Pompoturbina

Pompoturbina (turbina odwracalna) – maszyna przepływowa, która może pracować jako pompa i turbina wodna, przy czym kierunek przepływu wody w pracy pompowej jest przeciwny do kierunku płynięcia wody w pracy jako turbiny.

Zazwyczaj sprzężona jest z urządzeniem elektrycznym, które może pracować jako silnik albo prądnica. Stosowana głównie w elektrowniach szczytowo-pompowych.

Budowa jest bardzo zbliżona do klasycznych turbozespołów. Różnice wynikają głównie z podwójnego kierunku ruchu obrotowego. Turbiny odwracalne mają dłuższe kanały między łopatkami, dzięki czemu woda pompowana jest z większą sprawnością, natomiast obniża to sprawność w ruchu turbinowym. Budowane są w układzie pionowym.

Sprawność cyklu turbinowego, jak i pompowego wynosi około 90%.

Pracę pompoturbiny można podzielić na dwa rodzaje:

• Maszyna jest turbiną, przez spiralę woda jest doprowadzana do wirnika i napędza wirnik. Turbina napędza silniko-prądnicę, spełniającą na tym etapie rolę prądnicy. Woda odprowadzana jest za pomocą rury ssawnej.
• Maszyna jest pompą (pompuje wodę). Zmieniany jest kierunek ruchu obrotowego i ustawienia łopatek pompoturbiny. Odwrotnie do pracy turbinowej- woda wpływa przez rurę ssawną, a wypływa spiralą. Silniko-prądnica pracuje teraz jako silnik napędowy.

Polskie elektrownie szczytowo-pompowe, w których występują turbiny odwracalne:

• Elektrownia Żarnowiec - 4 turbiny odwracalne o łącznej mocy 716 (dla pracy turbinowej)/800 (dla pracy pompowej) MW
• Elektrownia Porąbka-Żar – 4 turbiny odwracalne typu Francisa o mocy 500/540 MW
• Elektrownia Solina – Myczkowce – 2 turbiny odwracalne o mocy 64/60 MW
• Elektrownia Żydowo - 2 turbiny odwracalne o mocy 100/136 MW
• Elektrownia Niedzica - 2 turbiny odwracalne o mocy 92/88 MW