Przemysł maszynowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Przemysł maszynowy – podsektor przemysłu, gałąź przemysłu elektromaszynowego[1], łączonego z produkcją i konserwacją maszyny dla konsumentów, przemysłu i innych przedsiębiorstw[2]; Kwalifikowany do przemysłu ciężkiego[2]. Producentów w przemyśle maszynowym nazywa się fabrykami maszyn.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Przemysł maszynowy powstał podczas rewolucji przemysłowej[3]. Firmy z tej gałęzi wyrosły z odlewni żelaza, stoczni, kuźni i warsztatów naprawczych, często jako połączeniem fabryki maszyn i stoczni[4].

Przed rewolucją przemysłową istniało wiele różnych urządzeń mechanicznych, takich jak zegary, broń i przekładnie do młynów (młyn wodny, wiatrak, konny itp.). Produkcja tych maszyn odbywała się na znacznie mniejszą skalę w warsztatach rzemieślniczych, głównie na rynek lokalny lub regionalny. Wraz z nadejściem rewolucji przemysłowej rozpoczęto produkcję narzędzi kompozytowych o bardziej złożonej konstrukcji, takich jak silniki parowe i generatory pary dla rozwijającego się przemysłu i transportu. Ponadto powstające fabryki maszyn rozpoczęły produkcję maszyn do maszyn produkcyjnych, takich jak maszyny tekstylne, kompresory, maszyny rolnicze, silniki do statków.

XVIII wiek[edytuj | edytuj kod]

W pierwszych dziesięcioleciach rewolucji przemysłowej w Anglii, od 1750 r. siła robocza koncentrowała się w jeszcze niezmechanizowanych fabrykach. W tym okresie wynaleziono wiele nowych maszyn, które początkowo były wykonywane przez samych wynalazców. Z początkiem XVIII wieku pierwsze maszyny parowe – silnik Newcomen – zaczęto używać w całej Wielkiej Brytanii i Europie, głównie do wypompowywania wody z kopalni[5]. W latach siedemdziesiątych XVIII wieku James Watt znacznie ulepszył ten projekt. Wprowadził łatwą w użyciu maszynę parową do dostarczania dużych ilości energii, która zapoczątkowała mechanizację fabryk[5]. W Anglii niektóre miasta koncentrowały się na wytwarzaniu określonych produktów, takich jak określone rodzaje tekstyliów lub ceramiki. Wokół tych miast powstał wyspecjalizowany przemysł maszynowy umożliwiający mechanizację zakładów. W ten sposób pod koniec XVIII wieku powstał pierwszy przemysł maszynowy w Wielkiej Brytanii, a także w Niemczech i Belgii.

XIX wiek[edytuj | edytuj kod]

Rewolucja przemysłowa otrzymała kolejny impuls wraz z rozwojem kolejami. Powstały one na początku XIX wieku w Anglii jako innowacja w przemyśle wydobywczym. Praca w kopalniach węgla była ciężka i niebezpieczna, dlatego potrzebne były narzędzia ułatwiające tę pracę. W 1804 roku Richard Trevithick umieścił pierwszą maszynę parową na szynach[5], a w 1825 roku otwarto kolej Stockton and Darlington, która miała transportować węgiel z kopalni do portu. W 1835 roku pierwszy pociąg przejechał w kontynentalnej Europie między Mechelen a Brukselą[6], a w Holandii w 1839 roku pierwszy pociąg przejechał między Amsterdamem a Haarlem[7].

 Zobacz też: Historia_kolei.

Dla przemysłu maszynowego przyniosło to różnego rodzaju innowacje, takie jak nowe maszyny dla hutnictwa, obrabiarki do obróbki metali, produkcja maszyn parowych do pociągów ze wszystkimi potrzebami itp. Z czasem rynek przemysłu maszynowego poszerzył się, wytwarzano specjalistyczne produkty na większy rynek krajowy, a często także międzynarodowy. Na przykład w drugiej połowie XIX wieku nierzadko zdarzało się, że amerykańscy hutnicy zamawiali produkcję w Anglii, gdzie nowe techniki produkcji stali były bardziej zaawansowane. Na Dalekim Wschodzie Japonia importowała te produkty do wczesnych lat trzydziestych XX wieku, kiedy rozpoczęto tworzenie własnego przemysłu maszynowego.

XX wiek[edytuj | edytuj kod]

Termin „przemysł maszynowy” powstał dopiero w XIX wieku. Jeden z pierwszych przypadków, gdy ta gałąź przemysłu została uznana za taką i została zbadana, miała miejsce w statystykach produkcji z 1907 r, sporządzonych przez brytyjskie Ministerstwo Handlu i Przemysłu. W tej statystyce produkcja przemysłu maszynowego została podzielona na czterdzieści różnych kategorii, w tym m.in. maszyny rolnicze, maszyny i urządzenia dla przemysłu tekstylnego oraz części do pociągów i tramwajów[8].

Wynalazki nowych technik napędu opartych na silnikach elektrycznych, silnikach spalinowych i turbinach gazowych przyniosły w XX wieku nową generację maszyn, od samochodów po sprzęt AGD. Nie tylko znacznie zwiększył się asortyment przemysłu maszynowego, ale zwłaszcza mniejsze podmioty mogą również dostarczać produkty w znacznie większej ilości wytwarzane w produkcji masowej. Wraz ze wzrostem masowej produkcji w innych częściach przemysłu pojawił się również wysoki popyt na produkcję i systemy produkcyjne, aby zwiększyć produkcję. Niedobór siły roboczej w rolnictwie i przemyśle na początku drugiej połowy XX wieku wywołał potrzebę dalszej mechanizacji produkcji, która wymagała bardziej specyficznych maszyn. Rozwój komputerów umożliwił dalszą automatyzację produkcji, co z kolei stawiło nowe wymagania przed przemysłem maszynowym.

XXI wiek[edytuj | edytuj kod]

Przemysł maszynowy w różnych krajach[edytuj | edytuj kod]

Niemcy[edytuj | edytuj kod]

W Niemczech w 2011 roku około 900 000 osób było zatrudnionych w przemyśle maszynowym[9]. Łączny obrót sektora wyniósł 238 miliardów euro, z czego 60% pochodziło z eksportu. Działało około 6600 firm, a 95% z nich zatrudniało mniej niż 500 osób. Każdy pracownik wygenerował średnio 148 000 euro[10].

Wybrani przedstawiciele w Niemczech:

Francja[edytuj | edytuj kod]

We francuskim przemyśle maszynowym w 2009 roku zatrudnionych było około 650 000 osób, a sektor ten wygenerował obrót w wysokości 44 miliardów euro. W wyniku kryzysu obroty sektora spadły o 15 procent. Ze względu na większe wydatki konsumenckie i ciągły popyt ze strony sektora energetycznego i transportu, skutki kryzysu były nadal ograniczone. Alternatywnie niektóre firmy zdecydowały się skupić swoje zapytanie na używanym sprzęcie przemysłowym. Gwarantuje to atrakcyjne ceny i lepsze terminy dostaw[11][12].

Holandia[edytuj | edytuj kod]

W Holandii w 1996 r. W przemyśle maszynowym zatrudnionych było łącznie około 93 000 pracowników, przy czym było obecnych około 2500 przedsiębiorstw. W 1000 z tych firm pracowało 20 lub więcej pracowników[13]. W Holandii według Izby Handlowej w tym podsektorze branży w 2011 roku działało około 15 000 firm[14].

Jedne z największych firm przemysłu maszynowego w Holandii:

Polska[edytuj | edytuj kod]

W 2009 roku wartość rynku maszynowego Polsce wyniosła ok. 22,3 mld PLN[2] a w 2018 wzrosła do 49 mld PLN[16]. Według GUS w Polsce w 2010 roku zarejestrowanych było 7500 podmiotów działających w sektorze maszynowym[2], a w 2017 liczba ta spadała do 5900[16]. Największe skupisko przemysłu maszynowego występuje na Górnym Śląsku. Oprócz tego, mniejsze skupiska tego przemysłu są zgromadzone w Warszawie, Poznaniu, Andrychowie, Bielsku-Białej, Centralnym Okręgu Przemysłowym, Bydgoszczy i Elblągu.

Stany Zjednoczone[edytuj | edytuj kod]

Amerykański przemysł maszynowy osiągnął łączną sprzedaż krajową i zagraniczną na poziomie 413,7 miliardów dolarów w 2011 roku. Stany Zjednoczone są największym rynkiem maszyn na świecie, a także trzecim co do wielkości dostawcą. Amerykańscy producenci posiadali 58,5% udziału w krajowym rynku USA[17].

Produkty przemysłu maszynowego[edytuj | edytuj kod]

Wybrane produkty:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Anna Runge, Jerzy Runge: Słownik pojęć z geografii społeczno-ekonomicznej. Videograf Edukacja, 2008, s. 260. ISBN 978-83-60763-48-3.
  2. ↑ a b c d Mikołaj Rogiński, Sektor maszynowyw Polsce, Warszawa 2010.
  3. ↑ H.J. Hesselink (2009). Strategische besluitvorming in een neergaande bedrijfstak. p.75
  4. ↑ H.W. Lintsen (red.) (1993). Geschiedenis van de techniek in Nederland. De wording van een moderne samenleving 1800-1890. Deel IV. p.41.
  5. ↑ a b c History com Editors, Industrial Revolution [online], HISTORY [dostęp 2021-03-25] (ang.).
  6. ↑ 8. A few milestones - Train World [online], www.trainworld.be [dostęp 2021-03-25] (ang.).
  7. ↑ The first railway [online], Canon van Nederland [dostęp 2021-03-25] (ang.).
  8. ↑ Roderick Floud (2006). The British Machine Tool Industry, 1850-1914. p.4.
  9. ↑ Geschäft auf Hochtouren : Maschinenbau brummt, Accessed June 30, 2011.
  10. ↑ Werner Skolaut, Maschinenbau Ein Lehrbuch für das ganze Bachelor-Studium, wyd. 2., aktualisierte u. erw. Auflage 2018, Berlin, Heidelberg: Springer-Verlag GmbH, 2018, ISBN 978-3-662-55882-9, OCLC 1073029938 [dostęp 2021-03-25].
  11. ↑ [1] Osertech: Platform specialised in second hand machinery.
  12. ↑ [2] Mindeal: Search engine specialised in used professional equipment / machines.
  13. ↑ M.A. Overboom (1996). Sectorstudie machine-industrie ECN-Beleidsstudies, Petten.
  14. ↑ Gegevens uit februari 2011, afkomstig van de branchewijzer van de Nederlandse Kamer van Koophandel
  15. ↑ Branchewijzer van de Nederlandse Kamer van Koophandel, Feb. 2011.
  16. ↑ a b Andrzej Ostrowski, Polski przemysł maszynowy [RAPORT] [online], www.magazynprzemyslowy.pl [dostęp 2021-03-25] (pol.).
  17. ↑ The Machinery and Equipment Industry in the United States. selectusa.commerce.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-03)]. at selectusa.commerce.gov. Accessed November 2014
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Przemysł_maszynowy&oldid=72630327”