Przytulia stepowa

Przytulia stepowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
Rodzina	marzanowate
Rodzaj	przytulia
Gatunek	przytulia stepowa
	Nazwa systematyczna
	Galium valdepilosum Heinr. Braun; Formanek, Beitr. Mittl. u. Sudl. Mahr. 43 (1886)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przytulia stepowa (Galium valdepilosum Heinr. Braun) – gatunek rośliny należący do rodziny marzanowatych.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Danii, Niemczech, Czechach, Austrii i Polsce. W Polsce rośnie współcześnie na kilku stanowiskach, położonych na Dolnym Śląsku (Radunia i Garb Golińca) oraz na Wyżynie Miechowskiej (obszar Natura 2000 „Kalina-Lisiniec” oraz rezerwaty Dąbie i Wały)^[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Do 35 cm wysokości, jasnozielona, lśniąca, czterokanciasta, w dolnej części czerwono nabiegła i gęsto owłosiona.
Liście: Skupione w okółkach po 7-8, długości 7-10 mm i szerokości do 1 mm, równowąskie, ostro zakończone.
Kwiaty: Białe, o średnicy 2,5-3 mm, zebrane w kwiatostan.
Owoc: Brodawkowany.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, heliofit. Rośnie w murawach kserotermicznych rozwiniętych na skałach zasadowych, w miejscach odsłoniętych. Kwitnie w maju i czerwcu. Liczba chromosomów 2n=22 lub 44. Gatunek charakterystyczny rzędu Festucetalia valesiacae^[4] .

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

Gatunek zróżnicowany na dwa podgatunki^[5]:

Galium valdepilosum Heinr.Braun subsp. valdepilosum – występuje w całym zasięgu gatunku
Galium valdepilosum subsp. slesvicense (Sterner ex Hyl.) Ehrend. – występuje tylko w Danii

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną.

Kategorie zagrożenia:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[6]: R (rzadki); 2016: CR (krytycznie zagrożony)^[7]
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin (2001): EN (endangered, zagrożony); 2014: CR (krytycznie zagrożony)^[8]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-27] (ang.).
↑ Szczęśniak E., Kaźmierczakowa R. 2001. Przytulia stepowa. s. 304-306. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001. ISBN 83-85444-85-8.
↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
↑ The Plant List [dostęp 2013-10-09]
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-27] (ang.).

[3] Szczęśniak E., Kaźmierczakowa R. 2001. Przytulia stepowa. s. 304-306. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001. ISBN 83-85444-85-8.

[4] WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .

[5] The Plant List [dostęp 2013-10-09]

[6] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[7] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[8] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]