Przewiercień długolistny
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
przewiercień długolistny | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Bupleurum longifolium L. Sp. pl. 1:237. 1753[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Przewiercień długolistny[5] (Bupleurum longifolium L.) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rośnie dziko w Europie Południowej i Środkowej oraz w Azji (Syberia, Kazachstan, Kirgistan, Mongolia, Chiny)[4]. W Polsce jest rzadki. Występuje głównie na Wyżynie Małopolskiej i Pomorzu Wschodnim. W górach jest rzadki, znany z nielicznych tylko stanowisk w Karpatach i Sudetach. W Karpatach w ostatnich latach potwierdzono jego występowanie tylko na kilku stanowiskach: Lackowa w Beskidzie Niskim, Rabia Skała w Bieszczadach, Wąwóz Szopczański, podnóże Trzy Korony i po wschodniej stronie przełęczy Szopka w Pieninach oraz Dolina Długa i Czerwone Żlebki w Tatrach[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
_IMG_29038.JPG)
- Łodyga
- Do 1 m wysokości.
- Liście
- Zróżnicowane na liście różyczkowe i łodygowe. Liście różyczkowe eliptycznie lub podłużnie jajowate, z długim, oskrzydlonym ogonkiem. Liście łodygowe siedzące, z szerokimi uszkami obejmującymi łodygę, jajowate lub jajowatopodługowate. Oba rodzaje liści posiadają siateczkowatą nerwację[6].
- Kwiaty
- Drobne, zebrane w baldach złożony z 3-5 pokrywami. Baldaszek o średnicy 1-2,5 cm z 5-8 pokrywkami[6].
- Owoc
- Rozłupnia złożona z dwóch rozłupek, każda z nich posiada 5 żeberek[6].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Roślina dwuletnia lub bylina, hemikryptofit. Rośnie u podnóży skał, na piargach, skalistych i trawiastych zboczach i półkach skalnych, na obrzeżach lasów i zarośli, w traworoślach, murawach kserotermicznych i murawach naskalnych. Kwitnie w sierpniu i wrześniu. Liczba chromosomów 2n = 16[6]. Gatunek charakterystyczny związku Calamagrostion, zespołu Bupleuro-Calamagrostietum arundinaceae i zespołu Festucetum carpaticae[7].
Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) pośród gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V)[8]. W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię EN (zagrożony)[9].
Od 2014 r. roślina podlega w Polsce ochronie gatunkowej[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2017-03-05].
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b c d e Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059.
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.