Pyrzowice
50°27′39″N 19°04′17″E/50,460833 19,071389
 |
Ten artykuł od 2022-10 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
| wieś | |
 Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Pyrzowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
303 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
561 |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Kod pocztowy |
42-625[2] |
| Tablice rejestracyjne |
STA |
| SIMC |
0222380 |
Położenie na mapie gminy Ożarowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |
| 50°27′39″N 19°04′17″E/50,460833 19,071389[1]
| |
Pyrzowice – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Ożarowice[3].
Na jej terenie ulokowany jest Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa katowickiego.
W roku 2021 miejscowość liczyła 561 mieszkańców, z czego 50,6% mieszkańców stanowiły kobiety, a 49,4% mężczyźni[3].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś położona jest w północnej części Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Pyrzowicze wymienia w latach (1470–1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1340. Wchodząca w granice Księstwa Siewierskiego, położona na skraju historycznej puszczy Smolnik, stanowiła własność klasztoru Norbertanek na krakowskim Zwierzyńcu. Później przechodziła przez ręce kolejnych właścicieli, między innymi krakowskiego szlachcica Jana Twardowskiego, a w I połowie XV wieku stała się własnością Stanisława Rudzkiego herbu Pilawa. W latach 1535–1537 Krzysztof Jarocki herbu Rawicz z Jarocina, syn marszałka nadwornego koronnego Stanisława Jarockiego, zakupił Pyrzowice wraz z sąsiednimi wioskami: Tąpkowicami oraz Dobieszowicami.
W dokumentach dają się również odnaleźć nazwy nieistniejących już przysiółków: Żar (w którym uprawiano bartnictwo), Chrósty, Mostki, Mostkowa Struga. Przysiółkiem były również Celiny, które wykształciły się na dzisiejszą samodzielną wieś.
Zaginęły też nazwy wzgórz: Jeziorna Góra i Gościnna Góra, modrzewiowy dwór w parku lipowym oraz karczma stojąca do początków XIX wieku przy drodze do Zendka.
W 1940 w sąsiednim Zendku powstało lotnisko (Schendek, później nazwane Udetfeld), które stanowiło element realizowanego przez dowództwo Luftwaffe programu rozwoju sieci lotnisk wojskowych. Zniszczone podczas wycofywania się wojsk niemieckich w 1945 roku. Po wojnie odbudowane przez polskie wojska lotnicze – służyło jako baza dla wojsk lotniczych SZ PRL. W latach 90 XX wieku po przekazaniu cywilom stało się zalążkiem współczesnego Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice.
W roku 2003 w rejonie wsi utworzono gminną strefę aktywności gospodarczej.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Kaplica Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny – kaplica z przełomu XIX i XX wieku, murowana na planie kwadratu z czworoboczną wieżyczką i narożnikami frontalnymi zwieńczonymi sterczynami.
- Kapliczka – kapliczka z przełomu XIX i XX wieku z cegły, słupowa.
Transport[edytuj | edytuj kod]
Transport drogowy[3][edytuj | edytuj kod]
Port Lotniczy[edytuj | edytuj kod]
W pobliżu wsi ulokowany jest Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice.
Kolej[edytuj | edytuj kod]
Przez Pyrzowice przebiega linia kolejowa łącząca Ożarowice z Zawierciem. Jest ona fragmentem dawnej linii Zawiercie-Tarnowskie Góry. Jeszcze na przełomie XX i XXI wieku w używana była do transportu towarowego. Obecnie wyłączona z użytku. W planie rozwoju kolejnictwa na lata 20 XXI wieku jest uruchomienie połączenia kolejowego do Katowic.
Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]
- Kościół rzymskokatolicki:
- parafia Nawiedzenia NMP
- Świadkowie Jehowy:
- zbór Pyrzowice[5]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 113516
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1067 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Wieś Pyrzowice w liczbach [online], Polska w liczbach, 2021 [dostęp 2023-08-29] (pol.).
- ↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, s. 202.
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-11-06].
