Pomnik Stanisława Żółkiewskiego w Berezowce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pomnik Stanisława Żółkiewskiego w Berezowce
Ilustracja
Stan z 2021
Państwo

 Mołdawia

Miejscowość

Berezowka

Projektant

nieznany

Data budowy

XVII wiek

Ważniejsze przebudowy

1912, 2003

Położenie na mapie Mołdawii
Mapa konturowa Mołdawii, blisko górnej krawiędzi nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Pomnik Stanisława Żółkiewskiego w Berezowce”
Ziemia48°22′17,3″N 27°46′55,7″E/48,371472 27,782139

Pomnik Stanisława Żółkiewskiego w Berezowce – pomnik poświęcony Stanisławowi Żółkiewskiemu, zbudowany w XVII wieku w miejscu jego śmierci.

Wygląd[edytuj | edytuj kod]

Stanął on na niewielkim kurhanie, kryjącym prochy poległych. Przytwierdzono do niego tablicę, na której wymieniono zasługi hetmana w służbie ojczyźnie z łacińskim cytatem „Quam dulce et decorum est pro patria mori” (pol. Jakże słodko i zaszczytnie jest umrzeć za Ojczyznę). Wygląd pierwotnego pomnika znany jest z rysunku Napoleona Ordy[1].

Współczesny pomnik to obelisk o wysokości 8,45 m, zwieńczony kutym krzyżem o wysokości 1,40 m, który stoi na kurhanie o średnicy 20 m i wysokości 2 m. Obecnie na pomniku znajduje się łacińska płyta umieszczona na nim w 1912 roku oraz płyta w językach polskim i rumuńskim[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pomnik Żółkiewskiego ufundowała wdowa po nim, a realizacją budowy zajął się jego syn Jan, który pod osłoną własnej chorągwi pancernej sprowadził kamieniarzy z Mohylowa. Dodatkowo młody Żółkiewski miał nieoficjalną zgodę władającego tym terytorium hospodara mołdawskiego oraz dowódców okolicznych tureckich garnizonów[1].

Pomnik istniał do 1868 roku, kiedy mieszkaniec sąsiedniej wsi obalił obelisk i rozkopał kurhan w poszukiwaniu domniemanych skarbów. W 1903 roku powstał jednak Społeczny Komitet Odbudowy Pomnika Hetmana Żółkiewskiego, który doprowadził prawdopodobnie w 1912 roku do budowy nowego pomnika. Pomnik przetrwał do czasów współczesnych, jednak z braku ochrony niszczał w kolejnych latach. Dopiero w 2003 roku polska ambasada w Mołdawii oraz Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” pozyskały dotację senacką na prace restauracyjne. Prace dobiegły końca we wrześniu tego samego roku[1].

Pod pomnikiem odbywają się od 2003 roku coroczne zloty młodzieży polonijnej[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d Marek A. Koprowski: Tu złożył głowę Żółkiewski. 2008-10-18. [dostęp 2013-09-10]. (pol.).
  2. X Zlot Młodzieży Polonijnej w Berezowce (Mołdawia). Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, 2012-10-17. [dostęp 2013-09-10]. (pol.).