Procolophonomorpha
| Procolophonomorpha | |
| Romer, 1964 | |
| Okres istnienia: perm–dziś | |
 Rhipaeosaurus tricuspidens | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| (bez rangi) | Procolophonomorpha |
Procolophonomorpha – klad zauropsydów w randze rzędu[1], nadrzędu[2] lub bez przyznanej rangi[3][4], zaliczany do podgromady anapsydów. Grupa cechowała się różnorodnością form, obejmując zarówno jaszczurkopodobne prokolofony, jak i m.in. masywne parejazaury.
Najstarsi znani przedstawiciele Procolophonomorpha (m.in. Acleistorhinus) żyli we wczesnym permie. Żyjącymi do dziś przedstawicielami Procolophonomorpha być może są żółwie; jeśli jednak nie należą one do tej grupy (patrz niżej) to Procolophonomorpha są grupą wymarłą a ich ostatnimi przedstawicielami były wymarłe pod koniec triasu Procolophonoidea.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Nazwę Procolophonomorpha ukuł Alfred Romer w 1964 roku. Miała ona obejmować prokolofony i ich najbliższych krewnych, a także parejazaury[5]. Michael S. Lee (1995) zdefiniował Procolophonomorpha jako klad obejmujący ostatniego wspólnego przodka rodzaju Nyctiphruretus, rodziny Nycteroleteridae, rodzajów Owenetta i Barasaurus, rodzin Procolophonidae i Lanthanosuchidae, rodzaju Sclerosaurus, parejazaurów i żółwi oraz wszystkich jego potomków[3]. Niektóre analizy kladystyczne sugerują jednak przynależność żółwi nie do anapsydów, lecz do diapsydów[4][6][7]; w takim zaś wypadku Procolophonomorpha sensu Lee, 1995 stałyby się synonimem zauropsydów. Nawet jeśli nie uwzględniać żółwi, tak definiowane Procolophonomorpha mogą być synonimem kladu Ankyramorpha[8][9] (zdefiniowanego przez Michaela deBragę i Roberta Reisza (1996) jako klad obejmujący ostatniego wspólnego przodka grupy Procolophonia, rodzaju Macroleter, rodziny Lanthanosuchidae i rodzaju Acleistorhinus oraz wszystkich jego potomków[10]). Michael deBraga i Olivier Rieppel (1997) zdefiniowali Procolophonomorpha jako klad obejmujący ostatniego wspólnego przodka rodzaju Macroleter, parejazaurów i kladu Procolophoniformes oraz wszystkich jego potomków (przy czym autorzy ci definiują Procolophoniformes jako klad obejmujący ostatniego wspólnego przodka rodzin Procolophonidae i Owenettidae oraz wszystkich jego potomków; inni autorzy na określenie tego kladu używają nazwy Procolophonoidea)[4]. Niektóre analizy kladystyczne sugerują jednak, że do tak definiowanych Procolophonomorpha nie należałaby część taksonów, które do Procolophonomorpha zaliczył Lee (1995), w tym rodzina Lanthanosuchidae i rodzaj Nyctiphruretus[8]. Sean P. Modesto, Diane M. Scott i Robert R. Reisz (2009) zdefiniowali Procolophonomorpha jako klad obejmujący gatunek Procolophon trigoniceps i wszystkie taksony bliżej spokrewnione z nim niż z gatunkiem Milleretta rubidgei; według przeprowadzonej przez autorów analizy kladystycznej do tak definiowanych Procolophonomorpha należy klad Ankyramorpha i siostrzany do niego gatunek Australothyris smithi[9].
Filogeneza[edytuj | edytuj kod]
Kladogram Procolophonomorpha według Modesto, Scott i Reisza (2009)[9]:
| Parareptilia |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kladogram Procolophonomorpha sensu Modesto, Scott i Reisz (2009) według Lysona i współpracowników (2010)[11]:
| Parareptilia |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hartmut Haubold, Gerhard Katzung. Palaeoecology and palaeoenvironments of tetrapod footprints from the Rotliegend (Lower Permian) of central Europe. „Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology”. 23, s. 307-323, 1978. DOI: 10.1016/0031-0182(78)90098-6. (ang.).
- ↑ M. F. Iwachnienko: Подкласс Parareptilia. W: M. F. Iwachnienko, E. N. Kuroczkin (red.): Ископаемые позвоночные России и сопредельных стран. Ископаемые рептилии и птицы. Часть 1. Moskwa: GEOS, 2008, s. 48–85. ISBN 978-5-891-18415-6.
- ↑ a b Michael S. Y. Lee. Historical Burden In Systematics And The Interrelationships Of 'Parareptiles'. „Biological Reviews”. 70 (3), s. 459-547, 1995. DOI: 10.1111/j.1469-185X.1995.tb01197.x. (ang.).
- ↑ a b c Michael deBraga, Olivier Rieppel. Reptile phylogeny and the interrelationships of turtles. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 120, s. 281–354, 1997. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1997.tb01280.x. (ang.).
- ↑ Alfred S. Romer. Diadectes an Amphibian?. „Copeia”. 1964 (4), s. 718-719, 1964. DOI: 10.2307/1441460. (ang.).
- ↑ Olivier Rieppel, Robert R. Reisz. The Origin and Early Evolution of Turtles. „Annual Review of Ecology and Systematics”. 30, s. 1–22, 1999. DOI: 10.1146/annurev.ecolsys.30.1.1. (ang.).
- ↑ Johannes Müller: The relationships among diapsid reptiles and the influence of taxon selection. W: Gloria Arratia, Mark V. H. Wilson, Richard Cloutier (red.): Recent Advances in the Origin and Early Radiation of Vertebrates. München: Verlag Dr. Friedrich Pfeil, 2004, s. 379-408.
- ↑ a b Johannes Müller, Linda A. Tsuji. Impedance-Matching Hearing in Paleozoic Reptiles: Evidence of Advanced Sensory Perception at an Early Stage of Amniote Evolution. „PLoS ONE”. 2 (9), s. e889, 2007. DOI: 10.1371/journal.pone.0000889. (ang.).
- ↑ a b c Sean P. Modesto, Diane M. Scott, Robert R. Reisz. A new parareptile with temporal fenestration from the Middle Permian of South Africa. „Canadian Journal of Earth Sciencies”. 46, s. 9–20, 2009. DOI: 10.1139/E09-001. (ang.).
- ↑ Michael deBraga, Robert R. Reisz. The Early Permian reptile Acleistorhinus pteroticus and its phylogenetic position. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 16 (3), s. 384-395, 1996. (ang.).
- ↑ Tyler R. Lyson, Gabe S. Bever, Bhart-Anjan S. Bhullar, Walter G. Joyce, Jacques A. Gauthier. Transitional fossils and the origin of turtles. „Biology Letters”. 6 (6), s. 830-833, 2010. DOI: 10.1098/rsbl.2010.0371. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Carroll, R. L., 1988: Appendix; Vertebrate Classification. in Carroll, R. L. 1988: Vertebrate Paleontology and Evolution, W. H. Freeman and company, New York
- deBraga M. & O. Rieppel. 1997. Reptile phylogeny and the interrelationships of turtles. Zoological Journal of the Linnean Society 120: 281-354.
- deBraga, M. & Reisz, R. R., 1996: The Early Permian reptile Acleistorhinus pteroticus and its phylogenetic position. Journal of Vertebrate Paleontology: Vol. 16, #3, pp. 384-395
- Laurin, M., & Gauthier, J. A., 1996 Phylogeny and Classification of Amniotes, at the Tree of Life Web Project
- Lee, M. S. Y. 1995. Historical burden in systematics and the interrelationships of 'Parareptiles'. Biological Reviews of the Cambridge Philosophical Society 70: 459-547.
- Lee M. S. Y. 1996. Correlated progression and the origin of turtles. Nature 379: 812-815.
- Lee, M. S. Y., 1997: Pareiasaur phylogeny and the origin of turtles. Zoological Journal of the Linnean Society: Vol. 120, pp. 197-280
- Rieppel O. & M. deBraga. 1996. Turtles as diapsid reptiles. Nature 384: 453-455.