Polska Nagroda Filmowa
 {{{opis grafiki}}} | |
| Nagroda za |
{{{nagroda za}}} |
|---|---|
| Fundator |
{{{fundator}}} |
| Przyznający |
{{{przyznający}}} |
| Państwo | |
| Lokalizacja |
{{{lokalizacja}}} |
| Pierwsze rozdanie |
{{{pierwsze rozdanie}}} |
| Ostatnie rozdanie |
{{{ostatnie rozdanie}}} |
| [{{{www}}} Strona internetowa] | |
Polskie Nagrody Filmowe, powszechnie znane jako Orły – doroczna nagroda przyznawana przez Polską Akademię Filmową w dziedzinie filmu. Pierwsze rozdanie nastąpiło 21 czerwca 1999 roku.
Historia
Polskie Nagrody Filmowe po raz pierwszy rozdano 21 czerwca 1999 roku w warszawskiem Kinie Capitol – nagrody wręczono w dwunastu kategoriach, za rok 1998, a galę wręczenia nagród poprowadzili Piotr Machalica i Maria Pakulnis. Organizatorem, oraz inicjatorem powstania oraz przyznania nagrody było Stowarzyszenie Niezależnych Producentów Filmowych i Telewizyjnych (później przemianowane na Krajową Izbę Producentów Audiowizualnych) z ówczesnym prezesem na czele Dariuszem Jabłońskim, który to był pomysłodawcą nagrody. Producentem wszystkich ceremonii wręczenia nagród jest utworzona w tym celu Niezależna Fundacja Filmowa, której pomysłodawcą jest również Dariusz Jabłoński.
W 2003 roku, z inicjatywy KIPA powstała Polska Akademia Filmowa, mająca za zadanie oficjalnie przyznawać Polskie Nagrody Filmowe, na wzór innych narodowych akademii filmowych (np. w Hiszpanii – Hiszpańska Akademia Sztuki Filmowej, przyznająca nagrodę Goya). Do tej pory, nagrody były przyznawane przez członków elektoratu nagrody. Członkami Akademii zostali ci członkowie dotychczasowego elektoratu nagród, którzy do tej pory mieli prawo głosować na Polskie Nagrody Filmowe i przyjęli zaproszenie KIPA do grona Członków-Założycieli Polskiej Akademii Filmowej. Od 14 kwietnia 2008 roku Prezydentem Akademii jest Agnieszka Holland. Prezydent PAF pełni funkcję honorową i jest wybierany na dwuletnią kadencję.
Początkowo ceremonie wręczenia nagród odbywały się pod honorowym patronatem Prezydenta RP. Obecnie patronat honorowy nad Polskimi Nagrodami Filmowymi obejmuje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Przyznawanie nagrody
Kandydatami do Polskich Nagród Filmowych mogą być wszystkie polskie filmy fabularne (oraz ich twórcy i aktorzy), które były wyświetlane po raz pierwszy w Polsce przez co najmniej tydzień na ogólnodostępnych płatnych pokazach, w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia. Nominacje uzyskują kandydaci, którzy osiągną pięć najlepszych rezultatów w każdej kategorii. Grupę, ponad 500 członków Polskiej Akademii Filmowej, stanowią profesjonaliści dziewięciu zawodów filmowych, którzy w swoim dorobku mają przynajmniej jeden film fabularny, rozpowszechniany w Polsce po 1989 roku.
Wszyscy artyści nominowani do Polskich Nagród Filmowych, otrzymują zaproszenie do członkostwa w Europejskiej Akademii Filmowej.
Głosowanie na Polskie Nagrody Filmowe jest dwuetapowe, korespondencyjne i tajne, aż do ogłoszenia rezultatu. Głosowanie zazwyczaj rozpoczyna się w pierwszych tygodniach stycznia, kiedy to firma PricewaterhouseCoopers, nadzorująca przebieg i gwarantująca wiarygodność procesu głosowania, wysyła do wszystkich członków Akademii imienne karty do głosowania. Pierwsza tura głosowania trwa do początku lutego − wówczas zostaje zamknięta skrzynka, na którą były odsyłane wypełnione karty do głosowania. Następnie firma PricewaterhouseCoopers zlicza wszystkie ważne głosy członków Akademii. Druga tura głosowania wyłania laureatów Orłów. Firma PricewaterhouseCoopers jest partnerem Polskich Nagród Filmowych od samego początku istnienia nagrody.
Statuetka
Statuetka nagrody, przedstawia rozwarte skrzydła orła, umiejscowione na białym cokole. Skrzydła jak i cokół, są przeplatane przez wstęgę, przypominającą klatkę filmową. Autorem statuetki, która przyznawana jest od 2001 roku, jest polski rzeźbiarz, Adam Fedorowicz.
Kategorie
W 1999 roku po raz pierwszy Orły przyznano w dwunastu kategoriach. Obecnie nagrody te są przyznawane w siedemnastu kategoriach (w każdej z nich ogłasza się od 2 do 6 nominacji):
- najlepszy film (przyznawany od 1999 roku)
- najlepszy film europejski (od 2005 roku)
- najlepszy film dokumentalny (od 2013 roku)
- najlepszy filmowy serial fabularny (od 2015 roku)
- najlepsza reżyseria (od 1999 roku)
- najlepszy scenariusz (od 1999 roku)
- najlepsza główna rola męska (od 1999 roku)
- najlepsza drugoplanowa rola męska (od 2000 roku)
- najlepsza główna rola kobieca (od 1999 roku)
- najlepsza drugoplanowa rola kobieca (od 2000 roku)
- najlepsze zdjęcia (od 1999 roku)
- najlepsza muzyka (od 1999 roku)
- najlepsza scenografia (od 1999 roku)
- najlepsze kostiumy (od 2001 roku)
- najlepszy montaż (od 1999 roku)
- najlepszy dźwięk (od 1999 roku)
- odkrycie roku (od 2008 roku)
- nagroda publiczności (od 2002 roku)
- osiągnięcia życia (od 1999 roku)
- Pozostałe kategorie
- najlepszy producent (od 1999 do 2001 roku)
- nagroda specjalna (od 2001 do 2003 roku)
Ceremonie wręczenia nagród
Zestawienie
Filmy, które otrzymały pięć lub więcej Orłów
- 10 nagród - Cicha noc (2018) (11 nominacji)
- 9 nagród – Wołyń (2017) (14 nominacji)
- 8 nagród – Rewers (2009) (13 nominacji)
- 8 nagród – Pianista (2002) (13 nominacji)
- 7 nagród – Bogowie (2015) (13 nominacji)
- 7 nagród – Róża (2011) (8 nominacji)
- 7 nagród – Katyń (2007) (11 nominacji)
- 7 nagród – Jasminum (2006) (9 nominacji)
- 7 nagród – Komornik (2005) (8 nominacji)
- 7 nagród – Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową (2000) (12 nominacji)
- 6 nagród – Wesele (2004) (10 nominacji)
- 6 nagród – Mój Nikifor (2004) (10 nominacji)
- 6 nagród – Pan Tadeusz (1999) (11 nominacji)
- 5 nagród – Mała Moskwa (2008) (8 nominacji)
- 5 nagród – Zmruż oczy (2003) (8 nominacji)
- 5 nagród – Pornografia (2003) (9 nominacji)
- 5 nagród – Cześć Tereska (2001) (10 nominacji)
- 5 nagród – Dług (1998) (10 nominacji)
Filmy, które otrzymały dziesięć lub więcej nominacji
| Film | Rok | Liczba nominacji |
Liczba nagród |
|---|---|---|---|
| Wołyń | 2017 | 14 | 9 |
| Rewers | 2009 | 13 | 8 |
| Pianista | 2002 | 13 | 8 |
| Bogowie | 2015 | 13 | 7 |
| Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową |
2000 | 12 | 7 |
| Prymas. Trzy lata z tysiąca | 2000 | 12 | 1 |
| Jack Strong | 2015 | 12 | 1 |
| Katyń | 2007 | 11 | 7 |
| Pan Tadeusz | 1999 | 11 | 6 |
| Tydzień z życia mężczyzny | 1999 | 11 | 0 |
| Mój Nikifor | 2004 | 10 | 6 |
| Wesele | 2004 | 10 | 6 |
| Cześć Tereska | 2001 | 10 | 5 |
| Dług | 1999 | 10 | 5 |
| Ostatnia rodzina | 2017 | 10 | 4 |
| Obława | 2012 | 10 | 4 |
| 33 sceny z życia | 2008 | 10 | 4 |
| Persona non grata | 2005 | 10 | 4 |
| Historia kina w Popielawach | 1998 | 10 | 4 |
| Weiser | 2001 | 10 | 3 |
| Edi | 2002 | 10 | 2 |
| Pręgi | 2004 | 10 | 1 |
| Kroniki domowe | 1998 | 10 | 1 |
| Tam i z powrotem | 2002 | 10 | 0 |
Najczęściej nagradzani reżyserzy
- Wojciech Smarzowski – 4 nominacje, 4 nagrody
- Krzysztof Krauze – 3 nominacje, 2 nagrody
- Jerzy Skolimowski – 3 nominacje, 2 nagrody
- Andrzej Jakimowski – 2 nominacje, 2 nagrody
- Roman Polański – 2 nominacje, 2 nagrody
Najczęściej nagradzane aktorki (ograniczenie do dwóch nagród)
- Kinga Preis – 15 nominacji, 5 nagród
- Agata Kulesza – 4 nominacje, 3 nagrody
- Stanisława Celińska – 5 nominacji, 2 nagrody
- Danuta Szaflarska – 4 nominacje, 2 nagrody
- Dominika Ostałowska – 3 nominacje, 2 nagrody
- Danuta Stenka – 3 nominacje, 2 nagrody
- Krystyna Feldman – 2 nominacje, 2 nagrody
Najczęściej nagradzani aktorzy (ograniczenie do dwóch nagród)
- Janusz Gajos – 9 nominacji, 4 nagrody (plus nagroda za osiągnięcia życia)
- Arkadiusz Jakubik – 9 nominacji, 4 nagrody
- Robert Więckiewicz – 7 nominacji, 4 nagrody
- Jan Frycz – 7 nominacji, 2 nagrody
- Zbigniew Zamachowski – 5 nominacji, 2 nagrody
- Andrzej Chyra – 5 nominacji, 2 nagrody
- Jacek Braciak – 3 nominacje, 2 nagrody
Najczęściej nominowani
- Kinga Preis – 14 nominacji za aktorstwo
- Marek Wronko – 12 nominacji za dźwięk
- Wojciech Kilar - 10 nominacji za muzykę
- Wanda Zeman – 10 nominacji za montaż
- Magdalena Biedrzycka - 10 nominacji za kostiumy
- Jagna Janicka - 10 nominacji (7 za kostiumy i 3 za scenografię)
- Nikodem Wołk-Łaniewski - 9 nominacji za dźwięk
- Janusz Gajos - 9 nominacji za aktorstwo
Najczęściej nagradzani
- Krzysztof Ptak – 7 nagród za zdjęcia
- Jacek Hamela – 6 nagród za dźwięk
- Kinga Preis – 5 nagród za aktorstwo
- Janusz Gajos – 5 nagród (4 za aktorstwo i 1 za osiągnięcia życia)
- Wojciech Kilar – 4 nagrody za muzykę
- Robert Więckiewicz – 4 nagrody za aktorstwo
„Wielka Piątka” nominowanych i laureatów
"Wielka piątka” to z 5 wybranych kategorii, z dwunastu, w których przyznawane są statuetki, najlepsze: film, reżyseria, scenariusz oraz główne role: kobieca, męska.
Laureaci
- Komornik (2005)
- Najlepszy film: Komornik
- Najlepsza reżyseria: Feliks Falk
- Najlepszy scenariusz: Feliks Falk
- Najlepsza główna rola kobieca: Kinga Preis
- Najlepsza główna rola męska: Andrzej Chyra
Nominowani
- Cztery nagrody z „Wielkiej Piątki”
- Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową (2000): najlepszy film, najlepsza reżyseria i scenariusz (Krzysztof Zanussi) oraz najlepsza główna rola męska (Zbigniew Zapasiewicz)
- Cześć Tereska (2001): najlepszy film, najlepsza reżyseria (Robert Gliński), najlepszy scenariusz (Jacek Wyszomirski) oraz najlepsza główna rola męska (Zbigniew Zamachowski)
- Zmruż oczy (2002): najlepszy film, najlepsza reżyseria i scenariusz (Andrzej Jakimowski) oraz najlepsza główna rola męska (Zbigniew Zamachowski)
- Róża (2012): najlepszy film, najlepsza reżyseria (Wojciech Smarzowski), najlepszy scenariusz (Michał Szczerbic) oraz najlepsza główna rola kobieca (Agata Kulesza)
- Bogowie (2015): najlepszy film, najlepsza reżyseria (Łukasz Palkowski), najlepszy scenariusz (Krzysztof Rak) oraz najlepsza główna rola męska (Tomasz Kot)
- Body/Ciało (2016): najlepszy film,najlepsza reżyseria (Małgorzata Szumowska), najlepsza główna rola męska (Janusz Gajos) oraz najlepsza główna rola kobieca (Maja Ostaszewska)
- Trzy nagrody z „Wielkiej Piątki”
- Rewers (2009): najlepszy film, najlepszy scenariusz (Andrzej Bart) oraz najlepsza główna rola kobieca (Agata Buzek)
- Ida (2014): najlepszy film,najlepsza reżyseria (Paweł Pawlikowski) oraz najlepsza główna rola kobieca (Agata Kulesza)
- Dwie nagrody z „Wielkiej Piątki”
- Zabić Sekala (1998): najlepsza główna rola męska (Olaf Lubaszenko) oraz najlepszy scenariusz (Jiří Křižan)
- Pianista (2002): najlepszy film, najlepsza reżyseria (Roman Polański)
- Chce się żyć (2014): najlepszy scenariusz (Maciej Pieprzyca) oraz najlepsza główna rola męska (Dawid Ogrodnik)
- Jedna nagroda z „Wielkiej Piątki”
- Dom zły (2009): najlepsza reżyseria (Wojciech Smarzowski)
- Wszystko, co kocham (2010): najlepszy scenariusz (Jacek Borcuch)
- Jack Strong (2015): najlepsza główna rola kobieca (Maja Ostaszewska)
- Zero nagród z „Wielkiej Piątki”
- Kroniki domowe (1998)
- Pan Tadeusz (1999)
- Tydzień z życia mężczyzny (1999)
- Duże zwierzę (2000)
- Prymas. Trzy lata z tysiąca (2000)
- Tam i z powrotem (2001)
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona nagrody (pol.)