, w tym jednego bloczku. Na znaczkach przedstawiono motywy związane z następującymi dyscyplinami sportowymi: saneczkarstwo (nakład 167 300 sztuk), narciarstwo alpejskie (175 700 sztuk), biathlon (80 800 sztuk) i skoki narciarskie (37 200 sztuk). Na bloczkach, których nakład wyniósł 851 800 sztuk, zaprezentowano natomiast bieg zjazdowy[30].

Skład reprezentacji[edytuj | edytuj kod]

Spośród dziesięciu dyscyplin sportowych, które Międzynarodowy Komitet Olimpijski włączył do kalendarza igrzysk, reprezentacja Polski wzięła udział w ośmiu. Polacy wystąpili w przynajmniej jednej konkurencji we wszystkich dyscyplinach poza bobslejami i łyżwiarstwem szybkim. Największą część reprezentacji stanowili hokeiści (19 zawodników). Spośród sportów indywidualnych najliczniej Polskę reprezentowano w saneczkarstwie (8 zawodników)[1].

Dziewięcioro z polskich olimpijczyków z Sapporo wystąpiło także na poprzednich igrzyskach, które odbyły się w Grenoble. Byli to przedstawiciele pięciu dyscyplin – trzech biathlonistów, dwie biegaczki narciarskie, dwóch saneczkarzy, jeden kombinator norweski i jeden alpejczyk. Spośród nich w poprzedniej edycji igrzysk najwyższe miejsce zajęli Andrzej Fiedor i Józef Różak w sztafecie biathlonowej 4x7,5 km (4. miejsce)[31].

W pierwotnym składzie polskiej reprezentacji nie było Wojciecha Fortuny, który został do niej powołany na krótko przed podaniem oficjalnej kadry olimpijskiej[25].

W poniższej tabeli przedstawiono skład polskiej reprezentacji na igrzyskach w Sapporo. W przypadku, gdy dany zawodnik wystąpił również na poprzednich igrzyskach, podano miejsca, które zajął w poszczególnych konkurencjach.

Biathlon (5)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsca na ZIO 1968
 Źródło
bieg indywidualny na 20 km sztafeta 4x7,5 km
Andrzej Fiedor 2 stycznia 1946 – 4[a] [32]
Aleksander Klima 13 sierpnia 1945 – – [33]
Andrzej Rapacz 1 września 1948 – – [34]
Józef Różak 5 lutego 1945 – 4[a] [35]
Józef Stopka 2 stycznia 1942 48 – [36]
Biegi narciarskie (5)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsca na ZIO 1968
 Źródło
bieg indywidualny na 5/15 km[b] bieg indywidualny na 10/30 km[c] bieg indywidualny na 50 km[d] sztafeta[e]
Weronika Budny 30 października 1941 19 21 – 5[f] [37]
Józefa Chromik 10 czerwca 1946 – – – – [38]
Anna Gębala 25 maja 1949 26 30 – – [39]
Władysława Majerczyk 16 czerwca 1952 – – – – [40]
Jan Staszel 15 września 1950 – – – – [41]
Hokej na lodzie (19)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsce na ZIO 1968
 Źródło
turniej mężczyzn
Józef Batkiewicz 22 lutego 1950 – [42]
Krzysztof Birula-Białynicki 15 sierpnia 1944 – [43]
Stefan Chowaniec 21 kwietnia 1953 – [44]
Ludwik Czachowski 5 maja 1944 – [45]
Marian Feter 13 marca 1946 – [46]
Stanisław Fryźlewicz 8 kwietnia 1944 – [47]
Feliks Góralczyk 16 czerwca 1950 – [48]
Robert Góralczyk 21 marca 1943 – [49]
Tadeusz Kacik 6 października 1946 – [50]
Adam Kopczyński 2 sierpnia 1948 – [51]
Walery Kosyl 17 marca 1944 – [52]
Tadeusz Obłój 29 sierpnia 1950 – [53]
Jerzy Potz 1 lutego 1953 – [54]
Józef Słowakiewicz 17 lutego 1945 – [55]
Andrzej Szczepaniec 10 maja 1952 – [56]
Andrzej Tkacz 20 września 1946 – [57]
Leszek Tokarz 9 lipca 1953 – [58]
Wiesław Tokarz 10 sierpnia 1951 – [59]
Walenty Ziętara 27 października 1948 – [60]
Kombinacja norweska (3)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsce na ZIO 1968
 Źródło
konkurs indywidualny – bieg na 15 km + skocznia duża (K-90)
Kazimierz Długopolski 6 lipca 1950 – [61]
Józef Gąsienica 23 marca 1941 6 [62]
Stefan Hula 12 września 1947 – [63]
Łyżwiarstwo figurowe (2)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsca na ZIO 1968
 Źródło
soliści/solistki pary mieszane
Adam Brodecki 1 sierpnia 1949 – – [64]
Grażyna Kostrzewińska 26 listopada 1950 – – [65]
Narciarstwo alpejskie (1)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsca na ZIO 1968
 Źródło
zjazd slalom slalom gigant
Andrzej Bachleda-Curuś 2 stycznia 1947 26 6 13 [66]
Saneczkarstwo (8)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsca na ZIO 1968
 Źródło
jedynki dwójki
Ryszard Gawior 18 września 1943 – 6[g] [67]
Janusz Grzemowski 20 czerwca 1947 – – [68]
Halina Kanasz 30 stycznia 1953 – – [69]
Wojciech Kubik 13 stycznia 1953 – – [70]
Lucjan Kudzia 1 stycznia 1942 13 9[h] [71]
Wiesława Martyka 2 czerwca 1949 – – [72]
Barbara Piecha 4 marca 1948 – – [73]
Mirosław Więckowski 5 czerwca 1952 – – [74]
Skoki narciarskie (4)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsca na ZIO 1968
 Źródło
konkurs indywidualny – skocznia normalna (K-70) konkurs indywidualny – skocznia duża (K-90)
Wojciech Fortuna 6 sierpnia 1952 – – [75]
Stanisław Gąsienica-Daniel 6 marca 1951 – – [76]
Adam Krzysztofiak 21 stycznia 1951 – – [77]
Tadeusz Pawlusiak 9 sierpnia 1946 – – [78]

Statystyki według dyscyplin[edytuj | edytuj kod]

Lp. Sport Mężczyźni Kobiety Łącznie
1 Biathlon 5 0 5
2 Biegi narciarskie 1 4 5
3 Hokej na lodzie 19 0 19
4 Kombinacja norweska 3 0 3
5 Łyżwiarstwo figurowe 1 1 2
6 Narciarstwo alpejskie 1 0 1
7 Saneczkarstwo 5 3 8
8 Skoki narciarskie 4 0 4
Łącznie 39 8 47

Zdobyte medale[edytuj | edytuj kod]

Złoty medal Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972 w Sapporo

Jedyny medal olimpijski dla Polski podczas igrzysk w Sapporo zdobył Wojciech Fortuna w konkursie skoków narciarskich na skoczni dużej. Był to pierwszy złoty medal zdobyty przez Polaka na zimowych igrzyskach i zarazem jedyny medal tego koloru aż do 27 lutego 2010, kiedy to mistrzynią olimpijską w Vancouver została Justyna Kowalczyk[79]. Medal zdobyty przez Fortunę dał reprezentacji Polski trzynaste miejsce w klasyfikacji medalowej tych igrzysk, ex aequo z Hiszpanią. Polska, obok Hiszpanii i Kanady, była jednym z trzech państw, które na zimowych igrzyskach w 1972 roku zdobyły jeden medal olimpijski[80].

Do klasyfikacji punktowej Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972 w Sapporo wliczane były miejsca w czołowej szóstce zawodów olimpijskich[81]. Reprezentanci Polski w Sapporo pięciokrotnie zdobyli punkty.

Pierwsze dwa punkty dla Polski 7 lutego zdobyli: Wojciech Fortuna (jeden punkt za szóste miejsce w konkursie na normalnej skoczni) oraz saneczkarki Halina Kanasz i Wiesława Martyka (po pół punktu za zajęcie ex aequo szóstego miejsca w jedynkach kobiet)[82]. Kolejne 1,5 punktu uzyskała 10 lutego saneczkowa dwójka mężczyzn Wojciech Kubik i Mirosław Więckowski, która zajęła 5. miejsce (ex aequo z dwójką z RFN)[83]. Ponadto siedem punktów za zwycięstwo na dużej skoczni zdobył Fortuna, a jeden punkt za szóste miejsce w turnieju finałowym – hokeiści. Łącznie Polacy uzyskali 11,5 punktu, co pozwoliło im zająć 15. miejsce w klasyfikacji punktowej igrzysk w Sapporo[84]. Pod względem liczby zdobytych punktów wynik uzyskany w Sapporo był gorszy tylko od osiągniętych cztery lata wcześniej w Grenoble (wówczas Polacy zdobyli 19 punktów) i dwanaście lat wcześniej w Squaw Valley (16 punktów)[85].

Medal Zawodnik Dyscyplina Konkurencja Data
złoto Wojciech Fortuna skoki narciarskie konkurs indywidualny na skoczni dużej 11 lutego 1972

Wyniki[edytuj | edytuj kod]

Biathlon[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Biathlon na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

Na igrzyskach w Sapporo wystartowało pięciu polskich biathlonistów. Indywidualnie najlepsze miejsce zajął Aleksander Klima, który został sklasyfikowany na dziewiątej pozycji. Do zwycięzcy zawodów – Magnara Solberga – stracił 3 minuty i 5,36 sekundy[86]. W rywalizacji sztafet polski zespół zajął siódme miejsce wśród trzynastu sklasyfikowanych ekip. Do zdobywców złotego medalu – reprezentantów Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich – stracili 6 minut i 25 sekund[87].

Konkurencja Zawodnik Wynik Miejsce
Czas Pudła
Bieg indywidualny mężczyzn – 20 km[86] Andrzej Fiedor 1:30:17,25 3+4+3+1 48.
Aleksander Klima 1:19:00,86 1+0+0+1 9.
Andrzej Rapacz 1:26:21,02 2+4+0+3 33.
Józef Stopka 1:27:18,66 2+2+1+3 35.
Sztafeta mężczyzn – 4x7,5 km[88][87] Józef Różak
Józef Stopka
Andrzej Rapacz
Aleksander Klima
  		29:36,15
29:21,63
29:05,75
30:06,39
1:58:09,92 		0+2
0+1
0+0
1+0
1+3 		7.

Biegi narciarskie[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Biegi narciarskie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

W Sapporo wystąpiło pięcioro polskich biegaczy narciarskich – jeden mężczyzna i cztery kobiety. Najlepszy start osiągnęły biegaczki Anna Gębala, Józefa Chromik i Weronika Budny w sztafecie 3x5 km stylem klasycznym. Zajęły one siódme miejsce w stawce jedenastu zespołów. Do zwyciężczyń zawodów, reprezentantek ZSRR, straciły 3 minuty i 32,98 sekundy[89]. W startach indywidualnych najlepiej spisała się Weronika Budny w biegu na 10 km techniką klasyczną, która zajęła jedenaste miejsce. Do mistrzyni olimpijskiej, Galiny Kułakowej, zabrakło jej 1 minuty i 39,37 sekundy[90].

Konkurencja Zawodnik Czas Miejsce
Bieg indywidualny mężczyzn – 30 km techniką klasyczną[91] Jan Staszel 1:43:35,68 29.
Bieg indywidualny kobiet – 10 km techniką klasyczną[90] Weronika Budny 35:57,59 11.
Józefa Chromik 36:45,39 21.
Anna Gębala 36:32,65 15.
Władysława Majerczyk 38:19,66 34.
Bieg indywidualny mężczyzn – 15 km techniką klasyczną[92] Jan Staszel 48:46,72 33.
Bieg indywidualny kobiet – 5 km techniką klasyczną[93] Weronika Budny 17:38,74 13.
Józefa Chromik 17:55,41 21.
Anna Gębala 18:13,43 29.
Władysława Majerczyk 17:56,55 23.
Sztafeta kobiet – 3x5 km techniką klasyczną[89][94] Anna Gębala
Józefa Chromik
Weronika Budny
  		18:21,93
17:15,45
16:11,75
51:49,13 		7.

Hokej na lodzie[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Hokej na lodzie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

Polscy hokeiści awansowali na igrzyska olimpijskie w Sapporo dzięki zajęciu drugiej pozycji w grupie B na zorganizowanych rok wcześniej mistrzostwach świata w Szwajcarii[19]. Kierownikiem polskiej drużyny hokejowej na igrzyskach był Jerzy Grzechociński[95]. W składzie reprezentacji prowadzonej przez Anatolija Jegorowa i Mieczysława Chmurę znalazło się dziewiętnastu zawodników – dwóch bramkarzy, sześciu obrońców, dziewięciu napastników i dwóch rezerwowych[96]. W pierwszym meczu, w rundzie kwalifikacyjnej, Polacy zwyciężyli nad reprezentacją RFN i awansowali do rundy finałowej. W niej jednak przegrali wszystkie pięć meczów i zakończyli rywalizację olimpijską na szóstej pozycji[97].

Bramki dla Polski w Sapporo zdobyło sześciu hokeistów. Najwięcej, po cztery, strzelili Józef Słowakiewicz i Leszek Tokarz. Ten pierwszy jako jedyny Polak na tych igrzyskach zdobył dwie bramki w jednym meczu. W pięciu meczach na bramce w polskim zespole wystąpił Walery Kosyl, a w dwóch Andrzej Tkacz. Kosyl obronił łącznie 115 z 141 strzałów na bramkę, co oznacza 81,6% skuteczności. Tkacz wykazał się 80-procentową skutecznością, broniąc 52 strzały z 65[98].

Skład polskiej reprezentacji

Trenerzy:

Bramkarze:

Obrońcy:

Napastnicy:

Rezerwowi:

Runda kwalifikacyjna
4 lutego 1972 RFN  0:4  Polska
Runda finałowa
5 lutego 1972 Czechosłowacja  14:1  Polska
7 lutego 1972 Finlandia  5:1  Polska
9 lutego 1972 Szwecja  5:3  Polska
10 lutego 1972 ZSRR  9:3  Polska
12 lutego 1972 Polska  1:6  Stany Zjednoczone
Zdobywcy bramek dla Polski
Miejsce Zawodnik Liczba bramek
1. Słowakiewicz, JózefJózef Słowakiewicz 4
1. Tokarz, LeszekLeszek Tokarz 4
3. Góralczyk, FeliksFeliks Góralczyk 2
4. Kacik, TadeuszTadeusz Kacik 1
4. Obłój, TadeuszTadeusz Obłój 1
4. Ziętara, WalentyWalenty Ziętara 1
Klasyfikacja końcowa[97]
Miejsce Drużyna Liczba meczów Mecze Bramki Punkty
wygrane remisy przegrane zdobyte stracone bilans
1.  ZSRR 5 4 1 0 33 13 +20 9
2.  Stany Zjednoczone 5 3 0 2 18 15 +3 6
3.  Czechosłowacja 5 3 0 2 26 13 +13 6
4.  Szwecja 5 2 1 2 17 13 +4 5
5.  Finlandia 5 2 0 3 14 24 -10 4
6.  Polska 5 0 0 5 9 39 -30 0

Kombinacja norweska[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Kombinacja norweska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

Na igrzyskach w Sapporo odbył się jeden konkurs w kombinacji norweskiej, w którym wystąpiło trzech Polaków. Najlepszy z nich, Kazimierz Długopolski, został sklasyfikowany na dwunastej pozycji. Długopolski po pierwszej serii skoków był szósty, po drugiej – ósmy, a po trzeciej – dziesiąty[105]. Słabszy wynik w biegu spowodował, że ostatecznie spadł o dwie pozycje[106]. Pozostali reprezentanci Polski, Stefan Hula i Józef Gąsienica, po trzech seriach skoków zajmowali odpowiednio 18. i 34. miejsce[105], a w końcowej klasyfikacji osiągnęli 17. i 31. rezultat[107].

Konkurencja Zawodnik Skok 1 Skok 2 Skok 3 Bieg Suma punktów Miejsce
Odległość Nota Odległość Nota Odległość Nota Czas Nota
Konkurs indywidualny mężczyzn – bieg na 15 km + skocznia K-86[107] Kazimierz Długopolski[61] 73,0 93,1 70,5 89,7 73,5 91,8 51:38,5 190,960 375,860 12.
Józef Gąsienica[62] 61,0 62,9 67,5 82,4 64,5 64,4 51:29,4 192,325 339,125 31.
Stefan Hula[63] 66,5 77,2 72,5 92,9 71,0 85,3 51:29,4 192,325 370,525 17.

Łyżwiarstwo figurowe[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Łyżwiarstwo figurowe na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

W 1972 roku reprezentanci Polski uczestniczyli w jednej konkurencji łyżwiarstwa figurowego – w rywalizacji par sportowych. Polska para Grażyna Kostrzewińska i Adam Brodecki zajęła jedenaste miejsce w gronie szesnastu startujących par zarówno w programie krótkim, jak i dowolnym oraz w klasyfikacji ostatecznej[108].

Konkurencja Zawodnicy Program krótki Program dowolny Łącznie
Punkty Miejsce Punkty Miejsce Punkty Miejsce
Pary sportowe[108][109][110] Grażyna Kostrzewińska
Adam Brodecki 		90,4 11. 287,4 11. 377,8 11.

Narciarstwo alpejskie[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Narciarstwo alpejskie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

Na igrzyskach w Sapporo wystąpił jeden polski alpejczyk – upatrywany jako potencjalny medalista, Andrzej Bachleda-Curuś. Wziął udział w dwóch z trzech męskich konkurencji – w slalomie gigancie i slalomie specjalnym, nie wystartował natomiast w zjeździe[66]. W slalomie gigancie zajął dziewiąte miejsce[111]. Po pierwszym przejeździe był siedemnasty. W drugim przejeździe osiągnął czwarty rezultat, jednak doznał kontuzji ścięgien przystrzałkowych[112]. W slalomie został automatycznie zakwalifikowany do finałów – nie musiał startować w rundzie eliminacyjnej jako zawodnik z pierwszej grupy FIS[113]. Zawody ukończył na dziesiątej pozycji[114].

Konkurencja Zawodnik Zjazd 1 Zjazd 2 Łącznie
Czas Miejsce Czas Miejsce Czas Miejsce
Slalom gigant mężczyzn[111][115][116] Andrzej Bachleda-Curuś 1:34,40 17. 1:38,02 4. 3:12,42 9.
Slalom mężczyzn[114][117][118] Andrzej Bachleda-Curuś pq[i] 1:52,26 10. 1:52,26 10.

Saneczkarstwo[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Saneczkarstwo na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

W skład kadry olimpijskiej w Sapporo weszło ośmioro saneczkarzy – pięciu mężczyzn i trzy kobiety. Treningi na olimpijskim torze rozpoczęli oni już 31 stycznia[119], a dzień później wykonali pierwsze przejazdy z pomiarem czasu[120]. W rywalizacji mężczyzn najlepszy rezultat osiągnęła dwójka Wojciech Kubik i Mirosław Więckowski (5. miejsce). Był to jednocześnie najlepszy wynik w polskim saneczkarstwie na tych igrzyskach olimpijskich. W jedynkach mężczyzn najlepsze z Polaków, dwunaste miejsce, zajął Janusz Grzemowski. Wśród kobiet najlepszy polski rezultat, szóste miejsce, zajęły ex aequo Halina Kanasz i Wiesława Martyka w konkurencji jedynek[121].

Konkurencja Zawodnik Zjazd 1 Zjazd 2 Zjazd 3 Zjazd 4 Łącznie
Czas Miejsce Czas Miejsce Czas Miejsce Czas Miejsce Czas Miejsce
Jedynki mężczyzn[122][123][124][125][126] Ryszard Gawior 54,72 24. 54,09 20. 53,26 21. 52,87 16. 3:34,94 19.
Janusz Grzemowski 53,07 8. 53,12 10. 52,66 15. 52,59 12. 3:31,44 12.
Lucjan Kudzia 54,14 19. 53,58 15. 52,36 11. 52,75 13. 3:32,83 13.
Mirosław Więckowski 54,43 22. 54,82 27. 54,61 34. 53,75 30. 3:37,61 27.
Dwójki mężczyzn[127][128][129] Wojciech Kubik
Mirosław Więckowski 		44,88 6. 44,78 4. — — — — 1:29,66 5.
Lucjan Kudzia
Ryszard Gawior 		45,28 9. 45,40 11. — — — — 1:30,68 9.
Jedynki kobiet[130][131][132][133][134] Halina Kanasz 45,66 6. 45,98 7. 45,52 7. 45,17 9. 3:02,33 6.
Wiesława Martyka 45,68 7. 46,12 9. 45,47 6. 45,06 7. 3:02,33 6.
Barbara Piecha 45,96 9. 46,24 10. 45,89 8. 44,98 6. 3:03,07 9.

Skoki narciarskie[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Skoki narciarskie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

W 1972 roku w Sapporo wystąpiło czterech polskich skoczków narciarskich. Zarówno na skoczni normalnej, jak i na dużej najlepszym z Polaków był Wojciech Fortuna. W pierwszym z konkursów zajął szóste miejsce ze stratą 22,2 punktu do złotego medalisty – Yukio Kasayi. Uzyskany przez Fortunę rezultat był drugim przypadkiem w historii, po wyniku Stanisława Marusarza w 1936 roku, że polski skoczek zajął punktowane miejsce na igrzyskach olimpijskich[82].

W konkursie na skoczni dużej Fortuna zdobył złoty medal i tytuł mistrza olimpijskiego. W pierwszej serii konkursowej poprawił rekord olimpijski, uzyskując 111 metrów i noty za styl od 17 do 19 punktów. W drugiej serii wykonał słabszy stylowo skok na odległość 87,5 metra. Łączna nota pozwoliła zawodnikowi wyprzedzić drugiego w klasyfikacji skoczka – Waltera Steinera – o 0,1 punktu i tym samym zostać pierwszym polskim złotym medalistą na zimowych igrzyskach olimpijskich[135].

Po konkursie Fortuna otrzymał depeszę z gratulacjami m.in. od prezesa Rady Ministrów PRL – Piotra Jaroszewicza[136] i od Zdzisława Hryniewieckiego, udzielił wywiadów dla telewizji z ZSRR, RFN-u i NRD, a także został przyjęty przez prezydenta Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego – Avery Brundage’a[137]. Od japońskiego sędziego, wbrew powszechnemu zakazowi, otrzymał w prezencie tabliczkę z odległością „111”, przy której wylądował w konkursie na Ōkurayamie[138].

Konkurencja Zawodnik Skok 1 Skok 2 Suma Miejsce
Odległość Nota Odległość Nota
Konkurs indywidualny mężczyzn – skocznia K-86[139][140][141] Wojciech Fortuna 82,0 115,4 76,5 106,6 222,0 6.
Stanisław Gąsienica-Daniel 73,5 97,3 72,5 96,7 194,0 39.
Adam Krzysztofiak 75,5 105,0 73,5 102,3 207,3 24.
Tadeusz Pawlusiak 73,5 98,8 71,5 99,1 197,9 32.
Konkurs indywidualny mężczyzn – skocznia K-110[142][143][144] Wojciech Fortuna 111,0 130,4 87,5 89,5 219,9 1.
Stanisław Gąsienica-Daniel 83,0 83,2 86,0 87,9 171,1 31.
Adam Krzysztofiak 84,0 85,6 85,0 87,5 173,1 29.
Tadeusz Pawlusiak 87,0 89,3 90,0 94,0 183,3 18.

Po zakończeniu igrzysk[edytuj | edytuj kod]

Dzień po zakończeniu igrzysk olimpijskich w Sapporo, tj. 14 lutego 1972, polscy hokeiści udali się do Tokio, gdzie zaplanowany był mecz towarzyski z drużyną ZSRR. 15 lutego z Sapporo do Kanady na kolejne w sezonie zawody Pucharu Świata wyruszył Andrzej Bachleda-Curuś. Pozostała część reprezentacji olimpijskiej rozpoczęła podróż powrotną do kraju 16 lutego, a dzień później wylądowała na lotnisku w Warszawie[145]. W Warszawie olimpijczyków, w tym zwłaszcza Wojciecha Fortunę, przywitało ok. 25 000 kibiców[146].

Pierwszy w historii polski złoty medalista zimowych igrzysk olimpijskich, Wojciech Fortuna, po powrocie do kraju zwycięski konkurs w Sapporo skomentował w następujący sposób:

Wyszedłem z progu, jak nigdy dotychczas, a gdy w końcowej fazie lotu dostałem „zwyżkę”, mimo że byłem już przygotowany do lądowania, podałem biodra do przodu i „pociągnąłem” jeszcze długość. Lądując wiedziałem, że skok był dobry stylowo i daleki.

Wojciech Fortuna, Warszawa, 17 lutego 1972[138]

Za zdobycie medalu dla Polski Fortuna został nagrodzony kwotą 150 dolarów[146]. Skoczek otrzymał tytuł Zasłużonego Mistrza Sportu, został odznaczony Złotym Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe, Złotym Krzyżem Zasługi[147] i Złotą Odznaką „Zasłużonego dla ziemi krakowskiej”[138] oraz zajął trzecie miejsce w 38. Plebiscycie Przeglądu Sportowego, przegrywając z Witoldem Woydą i Władysławem Komarem[148]. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Zakopanem przekazało Fortunie nagrodę w postaci mieszkania M-4[138].

Medal Wojciecha Fortuny był to setny medal olimpijski dla Polski, biorąc pod uwagę zarówno letnie, jak i zimowe igrzyska[4].

Po zakończeniu igrzysk rozegrane zostały mistrzostwa Polski w skokach narciarskich w Zakopanem, w których według oficjalnych rezultatów złoty medal na Wielkiej Krokwi zdobył również Fortuna[146].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Skład polskiej sztafety biathlonowej w Grenoble: Józef Różak, Andrzej Fiedor, Stanisław Łukaszczyk, Stanisław Szczepaniak.
  2. ↑ Dystans 5 km dotyczy kobiet, a 15 km – mężczyzn.
  3. ↑ Dystans 10 km dotyczy kobiet, a 30 km – mężczyzn.
  4. ↑ Na dystansie 50 km rywalizowali wyłącznie mężczyźni.
  5. ↑ Bieg sztafetowy 3x5 km w przypadku kobiet i 4x10 km w przypadku mężczyzn.
  6. ↑ Skład polskiej sztafety biegaczek narciarskich w Grenoble: Weronika Budny, Józefa Czerniawska, Stefania Biegun.
  7. ↑ Skład polskiej dwójki (I) w Grenoble: Ryszard Gawior, Zbigniew Gawior.
  8. ↑ Skład polskiej dwójki (II) w Grenoble: Lucjan Kudzia, Tadeusz Radwan.
  9. ↑ Z uwagi na to, że Bachleda-Curuś był w pierwszej grupie FIS nie musiał startować w kwalifikacjach i został automatycznie zakwalifikowany do finału.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Poland at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-06)]. (ang.).
  2. ↑ Leszek Błażyński: Wojciech Fortuna. Skok do piekła. Kraków: FALL, 2013, s. 72. ISBN 978-83-62275-73-1.
  3. ↑ Historia Polskiego Komitetu Olimpijskiego. olimpijski.pl. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-29)].
  4. ↑ a b Poland. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-31)]. (ang.).
  5. ↑ Nordic Combined at the 1956 Cortina d’Ampezzo Winter Games: Men’s Individual. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-01)]. (ang.).
  6. ↑ Speed Skating at the 1960 Squaw Valley Winter Games: Women’s 1,500 metres. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-18)]. (ang.).
  7. ↑ Biathlon at the 1968 Grenoble Winter Games: Men’s 20 kilometres. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-23)]. (ang.).
  8. ↑ Biathlon at the 1968 Grenoble Winter Games: Men’s 4 × 7.5 kilometres Relay. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-18)]. (ang.).
  9. ↑ Luge at the 1968 Grenoble Winter Games: Women’s Singles. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-26)]. (ang.).
  10. ↑ Luge at the 1968 Grenoble Winter Games: Men’s Singles. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-17)]. (ang.).
  11. ↑ 1970 Nordic World Championships: Visoke Tatry, TCH, 1970/02/21, Special Jumping 90m Hill, Strbske Pleso TP=99m. skijump-db.net. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-08-17)]. (ang.).
  12. ↑ Val Gardena (ITA) 15.02.1970 FIS World Ski Championships - Men’s Combined. fis-ski.com. [dostęp 2016-04-30]. (ang.).
  13. ↑ Berchtesgaden Men’s Slalom 1971/72. ski-db.com. [dostęp 2016-04-30]. (ang.).
  14. ↑ Kitzbuehel Men’s Slalom 1971/72. ski-db.com. [dostęp 2016-04-30]. (ang.).
  15. ↑ Biathlon World Championships Men: 4 × 7.5 km Relay. sports123.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-23)]. (ang.).
  16. ↑ Luge World Championships Women: Singles. sports123.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  17. ↑ Luge - 1971 World Championships - Results Men. the-sports.org. [dostęp 2016-04-30]. (ang.).
  18. ↑ Luge - 1971 World Championships - Results Women. the-sports.org. [dostęp 2016-04-30]. (ang.).
  19. ↑ a b Championnats du monde 1971. passionhockey.com. [dostęp 2016-04-30]. (fr.).
  20. ↑ Kamil Śmiechowski: Nie tylko Małysz i Kowalczyk. Występy Polaków na mistrzostwach świata w narciarstwie klasycznym. histmag.org, 6 marca 2011. [dostęp 2016-04-30].
  21. ↑ Zmarł łyżwiarz figurowy Adam Brodecki. polskieradio.pl, 17 października 2010. [dostęp 2016-04-30].
  22. ↑ Pierwsi medaliści na łyżwiarskich mistrzostwach Europy. „Dziennik Polski”. 8674, s. 2, 14 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  23. ↑ Po raz trzeci na innym kontynencie. „Dziennik Polski”. 8690, s. 3, 2 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  24. ↑ a b c Ślubowanie olimpijczyków. „Dziennik Polski”. 8680, s. 2, 21 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  25. ↑ a b Zakopane pożegnało reprezentację narciarską Polski na igrzyska olimpijskie w Sapporo. „Dziennik Polski”. 8678, s. 2, 19 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  26. ↑ Zbigniew Ringer. Tydzień w sporcie. „Dziennik Polski”. 8683, s. 2, 25 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  27. ↑ Kronika olimpijska. „Dziennik Polski”. 8682, s. 6, 23-24 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  28. ↑ Rojno na olimpijskich trasach. „Dziennik Polski”. 8685, s. 2, 27 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  29. ↑ W Sapporo - w obozie polskich olimpijczyków. „Dziennik Polski”. 8688, s. 6, 30 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  30. ↑ Katalog Znaczków Pocztowych: 1972.01.12. XI Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972 w Sapporo. kzp.pl. [dostęp 2016-04-30].
  31. ↑ Poland at the 1968 Grenoble Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-26)]. (ang.).
  32. ↑ Andrzej Fiedor Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-18)]. (ang.).
  33. ↑ Aleksander Klima Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-14)]. (ang.).
  34. ↑ Andrzej Rapacz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  35. ↑ Józef Różak Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-17)]. (ang.).
  36. ↑ Józef Stopka Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-18)]. (ang.).
  37. ↑ Weronika Budny Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-01)]. (ang.).
  38. ↑ Józefa Chromik Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-03)]. (ang.).
  39. ↑ Anna Gębala-Duraj Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-26)]. (ang.).
  40. ↑ Władysława Majerczyk Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-15)]. (ang.).
  41. ↑ Jan Staszel Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-31)]. (ang.).
  42. ↑ Józef Batkiewicz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-15)]. (ang.).
  43. ↑ Krzysztof Birula-Białynicki Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-15)]. (ang.).
  44. ↑ Stefan Chowaniec Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  45. ↑ Ludwik Czachowski Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-18)]. (ang.).
  46. ↑ Marian Feter Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  47. ↑ Stanisław Fryźlewicz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  48. ↑ Feliks Góralczyk Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-25)]. (ang.).
  49. ↑ Robert Góralczyk Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-28)]. (ang.).
  50. ↑ Tadeusz Kacik Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-16)]. (ang.).
  51. ↑ Adam Kopczyński Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-16)]. (ang.).
  52. ↑ Walery Kosyl Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-18)]. (ang.).
  53. ↑ Tadeusz Obłój Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-15)]. (ang.).
  54. ↑ Jerzy Potz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-18)]. (ang.).
  55. ↑ Józef Słowakiewicz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-15)]. (ang.).
  56. ↑ Andrzej Szczepaniec Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  57. ↑ Andrzej Tkacz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-13)]. (ang.).
  58. ↑ Leszek Tokarz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-14)]. (ang.).
  59. ↑ Wiesław Tokarz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-14)]. (ang.).
  60. ↑ Walenty Ziętara Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-18)]. (ang.).
  61. ↑ a b Kazimierz Długopolski Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-01)]. (ang.).
  62. ↑ a b Józef Gąsienica Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  63. ↑ a b Stefan Hula Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-18)]. (ang.).
  64. ↑ Adam Brodecki Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-14)]. (ang.).
  65. ↑ Grażyna Kostrzewińska Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-22)]. (ang.).
  66. ↑ a b Andrzej Bachleda-Curuś Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-04)]. (ang.).
  67. ↑ Ryszard Gawior Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-19)]. (ang.).
  68. ↑ Janusz Grzemowski Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-07)]. (ang.).
  69. ↑ Halina Kanasz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-16)]. (ang.).
  70. ↑ Wojciech Kubik Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  71. ↑ Lucjan Kudzia Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-14)]. (ang.).
  72. ↑ Wiesława Martyka Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-12)]. (ang.).
  73. ↑ Barbara Piecha Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-09)]. (ang.).
  74. ↑ Mirosław Więckowski Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-28)]. (ang.).
  75. ↑ Wojciech Fortuna Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-06)]. (ang.).
  76. ↑ Stanisław Gąsienica Daniel Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  77. ↑ Adam Krzysztofiak Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-17)]. (ang.).
  78. ↑ Tadeusz Pawlusiak Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-23)]. (ang.).
  79. ↑ Vancouver 2010. Złoto Justyny Kowalczyk! Co za finisz! Wielkie emocje!. sport.pl, 27 lutego 2010. [dostęp 2016-04-30].
  80. ↑ 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-17)]. (ang.).
  81. ↑ Sapporo'72 – medale i punkty. „Dziennik Polski”. 8693, s. 2, 5 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  82. ↑ a b Pierwsze dwa punkty dla Polski. „Dziennik Polski”. 8695, s. 1–2, 8 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  83. ↑ 1,5 pkt saneczkowej dwójki. „Dziennik Polski”. 8698, s. 2, 11 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  84. ↑ Ostatnie konkurencje Olimpiady. „Dziennik Polski”. 8701, s. 2, 15 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  85. ↑ Gorzej niż w Grenoble. „Dziennik Polski”. 8702, s. 2, 16 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  86. ↑ a b Biathlon at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s 20 kilometres. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-23)]. (ang.).
  87. ↑ a b Biathlon at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s 4 × 7.5 kilometres Relay. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-11)]. (ang.).
  88. ↑ Poland Biathlon at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-01)]. (ang.).
  89. ↑ a b Cross Country Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s 3 × 5 kilometres Relay. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-09)]. (ang.).
  90. ↑ a b Cross Country Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s 10 kilometres. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-28)]. (ang.).
  91. ↑ Cross Country Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s 30 kilometres. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-29)]. (ang.).
  92. ↑ Cross Country Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s 15 kilometres. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-29)]. (ang.).
  93. ↑ Cross Country Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s 5 kilometres. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-28)]. (ang.).
  94. ↑ Poland Cross Country Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-27)]. (ang.).
  95. ↑ Olimpijska reprezentacja hokeistów ustalona. „Dziennik Polski”. 8679, s. 2, 20 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  96. ↑ Hokej.net - 1972 Sapporo. hokej.net. [dostęp 2016-04-30].
  97. ↑ a b Hokej.net - Historia hokeja: 1972 Sapporo. hokej.net. [dostęp 2016-04-30].
  98. ↑ The XI Olympic Winter Games Sapporo 1972. Official Report. la84.org, 1 lipca 1973. s. 482–485. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-27)]. (ang.).
  99. ↑ 4:0 polskich hokeistów w meczu z NRF. „Dziennik Polski”. 8693, s. 1, 5 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  100. ↑ 1:14 polskich hokeistów z Czechosłowacją. „Dziennik Polski”. 8694, s. 6, 6-7 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  101. ↑ Polska przegrywa z Finlandią 1:5. „Dziennik Polski”. 8695, s. 2, 8 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  102. ↑ Szwecja-Polska 5:3 (1:0, 4:2, 0:1). „Dziennik Polski”. 8697, s. 2, 10 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  103. ↑ W meczu hokejowym: pomimo porażki - dobra gra. „Dziennik Polski”. 8698, s. 2, 11 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  104. ↑ Porażka naszych hokeistów z USA 1:6. „Dziennik Polski”. 8700, s. 1, 13-14 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  105. ↑ a b 10 miejsce Długopolskiego w skokach do dwuboju. „Dziennik Polski”. 8693, s. 2, 5 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  106. ↑ Wehling (NRD) zwycięża w dwuboju, Długopolski dopiero na 12 miejscu. „Dziennik Polski”. 8694, s. 6, 6-7 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  107. ↑ a b Nordic Combined at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Individual. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-01)]. (ang.).
  108. ↑ a b Figure Skating at the 1972 Sapporo Winter Games: Mixed Pairs. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).
  109. ↑ Figure Skating at the 1972 Sapporo Winter Games: Mixed Pairs Short Program. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-15)]. (ang.).
  110. ↑ Figure Skating at the 1972 Sapporo Winter Games: Mixed Pairs Free Skating. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-15)]. (ang.).
  111. ↑ a b Alpine Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Giant Slalom. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-21)]. (ang.).
  112. ↑ Wojciech Szatkowski: Andrzej Bachleda Curuś „Ałuś” i jego narciarski świat.... watra.pl, 2 lipca 2009. [dostęp 2016-04-30].
  113. ↑ Slalom specjalny - na zakończenie igrzysk. „Dziennik Polski”. 8700, s. 6, 13-14 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  114. ↑ a b Alpine Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Slalom. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-24)]. (ang.).
  115. ↑ Alpine Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Giant Slalom Run 1. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-18)]. (ang.).
  116. ↑ Alpine Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Giant Slalom Run 2. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-18)]. (ang.).
  117. ↑ Alpine Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Slalom Classification. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-17)]. (ang.).
  118. ↑ Alpine Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Slalom Final Round. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-19)]. (ang.).
  119. ↑ Treningi polskich olimpijczyków w Sapporo. „Dziennik Polski”. 8689, s. 2, 1 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  120. ↑ Przedolimpijskie treningi Polaków. „Dziennik Polski”. 8690, s. 2, 2 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  121. ↑ Poland Luge at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-09)]. (ang.).
  122. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Singles. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-16)]. (ang.).
  123. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Singles Run 1. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-29)]. (ang.).
  124. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Singles Run 2. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-29)]. (ang.).
  125. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Singles Run 3. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-29)]. (ang.).
  126. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Singles Run 4. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-29)]. (ang.).
  127. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Mixed (Men)'s Doubles. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-15)]. (ang.).
  128. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Mixed (Men)'s Doubles Run 1. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-05)]. (ang.).
  129. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Mixed (Men)'s Doubles Run 2. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-05)]. (ang.).
  130. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s Singles. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-31)]. (ang.).
  131. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s Singles Run 1. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-01)]. (ang.).
  132. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s Singles Run 2. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-01)]. (ang.).
  133. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s Singles Run 3. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-07)]. (ang.).
  134. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s Singles Run 4. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-01)]. (ang.).
  135. ↑ 111 metrów na skoczni Okurayama. „Dziennik Polski”. 8699, s. 2, 12 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  136. ↑ Złoty skok Wojciecha Fortuny. „Dziennik Polski”. 8699, s. 1, 12 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  137. ↑ Dziennik sportowy: Sapporo'72. „Dziennik Polski”. 8700, s. 6, 13-14 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  138. ↑ a b c d Warszawa powitała olimpijczyków. „Dziennik Polski”. 8704, s. 2, 18 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  139. ↑ Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972: 06.02.1972 – Sapporo (Japonia) K-86 – wyniki po I serii. skokinarciarskie.pl. [dostęp 2016-04-30].
  140. ↑ Ski Jumping at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Normal Hill, Individual Jump 2. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-23)]. (ang.).
  141. ↑ Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972: 06.02.1972 – Sapporo (Japonia) K-86. skokinarciarskie.pl. [dostęp 2016-04-30].
  142. ↑ Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972: 11.02.1972 – Sapporo (Japonia) K-110 – wyniki po I serii. skokinarciarskie.pl. [dostęp 2016-04-30].
  143. ↑ Ski Jumping at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Large Hill, Individual Jump 2. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-13)]. (ang.).
  144. ↑ Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972: 11.02.1972 – Sapporo (Japonia) K-110. skokinarciarskie.pl. [dostęp 2016-04-30].
  145. ↑ Polacy pakują walizki. „Dziennik Polski”. 8701, s. 2, 15 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  146. ↑ a b c Wojciech Szatkowski: Poczet skoczków polskich: Wojciech Fortuna - Szczęście na Okurayamie. skijumping.pl, 26 października 2006. s. 5–6. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-01)].
  147. ↑ FORTUNA WOJCIECH. pkol.pl. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-27)].
  148. ↑ Plebiscyt ROK PO ROKU - 1972. przegladsportowy.pl. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu].
Polska na igrzyskach olimpijskich
Letnie IO
Zimowe IO

Flaga PolskiFlaga olimpijska

  1. ↑ ze względu na bojkot Polska nie wzięła udziału w tych igrzyskach
Państwa uczestniczące w Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972 w Sapporo, Japonia
Ameryka
Azja
Europa
Oceania

Flaga olimpijska

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Polska_na_Zimowych_Igrzyskach_Olimpijskich_1972&oldid=71561418”