Próba Gutzeita
Próba Gutzeita – metoda analityczna pozwalająca na wykrywanie arsenu oraz antymonu. Została opracowana przez Heinricha Wilhelma Gutzeita (1845–1888)[1]. Jest uproszczoną wersją próby Marsha. Polega na redukcji związków arsenu lub antymonu wodorem in statu nascendi do wodorków tych pierwiastków, AsH3 lub SbH3, które reagują ze stężonym roztworem azotanu srebra dając żółtą barwę, stopniowo przechodzącą w czerń w wyniku redukcji jonów Ag+
do wolnego srebra[2]:
- As
2O
3 + 6Zn + 6H
2SO
4 → 2AsH
3↑ + 6ZnSO
4 + 3H
2O - 6AgNO
3 + AsH
3 → Ag
3As·3AgNO
3↓ + 3HNO
3 - Ag
3As·3AgNO
3 + 3H
2O → H
3AsO
3 + 3HNO
3 + 6Ag
Azotan srebra można zastąpić halogenkiem rtęci.
Próbka powinna być wolna od związków fosforu i siarki, gdyż może powstać PH3 lub H2S, które dają identyczne reakcje. Jeśli próbka zawiera antymon i jest sprawdzana na obecność arsenu, wodór należy wytworzyć w alkalicznym środowisku za pomocą np. stopu Devardy w roztworze wodorotlenku sodu.
Opracowane zostały też podejścia bazujące na metodzie Gutzeita, które pozwalają na półilościowe[3] i ilościowe[4] określenie zawartości arsenu w próbce.
- Przykładowe wykonanie
Próbkę umieszcza się w probówce, dodaje odrobinę cynku oraz kwasu siarkowego. Do górnej części probówki wkłada się kawałek waty, a wylot przykrywa się bibułą zwilżoną 50% roztworem AgNO3. Pojawienie się czarnej barwy świadczy o obecności arsenu lub antymonu.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Arsennachweis nach Gutzeit [online], Chem-Page.de [dostęp 2023-01-24] (niem.).
- ↑ Wykrywanie arsenu i antymonu metodą Gutzeita [online], Katedry Chemii Nieorganicznej Politechniki Gdańskiej, 2007 [dostęp 2023-01-24].
- ↑ Guy Nadeau, A simple apparatus for Gutzeit’s arsenic test, „Canadian Medical Association Journal”, 66 (5), 1952, s. 489, PMID: 14925863, PMCID: PMC1822470 (ang.).
- ↑ Charles Robert Sanger, Otis Fisher Black, Die quantitative Bestimmung von Arsen nach der Methode von Gutzeit, „Zeitschrift für anorganische Chemie”, 58 (1), 1908, s. 121–153, DOI: 10.1002/zaac.19080580114 [dostęp 2023-01-24] (niem.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tadeusz Lipiec, Zdzisław Stefan Szmal: Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej. Wyd. 4. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1976, s. 214.
- Chemia analityczna, podręcznik dla studentów Analiza jakościowa, Analiza ilościowa klasyczna. Praca zbiorowa pod redakcją Ryszarda Krocjana. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2002, s. 251–252. ISBN 83-200-2665-2.
- Chemia analiza jakościowa. Praca zbiorowa pod redakcją Ryszarda Pękosia. Wyd. 4. Gdańsk: Akademia Medyczna w Gdańsku, 2005, s. 122–123. ISBN 83-60253-02-1.
- Wykrywanie arsenu i antymonu metodą Gutzeita [online], Katedra Chemii Nieorganicznej Politechniki Gdańskiej, 2007 [dostęp 2018-04-04].
- Materiały do ćwiczeń z chemii analitycznej jakościowej i ilościowej z elementami chemii instrumentalnej i chemii fizycznej dla studentów biotechnologii medycznej. Michał H. Umbreit (red.). Akademia Medyczna im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, 2005. [dostęp 2018-04-04].