Przetacznik rozesłany

Przetacznik rozesłany
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	babkowate
Rodzaj	przetacznik
Gatunek	przetacznik rozesłany
	Nazwa systematyczna
	Veronica prostrata L.; Sp. Pl. ed. 2, 1:17. 1762
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przetacznik rozesłany (Veronica prostrata L.) – gatunek rośliny z rodziny babkowatych (Plantaginaceae), w systemach XX-wiecznych zaliczany zwykle do trędownikowatych (Scrophulariaceae) lub przetacznikowatych (Veronicaceae).

Zasięg geograficzny[edytuj | edytuj kod]

Występuje dziko na dwóch kontynentach^[3]:

Azja: Turcja, Rosja Kaukaz Północny, zachodnia Syberia
Europa: Albania, Austria, Belgia Białoruś, Bułgaria, Czechy, Estonia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Litwa, Łotwa, Mołdawia, Niemcy, Polska, Rosja, Rumunia, Słowacja, Szwajcaria, Ukraina, Węgry, Włochy. W Polsce jest gatunkiem rzadkim; rośnie w rozproszeniu w zachodniej, północnej i wschodniej części kraju, brak go w części środkowej^[4].

Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)^[5] w grupie gatunków wymierających, krytycznie zagrożonych (kategoria zagrożenia: E). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię NT (bliski zagrożenia)^[6].

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

Wyróżnia się podgatunki^[7]:

Veronica prostrata L. subsp. prostrata – Azja (Turcja), Europa (Albania, Austria, Białoruś, Bułgaria, Czechy, Estonia, Francja, Grecja, Litwa, Łotwa, Mołdawia, Niemcy, Polska, Rosja, Rumunia, Słowacja, Szwajcaria, Ukraina, Węgry, dawna Jugosławia)^[3]
Veronica prostrata L. subsp. scheereri J.-P.Brandt – Austria, Belgia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Szwajcaria, Włochy^[3]

Zastosowanie i uprawa[edytuj | edytuj kod]

Bywa uprawiany jako roślina ozdobna, zwłaszcza jako roślina okrywowa. Tworzy darń o wysokości do 30 cm. W Polsce jest wystarczająco mrozoodporny (strefy mrozoodporności 5-9). Łatwy w uprawie, nie ma specjalnych wymagań co do podłoża. Rozmnaża się przez wysiew nasion jesienią lub wiosną, przez sadzonki wytwarzane latem lub przez podział rozrośniętych kęp jesienią lub wczesną wiosną^[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-06] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Veronica prostrata. [w:] Germplasm Resources Information Network – (GRIN) [on-line]. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory. Beltsville, Maryland. [dostęp 2008-03-29]. (ang.).
↑ Adam Zając, Maria Zając( red.): Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Flora Europaea – Veronica. Royal Botanic Garden Edinburgh. [dostęp 2008-03-18]. (ang.).
↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-06] (ang.).

[GRIN-3] Veronica prostrata. [w:] Germplasm Resources Information Network – (GRIN) [on-line]. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory. Beltsville, Maryland. [dostęp 2008-03-29]. (ang.).

[4] Adam Zając, Maria Zając( red.): Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.

[5] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[6] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[7] Flora Europaea – Veronica. Royal Botanic Garden Edinburgh. [dostęp 2008-03-18]. (ang.).

[E-8] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]