Powiat Krotoschin
| powiat | |
| Państwo | |
|---|---|
| Populacja (1837) • liczba ludności |
|
| Szczegółowy podział administracyjny | |
| Liczba okręgów |
4 |
| Liczba majątków |
53 |
Powiat Krotoszyn (niem. Kreis Krotoschin)[1] – pruski powiat leżący w obrębie rejencji poznańskiej Prowincji Poznańskiej Królestwa Prus. Istniał w latach 1793–1919. Siedzibą landrata był Krotoszyn (niem. Krotoschin).
Pruski powiat Krotoszyn powstał w 1793 roku po drugim rozbiorze Polski[2]. Od północy i wschodu powiat Krotoszyn graniczył z powiatem śremskim i pleszewskim, natomiast od południa stykał się z powiatem odolanowskim i śląskim. Od zachodu z kolei graniczył z powiatem krobskim[3].
Okręgi, miasta i wsie[edytuj | edytuj kod]
Powiat dzielił się na cztery okręgi policyjne:[3]
- krotoszyński,
- kobyliński,
- borkowski,
- koźmiński,
- miasta – Krotoszyn, Kobylin, Koźmin, Zduny – nie były objęte żadnym okręgiem i były bezpośrednio nadzorowane przez landrata
W obrębie powiatu znajdowało się 7 miast: (Borek, Dobrzyca, Krotoszyn, Kobylin, Koźmin, Pogorzela, Zduny) oraz 53 majątki, które łącznie składały się z 237 wsi i osad (w tym: 6 osad olęderskich, 7 karczm i 36 folwarków). Do dóbr rządu pruskiego w Berlinie należały tylko dwa majątki: Borzęcice oraz Budy.
| Miasto | Domy | Liczba mieszkańców |
|---|---|---|
| Krotoszyn | 653 | 6 266 |
| Koźmin | 362 | 3 439 |
| Zduny | 672 | 3 144 |
| Kobylin | 261 | 2 226 |
| Borek | 202 | 1 750 |
| Pogorzela | 162 | 1 326 |
| Dobrzyca | 122 | 937 |
Dane za rok 1837[3]
Ludność i gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Powiat zamieszkiwało – według spisu urzędowego z roku 1837 – ponad 53,4 tys. osób (w miastach 19 tys., na wsi – 34 tys.)[3]. W 1909 roku powiat zamieszkiwało 45 855 osób (31 tys. katolików, 13 tys. ewangelików, 670 żydów)[2]. Głównym zajęciem ludności było rolnictwo i chów bydła[3]. Na obszarze powiatu działało 5 parafii protestanckich i 22 katolickich[3]. Ponadto na terenie powiatu działało 5 synagog (w Krotoszynie, Koźminie, Zdunach, Pogorzeli i Dobrzycy). Leon Plater w swoim dziele "Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego" (1846) wzmiankuje o 7 rzekach (główne to Obra i Orla, mniejsze znaczenie miały Lutynia, Ołobok, Rzedziąca, Orla tylna i Ochla)[3]. Na terenie powiatu było 66 jezior i stawów oraz 5 większych lasów. Większymi ciągami komunikacyjnymi w powiecie były trzy drogi: z Wrocławia, przez Milicz i Krotoszyn w kierunku Kalisza, z Wrocławia, przez Krotoszyn, Koźmin, Wrześnię, Gniezno w kierunku Torunia oraz Krotoszyn-Koźmin-Borek-Poznań[3]. W obrębie powiatu działały 4 stacje poczty konnej oraz 3 poczty listowe[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Johann Gottfried Hoffmann: Die Bevölkerung des Preußischen Staats. Berlin: 1839, s. 237.
- ↑ a b Historie des Kreises. Heimatkreisgemeinschaft Krotoschin. [dostęp 2015-04-19]. (niem.).
- ↑ a b c d e f g h i Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 236-248.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Landkreis Krotoschin na stronie geschichte-on-demand.de (niem.)
- niemieckie Koło Przyjaciół Powiatu Krotoszyn (Heimatkreisgemeinschaft Krotoschin) (niem. • pol.)
- Landkreis Krotoschin na stronie gemeindeverzeichnis.de(niem.)
- Landkreis Krotoschin na stronie territorial.de (niem.)
| Rejencja bydgoska Regierungsbezirk Bromberg |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Rejencja poznańska Regierungsbezirk Posen |
|
