Przeplatka didyma

Przeplatka didyma
	Melitaea didyma
	(Esper, 1778)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	motyle
Rodzina	rusałkowate
Rodzaj	Melitaea
Gatunek	przeplatka didyma
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeplatka didyma (Melitaea didyma) – owad z rzędu motyli, z rodziny rusałkowatych (Nymphalidae)^[1].

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Gatunek palearktyczny, zasięg jego występowania obejmuje obszary od gór Ałtaj przez Europę po Afrykę północną^[1]. W Europie zasiedla większość obszaru kontynentu najdalej na północ docierając do Estonii^[1]^[2]. Brak go na północy, między innymi na Wyspach Brytyjskich, w Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii oraz północnych terenach europejskiego terytorium Rosji. Nie występuje też na wielu wyspach w południowej części Europy, w tym na Krecie, Sardynii i Korsyce. Status gatunku w Mołdawii nieustalony^[2].

Dawniej gatunek zasiedlał tereny nizinne w całym obszarze Polski z wyjątkiem Pomorza Zachodniego. Obecnie populacje przeplatki didymy zachowały się jedynie na wschodzie kraju^[1].

Wygląd[edytuj | edytuj kod]

Przeplatka didyma ♂
Przeplatka didyma ♂ △
Przeplatka didyma ♀
Przeplatka didyma ♀ △

Podgatunki[edytuj | edytuj kod]

Melitaea didyma didyma (Esper 1778)
Melitaea didyma ambra Higgins, 1941
Melitaea didyma elavar Fruhstorfer, 1917
Melitaea didyma kirgisica Bryk, 1940
Melitaea didyma neera Fischer de Waldheim, 1840
Melitaea didyma occidentalis Staudinger, 1861
Melitaea didyma turkestanica Sheljuzhko, 1929

Melitaea didyma occidentalis ♂
Melitaea didyma occidentalis ♂ △
Melitaea didyma occidentalis ♀
Melitaea didyma occidentalis ♀ △

Ekologia i cykl rozwojowy[edytuj | edytuj kod]

Przeplatka didyma zasiedla murawy kserotermiczne oraz inne suche ekosystemy, takie jak wrzosowiska, zręby i suchsze śródleśne polany. Dorosłe motyle latają od połowy czerwca do końca lipca chętnie odwiedzając kwiaty koloru fioletowego, w tym między innymi kwiaty chabra łąkowego, goździka kartuzka, świerzbnicy polnej i macierzanki piaskowej^[1].

Samice składają jaja w złożach liczących do kilkudziesięciu sztuk na spodniej powierzchni liści roślin pokarmowych gąsienic. Wykorzystywane są różne gatunki roślin zielnych (gatunek polifagiczny), w tym lnica pospolita, babka lancetowata, czyściec prosty, przetacznik ożankowy oraz gatunki z rodzaju dziewanna. Gąsienice początkowo żyją w licznych grupach budując wspólny oprzęd, potem zimują pojedynczo lub w niewielkich skupieniach. Starsze gąsienice po przezimowaniu żerują samotnie a następnie przepoczwarzają się na różnych przedmiotach w pobliżu rośliny żywicielskiej^[1].

Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce gatunek ujęty jako narażony na wyginięcie (kategoria VU)^[3]. Na przestrzeni kilkudziesięciu lat doszło do zaniku wszystkich populacji w zachodniej Polsce, natomiast na wschodzie kraju znacznie zmniejszyła się liczba znanych stanowisk^[1]. Spadek krajowych zasobów przeplatki didymy w latach 1974-1999 oceniono na 50-75%^[4]. Przyczyny zanikania motyla w Polsce nie są obecnie znane, a opracowanie planu jego ochrony wymaga szczegółowych badań^[1].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Jarosław Buszko, Janusz Masłowski: Motyle Dzienne Polski. Nowy Sącz: Koliber, 2008. ISBN 978-83-925150-4-3.
↑ ^a ^b Distribution of Melitaea didyma. Fauna Europaea Web Service (2004) Fauna Europaea version 2.2, Available online at. 3.VI.2010. [dostęp 2010-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (ang.).
↑ Zbigniew Głowaciński (red.): Czerwona Lista Zwierząt Ginących i Zagrożonych W Polsce. IOP, PAN,, 2002. ISBN 83-901236-8-1. (pol.).
↑ Chris van Swaay, M.S Warren: Red Data book of European butterflies (Rhopalocera). Strasbourg: Nature and Environment, No. 99, Council of Europe Publishing, 1999, s. 259.

[BuszMas-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Jarosław Buszko, Janusz Masłowski: Motyle Dzienne Polski. Nowy Sącz: Koliber, 2008. ISBN 978-83-925150-4-3.

[FaunaEuropaea-2] Distribution of Melitaea didyma. Fauna Europaea Web Service (2004) Fauna Europaea version 2.2, Available online at. 3.VI.2010. [dostęp 2010-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (ang.).

[GłowacińskiLista-3] Zbigniew Głowaciński (red.): Czerwona Lista Zwierząt Ginących i Zagrożonych W Polsce. IOP, PAN,, 2002. ISBN 83-901236-8-1. (pol.).

[RedList1999-4] Chris van Swaay, M.S Warren: Red Data book of European butterflies (Rhopalocera). Strasbourg: Nature and Environment, No. 99, Council of Europe Publishing, 1999, s. 259.

[1]

[2]

[3]

[4]