Powiat ostrzeszowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Powiat ostrzeszowski
powiat
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

TERC

3018

Siedziba

Ostrzeszów

Starosta

Lech Janicki

Powierzchnia

772,37 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności


55 500[1]

• gęstość

71,9 os./km²

Urbanizacja

33,71%

Tablice rejestracyjne

POT

Adres urzędu:
ul. Zamkowa 31
63-500 Ostrzeszów
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu ostrzeszowskiego
Liczba gmin miejsko-wiejskich

3

Liczba gmin wiejskich

4

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa
Starostwo powiatowe w Ostrzeszowie

Powiat ostrzeszowski – powiat w Polsce (województwo wielkopolskie), reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Ostrzeszów.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 55 500 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 55 436 osób[3].

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

W skład powiatu wchodzą:

Historia[edytuj | edytuj kod]

Za początek historii powiatu można uznać moment umieszczenia w Ostrzeszowie przez Kazimierza Wielkiego siedziby starostwa grodowego. Obszar podległy staroście ostrzeszowskiemu z czasem powiększył się także o tereny wokół Grabowa nad Prosną i Mikstatu (po likwidacji starostwa grabowskiego). Tereny te w czasie kongresu wiedeńskiego zostały przyznane Prusom. Z części powiatu ostrzeszowskiego (z Bolesławcem i Wieruszowem), która pozostała w Królestwie Polskim, utworzono powiat ostrzeszowski województwa kaliskiego z siedzibą w Wieruszowie[4].

W wyniku reorganizacji podziału administracyjnego w państwie pruskim utworzono 1 stycznia 1818 nowy Powiat Ostrzeszowski (Kreis Schildberg), który mimo germanizacji w 1900 roku zamieszkiwało 90% Polaków[5].

 Osobny artykuł: Powiat Schildberg.

Po pierwszej wojnie światowej Powiat Schildberg znalazł się w granicach Polski i zostałp przeksztłcony w polski powiat ostrzeszowski.

23 czerwca 1920 do powiatu ostrzeszowskiego włączono część śląskiego powiatu sycowskiego (Groß Wartenberg) z Niemiec[6]:

Ostatecznie do powiatu Groß Wartenberg i Niemiec powróciła gmina Niwki Kraszowskie (niem. Kraschen-Niefken) z powiatu ostrzeszowskiego[7].

Powiat ostrzeszowski zniesiono 1 kwietnia 1932, włączając go do powiatu kępińskiego[8].

Powiat ostrzeszowski został reaktywowany 1 października 1954 roku w województwie poznańskim, jako jeden z pierwszych powiatów utworzonych tuż po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat ostrzeszowski złożyły się 3 miasta i 20 gromad, które wyłączono z trzech ościennych powiatów (w praktyce gromady te należały do tych powiatów przez zaledwie dwa dni)[9]:

1 stycznia 1956 do powiatu ostrzeszowskiego przyłączono z powiatu ostrowskiego gromadę Szklarka Przygodzicka, a z powiatu kępińskiego gromadę Mąkoszyce[11].

Po zniesieniu gromad i reaktywacji gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku powiat ostrzeszowski podzielono na 3 miasto i 6 gmin[12]:

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu ostrzeszowskiego włączono do nowo utworzonego województwa kaliskiego[14]. 1 października 1982 roku z części obszaru gminy Grabów nad Prosną utworzono gminę Czajków[15] a 1 stycznia 1984 roku, również z gminy Grabów wyodrębniono gminę Kraszewice[16] (obie gminy istniały też przejściowo od 21 września 1953 do 28 września 1954 w powiecie wieluńskim, województwie łódzkim[17]).

Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku przywrócono w województwie wielkopolskim powiat ostrzeszowski o kształcie przybliżonym do granic z 1975 roku[18]. Powiat powiększył się administracyjnie (lecz nie terytorialnie) o reaktywowane w latach 80. gminy Czajków i Kraszewice, natomiast dawna gmina Kuźnica Grabowska nie została odtworzona[19]. Inną różnicą między dzisiejszym powiatem a tym z 1975 roku było połączenie miast Grabów nad Prosną, Mikstat i Ostrzeszów z jednoimiennymi gminami 1 stycznia 1992 roku we wspólne gminy miejsko-wiejskie[20].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
  osób % osób % osób %
Ogółem 54 374 100 27 543 50,65 26 831 49,35
Miasto 18 321 33,69 9585 17,63 8736 16,07
Wieś 36 053 66,31 17 958 33,03 18 095 33,28
  • Piramida wieku mieszkańców powiatu ostrzeszowskiego w 2014 roku[21].


Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Zamki, pałace i dwory[edytuj | edytuj kod]

Kościoły i klasztory[edytuj | edytuj kod]

Najciekawsze kościoły i klasztory powiatu ostrzeszowskiego:

Ratusze[edytuj | edytuj kod]

Przyroda[edytuj | edytuj kod]

Na terenie powiatu ostrzeszowskiego użytki rolne zajmują 55%, lasy 32%, grunty i wody 9%[potrzebny przypis]

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Środkowa część powiatu, z Ostrzeszowem, wchodzi w skład Kalisko-Ostrowskiego Okręgu Przemysłowego.

Poza przemysłem, najważniejszą rolę odgrywa turystyka (Wzgórza Ostrzeszowskie) oraz rolnictwo (w dolinie Prosny) i leśnictwo.

W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie ostrzeszowskim obejmowała ok. 1 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 3,9% do aktywnych zawodowo[22].

Transport[edytuj | edytuj kod]

Przez powiat przebiegają linie kolejowe:

oraz drogi krajowe i wojewódzkie:

Sąsiednie powiaty[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11].
  2. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
  3. GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
  4. Podział Królestwa Polskiego na Woiewództwa, Obwody i Powiaty przez Namiestnika Królewskiego uczyniony.
  5. Aleksander Czechowski Opis ziem zamieszkanych przez Polaków, tom I, Warszawa 1904.
  6. Dziennik Urzędowy Ministerstwa Byłej Dzielnicy Pruskiej 1920.06.23 R.1 Nr 33. poz. 292
  7. Mapa rejonu granicznego powiatu Groß Wartenberg z 1934 roku
  8. Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35.
  9. Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 243.
  10. Oryginalna pisownia łączna obowiązująca w latach 50.
  11. Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 284.
  12. Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974.
  13. Gmina Kuźnica Grabowska została zniesiona po niecałym miesiącu, 27 stycznia 1973 roku, a jej obszar włączony do gminy Grabów nad Prosną (Informacja uzyskana 8 lipca 2008 od sekretariatu starosty ostrzeszowskiego Lecha Janickiego).
  14. Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92.
  15. Dz.U. z 1982 r. nr 23, poz. 166.
  16. Dz.U. z 1983 r. nr 70, poz. 314.
  17. Dz.U. z 1953 r. nr 42, poz. 199.
  18. Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652.
  19. Gmina Kuźnica Grabowska istniała także wcześniej, do 21 września 1953 roku, kiedy została przemianowa na gminę CzajkówDz.U. z 1953 r. nr 42, poz. 199.
  20. Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397.
  21. Powiat ostrzeszowski w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  22. GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r., stat.gov.pl [dostęp 2019-12-18] (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]