Rów Górnej Nysy
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion | |
| Mezoregion |
Rów Górnej Nysy |
Rów Górnej Nysy (332.55) – kraina geograficzna w Sudetach Środkowych, jego główne miasto to Bystrzyca Kłodzka.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Rów Górnej Nysy jest otoczony przez Góry Stołowe i Góry Bystrzyckie od zachodu oraz Masyw Śnieżnika od wschodu[1]. Na północy łączy się z Kotliną Kłodzką[1]. Na południu, po stronie czeskiej jego przedłużeniem jest Kralická brázda. Ta ostatnia otoczona jest przez Góry Orlickie, Wyżynę Zabrzeską i wyżynę Hanušovická vrchovina. Rów Górnej Nysy wraz z Kotliną Kłodzką i otaczającymi pasmami górskimi tworzy krainę historyczną zwaną ziemia kłodzka[1].
Niektórzy geografowie włączali Rów Górnej Nysy do Kotliny Kłodzkiej (np. J. Kondracki 332.54). W 2018 opublikowano nowe granice regionów geograficznych, zgodnie z którymi Rów Górnej Nysy stanowi oddzielny mezoregion[2][3].
Podział na mikroregiony[edytuj | edytuj kod]
W skład Rowu Górnej Nysy wchodzą następujące mikroregiony[1]:
Budowa geologiczna[edytuj | edytuj kod]
Rów ten jest wyraźnym, kilkukilometrowej szerokości obniżeniem tektonicznym w Sudetach Środkowych[1]. Czeska część rowu Górnej Nysy nazywa się Králický uval. Jest naturalną granicą oddzielającą Sudety Środkowe (Góry Bystrzyckie) od Sudetów Wschodnich (Masyw Śnieżnika)[1]. Oddziela metamorfik bystrzycko-orlicki od metamorfiku Lądka i Śnieżnika. Pod względem geograficznym w zasadzie pokrywa się z mezoregionem o takiej samej nazwie – Rowem Górnej Nysy[1].
Obniżenie powstało w wyniku ruchów górotwórczych, które doprowadziły do wydźwignięcia sąsiednich masywów górskich ponad uprzednio istniejącą powierzchnię zrównania[1]. Na powierzchni odwadniane przez Nysę Kłodzką i jej górne dopływy. Stanowi wygodny szlak transportowy przecinający Sudety i łączący północ z południem. Głównym miastem jest Bystrzyca Kłodzka, mniejsze miejscowości to: Międzygórze, Międzylesie, Boboszów[1].
Pod względem geologicznym prawie pokrywa się z jednostką geologiczną o takiej samej nazwie – rowem Górnej Nysy. Podłoże zbudowane ze skał metamorficznych wieku paleozoicznego, a sam rów z piaskowców i mułowców, podrzędnie zlepieńców górnokredowych[1]. Przykryty jest kenozoicznymi piaskami, żwirami, iłami, glinami oraz lessami[1].
Wody[edytuj | edytuj kod]
Przez środek Rowu Górnej Nysy przepływa Nysa Kłodzka[1].
Miejscowości[edytuj | edytuj kod]
W obrębie Rowu Górnej Nysy położone są następujące miejscowości lub ich części (w podziale na mikroregiony)[1]:
- Wysoczyzna Łomnicy: Nowa Łomnica, Ponikwa, Stara Bystrzyca, Stara Łomnica, Starków, Starkówek, Szklarka, Wyszki;
- Obniżenie Bystrzycy Kłodzkiej: Bystrzyca Kłodzka, Długopole Dolne, Długopole Górne, Długopole-Zdrój, Domaszków, Gorzanów, Jaworek, Marianówka, Mielnik, Niedźwiedna, Pławnica, Stary Waliszów, Wilkanów, Zabłocie;
- Wysoczyzna Idzikowa: Idzików, Kamienna, Nowy Waliszów;
- Wysoczyzna Międzylesia: Międzylesie, Dolnik, Gajnik, Goworów, Michałowice, Nagodzice, Nowa Wieś, Pisary, Roztoki, Smreczyna.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Słownik geografii turystycznej Sudetów. Redakcja Marek Staffa. T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1993, s. 13–18. ISBN 83-85773-06-1.
- ↑ Opublikowano nowe granice regionów geograficznych. geoforum.pl, 2018-07-30. [dostęp 2023-07-26]. (pol.).
- ↑ Jerzy Solon i inni. Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. „Geographia Polonica”. 91 (2), s. 158, 2018. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego Polskiej Akademii Nauk. DOI: 10.7163/GPol.0115. ISSN 2300-7362. (ang.).