Puchar felibrów

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Puchar felibrów

Puchar felibrów (prowans. La Coupo santo w zapisie Mistrala lub la Copa santa w zapisie klasycznym) – srebrne naczynie ozdobne, dar katalońskich pisarzy i polityków dla prowansalskich felibrów.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Puchar jest symbolem silnej więzi, która połączyła prowansalskich felibrów z katalońskim ruchem narodowym i jego przywódcą, poetą Víctorem Balaguerem. Oba te ugrupowania opowiadały się za federalizmem, regionalizmem i krzewiły ideę wspólnoty latyńskiej[1]. Podczas uczty w Awinionie, 30 lipca 1867 roku, działacze katalońskiego odrodzenia wręczyli przyszłemu nobliście, Frédéricowi Mistralowi, srebrny puchar w podzięce za gościnę, Prowansalczycy bowiem udzielili schronienia Balaguerowi wygnanemu przez Izabelę II za udział w zamachu stanu[2]. Mistral odpowiedział wierszem La Coupo santo (Święty puchar), który wkrótce stał się hymnem felibrów[3].

Twórcami pucharu są rzeźbiarz Louis Guillaume Fulconis (1818-1873) i jubiler Jarry. Czasza naczynia ozdobiona liśćmi wawrzynu jest osadzona na trzonie w kształcie pnia palmowca, przy którym stoją dwie spoglądające na siebie, podobne kobiety. U ich stóp wyryto znaki herbowe Prowansji i Katalonii. Na czaszy umieszczono w kartuszu napis: Record ofert per patricis catalans als felibres provenzals per la hospitalitat donada al poeta catala Víctor Balaguer, 1867 („Pamiątka podarowana przez katalońskich patrycjuszy prowansalskim felibrom w podzięce za gościnę, której użyczyli katalońskiemu poecie Victorowi Balaguerowi, 1867”). Na podstawie wygrawerowano dwie inne inskrypcje: Balaguera (Morta diuhen qu’es, / Mes jo la crech viva – „Mówią, że umarła, / ale ja wierzę, że wciąż żyje”) oraz Mistrala (Ah ! se me sabien entèndre ! / Ah ! se me voulien segui ! – „Ah, gdybyż umiano mnie słuchać! / Ah, gdybyż chciano za mną podążać”).

Funkcję depozytariusza pucharu pełni naczelnik Związku Felibrów. Zgodnie z tradycją puchar jest prezentowany publicznie raz do roku, w czasie oficjalnego spotkania z okazji zjazdu felibrów. Uroczystość ta kończy się zawsze odśpiewaniem wiersza Mistrala La Coupo santo napisanego do melodii bożonarodzeniowej, którą prawdopodobnie skomponował Nicolas Saboly.

Słowa pieśni[edytuj | edytuj kod]

Prowansalski (zapis Mistrala) Prowansalski (zapis klasyczny) Przekład filologiczny

La Coupo santo

Prouvençau, veici la Coupo
Que nous vèn di Catalan
A-de-rèng beguen en troupo
Lou vin pur de noste plan

refrin
Coupo santo
E versanto
Vuejo à plen bord,
Vuejo abord
Lis estrambord
E l'enavans di fort !

D'un vièi pople fièr e libre
Sian bessai la finicioun ;
E, se toumbon li felibre,
Toumbara nosto nacioun

Coupo santo...

D'uno raço que regreio
Sian bessai li proumié gréu ;
Sian bessai de la patrìo
Li cepoun emai li priéu.

Coupo santo...

Vuejo-nous lis esperanço
E li raive dóu jouvènt,
Dóu passat la remembranço,
E la fe dins l'an que vèn,

Coupo santo...

Vuejo-nous la couneissènço
Dóu Verai emai dóu Bèu,
E lis àuti jouïssènço
Que se trufon dóu toumbèu

Coupo santo...

Vuejo-nous la Pouësìo
Pèr canta tout ço que viéu,
Car es elo l'ambrousìo,
Que tremudo l'ome en diéu

Coupo santo...

Pèr la glòri dóu terraire
Vautre enfin que sias counsènt.
Catalan, de liuen, o fraire,
Coumunien tóutis ensèn !

Coupo santo...

La Copa santa

Provençaus, vaicí la copa
Que nos ven dei Catalans :
A de rèng beguem en tropa
Lo vin pur de nòstre plant !

repic
Copa santa,
E versanta,
Vueja a plen bòrd,
Vueja abòrd
Leis estrambòrds
E l'enavans dei fòrts !

D'un vièlh pòble fièr e libre
Siam bessai la finicion ;
E se tomban lei felibres,
Tombarà nòstra nacion.

Copa santa...

D'una raça que regrelha
Siam bessai lei promiers greus ;
Siam bessai de la patria
Lei cepons e mai lei prieus.

Copa santa...

Vueja-nos leis esperanças
E lei raives dau jovent,
Dau passat la remembrança
E la fe dins l'an que ven.

Copa santa...

Vueja-nos la coneissença
Dau verai e mai dau bèu,
E leis autei joïssenças
Que se trufan dau tombèu.

Copa santa...

Vueja-nos la poesia
Per cantar tot çò que viu,
Car es ela l'ambrosia
Que tremuda l'òme en dieu.

Copa santa...

Per la glòria dau terraire
Vautres enfin que siatz consents,
Catalans de luenh, ò fraires,
Comuniem toteis ensems !

Copa santa...

Święty puchar

Prowansalczycy, oto puchar,
który dostaliśmy od Katalończyków!
Kolejno pijmy wszyscy
szlachetne wino z naszych szczepów.

refren
Święty pucharze
pełny po brzegi!
Wlej w nas po kres,
wlej strumieniami
szlachetne porywy
i moc ludzi silnych!

Z dawnego ludu dumnego i wolnego
jesteśmy już może ostatni,
a jeśli upadną felibrzy,
upadnie nasz naród.

Święty pucharze...

Rasy, która się odradza,
jesteśmy może pierwszymi pędami.
Jesteśmy może ojczyzny
filarami i przywódcami.

Święty pucharze...

Wlej w nas nadzieję
i marzenia młodości,
wspomnienie minionych czasów
i wiarę w nadchodzący rok.

Święty pucharze...

Wlej w nas poznanie
Prawdy i Piękna,
i wzniosłe uniesienia,
które kpią sobie z grobu.

Święty pucharze...

Wlej w nas Poezję,
byśmy opiewali wszystko, co żyje,
bo to ona jest ambrozją,
która człowieka przemienia w boga.

Święty pucharze...

Ku chwale naszego kraju,
wy, którzy zechcieliście być naszymi sprzymierzeńcami,
dalecy Katalończycy, bracia,
zjednoczmy się wszyscy!

Święty pucharze...

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Stanisław Gniadek, Wstęp, [w:] Fryderyk Mistral, Mirejo, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1964, s. XLV.
  2. Anabel Reeser, Frédéric Mistral, [w:] Dictionary of Literary Biography, red. Clark Bruccoli, Cengage Gale, Detroit 2007, t. 331, s. 232.
  3. Jean Pélissier, Frédéric Mistral au jour le jour, Éditions Ophrys, Aix-en-Provence 1967, s. 70.