Pomnik cesarza Wilhelma I w Bydgoszczy
53°07′37″N 18°00′18″E/53,126944 18,005000.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Typ obiektu | |
| Projektant | |
| Całkowita wysokość |
4 m |
| Data budowy | |
| Data odsłonięcia |
17 września 1893 |
| Data likwidacji | |
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
| 53°07′37″N 18°00′18″E/53,126944 18,005000
| |
Pomnik Wilhelma I – pomnik konny, który znajdował się na placu Wolności w Bydgoszczy w latach 1893-1919, a następnie w Międzyrzeczu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Idea wzniesienia pomnika cesarza Wilhelma I w Bydgoszczy narodziła się w 1888 podczas uroczystości żałobnych ku czci zmarłego monarchy pruskiego[1]. Propozycję wzniesienia pomnika zmarłego cesarza, jako hołdu dla twórcy Cesarstwa Niemieckiego podniósł przewodniczący Rady Miasta Bydgoszczy Ludwig Kolwitz. Władze miejskie podjęły pomysł, proponując zarazem, aby ze względu na niedobory w kasie miejskiej zrezygnować z pomnika konnego i ograniczyć się do skromniejszej formy – postaci stojącej[2].
25 lutego 1888 ukonstytuował się komitet organizacyjny budowy pomnika[3]. Fundusze na jego budowę pochodziły głównie ze składek społecznych oraz od władz miejskich. W listopadzie 1888 komitet organizacyjny wybrał plac Wolności na miejsce lokalizacji oraz ogłosił konkurs na wykonanie projektu pomnika konnego. Władze miejskie zdecydowały się powierzyć wykonanie pomnika Aleksandrowi Calandrelliemu – rzeźbiarzowi pochodzenia włoskiego, autorowi rzeźb monumentalnych, m.in. posągu konnego Fryderyka Wilhelma IV w Starej Galerii Narodowej w Berlinie[2]. Artysta w lutym 1891 wystawił projekt pomnika na widok publiczny w sali bydgoskiego ratusza.
Kamień węgielny pod pomnik położono 24 sierpnia 1893 roku. Odlew z brązu wykonała firma odlewnicza A G Bildgiesserei z Friedrichshagen koło Berlina[4]. Uroczystość odsłonięcia pomnika 17 września 1893 poprzedził uroczysty pochód, który wyruszył o godzinie 11 z Nowego Rynku przez Stary Rynek do placu Wolności[2]. Uczestniczyli w niej przedstawiciele nadprezydenta Prowincji Poznańskiej, prezydenta Rejencji oraz władze miasta. Uroczystość zakończyła defilada i pochód powrotny do pomnika Fryderyka II na Starym Rynku[2].
Jeszcze w 1893 dokonano naprawy pomnika, mocując w cokole kopyta końskie. W 1894 ułożono alejki spacerowe okalające pomnik, zainstalowano latarnie gazowe oraz ogrodzono teren ozdobnym łańcuchem. W latach 1893-1919 monument był miejscem wielu oficjalnych uroczystości państwowych.
W lipcu 1919, po przesądzonym postanowieniami traktatu wersalskiego powrocie Bydgoszczy do Polski, pomnik został zdemontowany i wywieziony do Międzyrzecza i nigdy już nie wrócił do Bydgoszczy[2].
Projekt i wymowa[edytuj | edytuj kod]
Pomnik wykonany z brązu przedstawiał cesarza siedzącego na kroczącym stępa koniu. Posąg był przykładem rzeźby klasycznej, nawiązującej do pomnika Marka Aureliusza w Rzymie (II wiek n.e.)[2]. Ogólny koszt wykonania i postawienia pomnika wyniósł 73 tys. marek[2]. Ustawiono go na murowanym cokole obłożonym granitowymi płytami. Na płycie czołowej umieszczono dekoracyjną tablicę z imieniem cesarza.
Po ustawieniu na placu posąg był skierowany na zachód, w stronę ulicy Gdańskiej. Mierzył ok. 4 m wysokości[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Gliwiński Eugeniusz, Bydgoskie pomniki w latach zaboru pruskiego, [w:] „Kalendarz Bydgoski”, 1996.
- ↑ a b c d e f g h Romaniuk Marek, Pomnik konny cesarza Wilhelma I w Bydgoszczy, [w:] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu, z. 4, Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy, Bydgoszcz 1999.
- ↑ . Wśród założycieli znajdowali się m.in.: Louis Aronsohn, Heinrich Dietz, Hermann Franke, Gustav i Paul Hege, Ludwig Kolwitz, Karl Wenzel i Georg Werckmeister.
- ↑ Dawniej H.Gladenbeck&Sohn, która wykonała bydgoski pomnik Fryderyka II.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Eugeniusz Gliwiński, Bydgoskie pomniki w latach zaboru pruskiego, [w:] „Kalendarz Bydgoski”, 1996.
- Marek Romaniuk, Pomnik konny cesarza Wilhelma I w Bydgoszczy, [w:] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu, z. 4, Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy, Bydgoszcz 1999.