Przełęcz Półgórska
 Widok z Przełęczy Przysłopy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
809 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty | |
Położenie na mapie Beskidu Żywieckiego, Małego i Makowskiego  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
| 49°34′19,8″N 19°23′03,0″E/49,572167 19,384167 | |
Przełęcz Półgórska (słow. sedlo Pod Beskydom, 809 m) – przełęcz górska w Beskidzie Żywieckim, między szczytami Beskidu Krzyżowskiego (923 m) i Jaworzyny (1047 m). Grzbietem, na którym znajduje się przełęcz przebiega, granica polsko-słowacka. Polskie, północno-zachodnie zbocza przełęczy są w dużym stopniu bezleśne, zajęte przez pola i zabudowania miejscowości Krzyżówki. Spod Przełęczy Półgórskiej spływa Gawlasów Potok (dopływ Krzyżówki). Słowackie, południowo-wschodnie zbocza są całkowicie zalesione. Nieco poniżej przełęczy trawersuje je droga, ale zamknięta dla pojazdów[1].
Przy szlaku turystycznym po polskiej stronie Przełęczy Półgórskiej stoi samotna opuszczona chata, ambona myśliwska i rozlatujący się letniak. Obecnie przez przełęcz brak dobrej drogi łączącej Polskę ze Słowacją. Dawniej jednak, zanim wybudowano drogę przez przełęcz Glinne, właśnie przez Przełęcz Półgórską prowadziła główna droga łącząca Orawę z Żywiecczyzną. Używana była przynajmniej od XV wieku, a nazywała się Drogą Miedziową lub Thurzową. Pierwsza nazwa pochodziła stąd, że z Węgier[2] drogą tą wożono na Śląsk głównie miedź (zwłaszcza w XVI w.) oraz wina, druga nazwa pochodziła od węgierskiego rodu Thurzonów[3][4].
Przez Przełęcz Półgórską prowadził też dawniej popularny szlak turystyczny na Babią Górę. Zazwyczaj w tym celu w miejscowości Krzyżówki wynajmowano konie z przewodnikiem lub furmankę, wyjeżdżano nimi na przełęcz, następnie zjeżdżano do doliny potoku Półgórzanka, nią podjeżdżano pod Przełęcz Jałowiecką Południową i dopiero stąd pieszo udawano się na Babią Górę przez Małą Babią Górę[3].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Główny Szlak Beskidzki na odcinku: schronisko PTTK na Hali Miziowej – przełęcz Glinne – Beskid Krzyżowski – Przełęcz Półgórska – Jaworzyna – Mędralowa
słowacki szlak graniczny
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000. Kraków: Wyd. „Compass”, 2011. ISBN 978-83-7605-084-3.
- ↑ Tj. z ówczesnych Węgier. W rzeczywistości miedź ta pochodziła bowiem z kopalń i zakładów hutniczych zlokalizowanych w rejonie Bańskiej Bystrzycy na dzisiejszej Słowacji.
- ↑ a b Stanisław Figiel, Piotr Krzywda: Beskid Żywiecki. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006. ISBN 83-89188-59-7.
- ↑ Właścicieli (wraz z Fuggerami) wspomnianych kopalń i hut w rejonie Bańskiej Bystrzycy, głównych organizatorów handlu miedzią w ówczesnej Europie