Langur kalimantański
| Presbytis canicrus[1] | |
| G.S. Miller, 1934[2] | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
langur kalimantański |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
Langur kalimantański[4] (Presbytis canicrus) – gatunek ssaka naczelnego z podrodziny gerez (Colobinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Langur kalimantański występuje na Borneo, ograniczone do obszaru Borneo Wschodniego, od rzek Kayan i Sembakung na północy, południu i południowym zachodzie do rzeki Mahakam; zachodnia granica zasięgu nie jest dobrze znana, ale na pewno na wschód od Parków Narodowych Apau Kayan i Kayan Mentarang[5].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1934 roku amerykański zoolog Gerrit Smith Miller nadając mu nazwę Presbytis canicrus[2]. Holotyp pochodził z Borneo Wschodniego, w Indonezji[2][5].
Takson tradycyjnie traktowany jako podgatunek P. hosei[6] jednak różni się od niego morfologicznie na tyle by być traktowany jako odrębny gatunek[5]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[5].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Presbytis: gr. πρεσβυτις presbutis „staruszka”, od πρεσβυτης presbutēs „starzec”; być może również od πρεσβυτερος presbuteros „senior, ksiądz”[7].
- canicrus: łac. canus „szary”[8]; crus „noga”[9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 48–56 cm, długość ogona 65–84 cm; masa ciała samic 5,5–6 kg, samców 6–7 kg[10].
Status zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Do niedawna uważany za wymarły[3]. Od 2004 roku nie spotykano już tych zwierząt na wolności. W 2012 roku „American Journal of Primatology” podał informację, że międzynarodowy zespół prowadzący badania w rezerwacie Wehea w regionie Kalimantan w północno-wschodniej indonezyjskiej części Borneo, dokonał odkrycia żyjących przedstawicieli langura kalimantańskiego. W 2019 roku zespół badawczy biologa Forrest'a Gallante we współpracy z Animal Planet sfilmował żyjącego langura kalimantańskiego[11][12][13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Presbytis canicrus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c G.S. Miller. A new monkey from Dutch Northeast Borneo. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 47, s. 15, 1934. (ang.).
- ↑ a b S. Cheyne, A. Setiawan, C. Traeholt, Presbytis canicrus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-09] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 50. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 248. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Subspecies Presbytis hosei canicrus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-09-09].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 562, 1904. (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 39.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 63.
- ↑ D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 717. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
- ↑ K. Kowalski. Naczelne trzymają się mocno. „Rzeczpospolita”, 2012-01-20. (pol.).
- ↑ Rare Miller’s Grizzled Langur Rediscovered in Borneo. sciencedaily.com, 2012-01-23. [dostęp 2012-01-23]. (ang.).
- ↑ S. Lhota, B. Loken, S. Spehar, E. Fell i inni. Discovery of Miller's Grizzled Langur (Presbytis hosei canicrus) in Wehea Forest confirms the continued existence and extends known geographical range of an endangered primate. „American Journal of Primatology”, 2012. International Primatological Society. DOI: 10.1002/ajp.21983. ISSN 0164-0291. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).