Pułki kawalerii Wojska Polskiego

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 19 lis 2017, była oparta na tej wersji.

Pułki kawalerii Wojska Polskiego – spis polskich pułków kawalerii : ich organizacja, geneza, podległość i przeformowania; miejsce stacjonowania.

Pułki Księstwa Warszawskiego

Pułki ułanów

2 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego
3 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego
4 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego
6 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego
7 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego – wcześniej: 1 Pułk Jazdy Galicyjsko-Francuskiej
8 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego – wcześniej: 2 Pułk Jazdy Galicyjsko-Francuskiej
9 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego – wcześniej: 3 Pułk Jazdy Galicyjsko-Francuskiej
11 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego – wcześniej: 4 Pułk Jazdy Galicyjsko-Francuskiej
12 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego – wcześniej: 5 Pułk Jazdy Galicyjsko-Francuskiej
15 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego – wcześniej: 6 Pułk Jazdy Galicyjsko-Francuskiej
16 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego – wcześniej: 7 Pułk Jazdy Galicyjsko-Francuskiej
17 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego
18 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego
19 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego
20 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego
Pułk Krakusów

Pułki huzarów

Pułki kirasjerów

14 Pułk Kirasjerów

Pułki szaserów

Pułki Królestwa Kongresowego

Pułki ułanów

Pułki strzelców konnych

Pułki jazdy lokalnej

Pułki II Rzeczypospolitej

Pułki jazdy z okresu walki o granice

1 Pułk Ułanów – od 8 stycznia 1919 wskutek rozkazu szefa Sztabu Generalnego p.n. 1 Pułk Szwoleżerów (Lekkokonnych); od grudnia 1919 p.n. 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego.
2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich – sformowany w 1918 z dawnego 2 Pułku Ułanów Legionowych; od 1919 jako pułk szwoleżerów.
201 Pułk Szwoleżerów (ochotniczy) – później p.n. 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich.
1 Pułk Ułanów – powstał w ramach Legionu Puławskiego; potem w składzie I Korpusu Polskiego w Rosji; w związku z kapitulacją Korpusu w 1918 został rozwiązany; pułk odtworzono w listopadzie 1918 w Warszawie, Piotrkowie i Wolbromiu; później p.n. 1 Pułk Ułanów Krechowieckich.
2 Pułk Ułanów – powstał w ramach I Korpusu Polskiego w Rosji; później p.n. 2 Pułk Ułanów Grochowskich.
3 Pułk Ułanów – powstał w ramach I Korpusu Polskiego w Rosji; 3 lipca 1918 rozformowany; 13 października 1918 płk Stefan Strzemieński w swoim mieszkaniu przy ul. Marszałkowskiej w Warszawie przystąpił do organizacji 3 Pułku Ułanów Dzieci Warszawy.
4 Pułk Ułanów – nie udało się go sformować w ramach I Korpusu Polskiego w Rosji; sformowany w listopadzie 1918 w Warszawie; później p.n. 4 Pułk Ułanów Zaniemeńskich.
5 Pułk Ułanów – powstał w 1918 w ramach II Korpusu Polskiego w Rosji; przestał istnieć 12 maja 1918 po bitwie z Niemcami pod Kaniowem; rdzeniem odtworzonego pułku był Dywizjon Ułanów Legionowych; później p.n. 5 Pułk Ułanów Zasławskich (na cześć szarży pod Zasławiem w 1920).
6 Pułk Ułanów – powstał w 1918 w ramach II Korpusu Polskiego w Rosji; później 6 Pułk Ułanów 4 Dywizji Strzelców Pieszych gen. Lucjana Żeligowskiego; pułk ten połączył się z 6 Pułkiem Ułanów sformowanym w Małopolsce i w ten sposób powstał 6 Pułk Ułanów Kaniowskich.
6 Pułk Ułanów Jazdy Lwowskiej – pułk ten połączył się z 6 Pułkiem Ułanów Dywizji Żeligowskiego i w ten sposób powstał 6 Pułk Ułanów Kaniowskich.
7 Pułk Ułanów Lubelskich
1 Pułk Ułanów Ziemi Krakowskiej – powstał 1 listopada 1918 z 1 Pułku Ułanów Austriackich; od 14 stycznia 1919 p.n. 8 Pułk Ułanów, a od 19 kwietnia 1919 p.n. 8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego.
9 Pułk Ułanów Małopolskich
10 Pułk Ułanów Litewskich
11 Pułk Ułanów Legionowych
12 Pułk Ułanów Odsieczy Lwowa – następnie p.n. 12 Pułk Ułanów Podolskich.
1 Pułk Ułanów Wileńskich – powstał 27 grudnia 1918; w czerwcu 1919 dywizjon ułanów wileńskich przemianowano na 13 Pułk Ułanów.
Pułk Jazdy Tatarskiej – rozformowany we wrześniu 1920 po wyprawie kijowskiej, po czym wielu jego ułanów trafiło do 13 Pułku Ułanów Wileńskich.
1 Pułk Ułanów Dywizji Żeligowskiego – 1 Pułk Ułanów 4 Dywizji Strzelców Pieszych gen. Lucjana Żeligowskiego; sformowany w sierpniu 1918; od grudnia 1919 p.n. 14 Pułk Ułanów Jazłowieckiech.
1 Pułk Ułanów Wielkopolskich – po włączeniu wojsk wielkopolskich w skład Armii Polskiej otrzymał on nazwę 15 Pułk Ułanów.
2 Pułk Ułanów Wielkopolskich – po włączeniu wojsk wielkopolskich w skład Armii Polskiej otrzymał on nazwę 16 Pułk Ułanów.
3 Pułk Ułanów Wielkopolskich – po włączeniu wojsk wielkopolskich w skład Armii Polskiej otrzymał on nazwę 17 Pułk Ułanów.
4 Pułk Ułanów Nadwiślańskich – następnie p.n. 18 Pułk Ułanów Pomorskich.
Oddział jazdy ochotniczej mjr. Jaworskiego – później p.n. 19 Pułk Ułanów Wołyńskich.
108 Pułk Ułanów – sformowany z dwóch szwadronów 3. Pułku Strzelców Konnych, szwadronu 8. Pułku Ułanów im. Księcia Józefa Poniatowskiego i szwadronu 6. Pułku Ułanów Kaniowskich; 15 stycznia 1921 rozkazem Ministerstwa Spraw Wojskowych przemianowany na 20 Pułk Ułanów; Dziennikiem Rozkazów Nr 22/27 pułk otrzymał nazwę 20 Pułk Ułanów Imienia Króla Jana III Sobieskiego.
11 Pułk Konnych Strzelców Granicznych – w marcu 1921 dowódca pułku wystąpił do MSWojsk. o zatwierdzenie nazwy 21 Pułk Ułanów Nadwiślańskich; nazwa nie została oficjalnie zatwierdzona, mimo to zaczęto ją powszechnie używać.
209 Pułk Ułanów (ochotniczy) – 8 listopada 1920 na bazie 209 i 212 Pułku Ułanów sformowano 22 Pułk Ułanów.
212 Pułk Ułanów (ochotniczy) – 8 listopada 1920 na bazie 209 i 212 Pułku Ułanów sformowano 22 Pułk Ułanów.
Grodzieński Pułk Ułanów – następnie 23 Pułk Ułanów Grodzieńskich.
211 Pułk Ułanów (ochotniczy) – od października 1920 p.n. 23 Pułk Nadniemeńskich; 1 czerwca 1921 włączony do 23 Pułku Ułanów Grodzieńskich.
214 Pułk Ułanów (ochotniczy) – w grudniu 1920 przeformowany w 24 Pułk Ułanów.
115 Pułk Ułanów Wielkopolskich – po włączeniu wojsk wielkopolskich w skład Armii Polskiej otrzymał on nazwę 25 Pułk Ułanów.
215 Pułk Jazdy Wielkopolskiej (ochotniczy) – po włączeniu wojsk wielkopolskich w skład Armii Polskiej otrzymał on nazwę 26 Pułk Ułanów.
203 Pułk Ułanów (ochotniczy) – w połowie 1921, zatwierdzony jako jednostka stanu pokojowego, otrzymał nazwę 27 Pułk Ułanów.

4 Pułk Szwoleżerów – sformowany w 1919 na terenie Francji w ramach Armii Hallera; pułk w maju 1919 powrócił wraz z tą armią do Polski i został wcielony do WP; 1 września 1919 otrzymał nazwę I Dywizjonu 1 Pułku Dragonów Kresowych, a następnie 1 października 1920 III Dywizjonu Strzelców Konnych; dopiero od maja 1921 p.n. 1 Pułku Strzelców Konnych.
I Dywizjon 1 Pułku Szwoleżerów – sformowany w 1918 na terenie Francji w ramach Armii Hallera; 26 kwietnia 1919 przetransportowany do Chełma; w październiku 1920 dywizjon otrzymał nazwę 2 Pułk Strzelców Konnych i trafił do garnizonu w Hrubieszowie.
3 Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego
4 Pułk Strzelców Konnych Ziemi Łęczyńskiej
3 Pułk Dragonów – rozkaz o sformowaniu tego pułku Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało 17 czerwca 1919; we wrześniu 1919 pułk przemianowano na 3 Pułk Strzelców Konnych, a 6 października 1920 na 5 Pułk Strzelców Konnych.
1 Pułk Szwoleżerów – sformowany w końcu 1917 z oddziałów sformowanych we Francji i we Włoszech; po przybyciu do Polski w maju 1919 przemianowany na 4 Pułk Dragonów a później na 4 Pułk Strzelców Konnych; w październiku 1920 pułk przeformowano i z części jego szwadronów 8 września 1921 powstał 6 Pułk Strzelców Konnych.
5 Pułk Strzelców Konnych – 28 października 1920 przemianowany na 7 Pułk Strzelców Konnych.
8 Pułk Strzelców Konnych
9 Pułk Strzelców Konnych im. gen. K. Pułaskiego
1 Szwadron – sformowany w Lamandria di Chiavasso, niedaleko Turynu, we Włoszech; 29 kwietnia 1919 dotarł do Leszna; wszedł do akcji bojowej jako jednostka kawalerii 11. DP. w walkach w okolicach Lwowa; następnie jako II Dywizjon Pułku Szwoleżerów, a później II Dywizjon 4 Pułku Ułanów, przeniesiony został na granicę Śląska i Zagłębia; rozkazem MSWojsk. z 27 października 1921, dywizjon przekształcony został w pułk i otrzymał nazwę 10 Pułk Strzelców Konnych.

Pułki kawalerii po reorganizacji

Szwoleżerowie

Ułani

Strzelcy konni

Improwizowane pułki kawalerii we wrześniu 1939

Pułki ludowego Wojska Polskiego

Bibliografia

Bronisław Gembarzewski, Wojsko Polskie – Królestwo Polskie 1815-1830, reprint: Kurpisz Poznań 2003
„Księga jazdy polskiej”, pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza. Warszawa 1936. Reprint, Bellona Warszawa 1993.

Korpus, dywizje, GO Jazdy	KJ DJ 1 DJ 2 DJ DJ WLŚ GOJ
Brygady jazdy (wojenne)	1 BJ 2 BJ 3 BJ 4 BJ 5 BJ 6 BJ 7 BJ 8 BJ 9 BJ
Brygady jazdy	I BJ II BJ III BJ IV BJ V BJ VI BJ VII BJ VIII BJ IX BJ X BJ
Dywizje kawalerii	1 DK 2 DK 3 DK 4 DK
Samodzielne brygady kawalerii	2 SBK 3 SBK 5 SBK 6 SBK 8 SBK 9 SBK
Brygady kawalerii	I BK IV BK VII BK VIII BK X BK XI BK XII BK XIII BK XIV BK XV BK XVI BK XVII BK XVIII BK
Brygady kawalerii (1929–1937)	Brygady 2 DK BK „Brody” BK „Wilno” BK „Kraków” BK „Stanisławów” BK „Rzeszów” BK „Hrubieszów” BK „Baranowicze” BK „Białystok” BK „Poznań” BK „Równe” BK „Suwałki” BK „Toruń” 10 BK
Grupy Operacyjne Kawalerii 1939	GOKaw. nr 1 GOKaw. nr 2
Brygady kawalerii 1939	Mazowiecka BK Kresowa BK Wileńska BK Suwalska BK Krakowska BK Podolska BK Wielkopolska BK Pomorska BK Nowogródzka BK Wołyńska BK Podlaska BK
Jednostki improwizowane w 1939	DK „Zaza” Zbiorcza BK Rezerwowa BK Kombinowana BK BK „Edward” BK „Plis” Zgr. kaw. ppłk. K. Halickiego Grupa Kawalerii Spieszonej ppłk. E. Wani
Pułki ułanów (szwoleżerów)	1 pszw 2 pszw 3 pszw 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
Pułki strzelców konnych (dragonów)	1 pd 2 pd 3 pd 4 pd 1 psk 2 psk 3 psk 4 psk 5 psk 6 psk 7 psk 8 psk 9 psk 10 psk
Dywizjony artylerii konnej	1 dak 2 dak 3 dak 4 dak 5 dak 6 dak 7 dak 9 dak 10 dak 11 dak 12 dak 13 dak (8)14 dak 15 bak
szwadrony pionierów	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
szwadrony łączności	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 10 BK WBPM
Inne	pułk jazdy tatarskiej 1 szwadron tatarski 1 p kaw. KOP
Kawaleria zmotoryzowana	24 p.uł 1 psk 10 psk dppanc 10 BK dr 10 BK dr WBPanc.-Mot.
Ośrodki zapasowe kawalerii	OZ Suw. i Podl. BK OZ Wkp. BK OZ Krak. BK OZ Maz. BK OZ Pom. BK OZ Woł. BK OZ Now. BK OZ Pod. BK OZ Wil. BK OZ Kres. BK
Improwizowane (rezerwowe) oddziały kawalerii (1939)	101 puł. 102 puł. 110 puł. 103 pszw. p kaw. osłonowej „Wołkowysk” Warszawski puł. p marszowy Kresowej BK p marszowy Podolskiej BK p zbiorczy Pomorskiej BK 1 psk (spieszony) dyw. kaw. KOP „Niewirków”