Karabin maszynowy Madsen M1903
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Dansk Rekyl Riffel Syndikat A/S[1] |
| Rodzaj | |
| Historia | |
| Prototypy |
1890 |
| Produkcja |
od 1902–1903 |
| Dane techniczne | |
| Kaliber |
6,5 - 8 mm |
| Nabój |
8x58mmR |
| Magazynek |
łukowy, 25, 30, 40 nab. |
| Wymiary | |
| Długość |
1140 mm[1] |
| Długość lufy |
596 mm[1] |
| Masa | |
| broni |
9 kg |
| Inne | |
| Prędkość pocz. pocisku |
715 m/s |
| Szybkostrzelność teoretyczna |
450 strz./m[1] |
| Zasięg skuteczny |
1000 m |
Karabin maszynowy Madsen – duński ręczny karabin maszynowy strzelający nabojami kalibru 6,5 - 8 mm. Konstruktorem karabinu był Jens Schuboe, a został udoskonalony przez duńskiego oficera Wilhelma Madsena[1]. Produkowany seryjnie od 1902-1903 przez duńską firmę Dansk Rekylriffel Syndikat A/S w Kopenhadze [2]. Firma na tę broń nabyła patent w 1900 roku. Broń jest znana również pod nazwą DRS (od nazwy firmy)[2]. Był pierwszym ręcznym karabinem maszynowym świata, który przez wiele lat cieszył się ogromna popularnością[1]. Zmodernizowany w roku 1920. Wkm Madsen o kalibrze 20 mm był przeskalowaną i przerobioną wersją rkm-u. Produkowano go do lat 50 i był używany przez 36 krajów świata[1]. Bardzo niska masa karabinu sprawiała, że był często używany przez kawalerię[1]. Był również stosowany w Rosji jako karabin maszynowy pilota lub nawigatora w lotnictwie[2].
Opis konstrukcji[edytuj | edytuj kod]
Ręczny karabin maszynowy Madsen był bronią samoczynno – samopowtarzalną. Zasada działania oparta o krótki odrzut lufy. Zasilanie z łukowych magazynków o pojemności 25, 30 lub 40 naboi. Trzon zamkowy mocowany w obrotowym suwadle na osi poziomej. Ryglowanie następowało przez obrót trzona zamkowego. Zamek oscylował w pionie po trasie pięciokąta[1]. Jako jednym z pierwszych rozwiązań na świecie była szybkowymienna lufa[2], którą umieszczono w osłonie z podłużnymi otworami – chłodzona powietrzem. Muszka umieszczona była na górnej części osłony u wylotu lufy. Posiadała celownik krzywkowy[2]. Karabin miał składany dwójnóg, przymocowany do osłony lufy. Kolba drewniana, którą można było odłączyć w warunkach polowych[2].
Był montowany na motocyklach typu Nimbus, używany przez oddziały kawalerii duńskiej, norweskiej i szwedzkiej. W wersji zmodernizowanej wszedł na uzbrojenie armii bułgarskiej, portugalskiej i chińskiej. Broń ta nadal (2010 r.)[a] jest używana przez brazylijską policję. Cieszy się opinią broni poręcznej, niezawodnej i stabilnej w strzelaniu.
W okresie międzywojennym opracowano też wersję tego karabinu jako ckm, lkm. Zamiast chłodzenia powietrzem zastosowano tam chłodnicę z wodą. Kolbę zastąpiono chwytem pistoletowym. Całość osadzono na ciężkiej, trójnożnej podstawie. Zasilanie odbywało się dalej z magazynków. Konstrukcja ta okazała się niepraktyczna[3].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Schultz podaje, że brazylijska żandarmeria ostatnie Madseny wycofała w kwietniu 2008 roku
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i Walter Schultz: 1000 ręcznej broni palnej. s. 238.
- ↑ a b c d e f Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). s. 128-129.
- ↑ Otton Laskowski (red.), Encyklopedja wojskowa. T. 5, Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego, 1935, 272 i 285.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ford Roger: Historia broni maszynowej od roku 1860 do czasów współczesnych. Warszawa 1999.
- Torecki Stanisław: 1000 słów o broni i balistyce. Warszawa 1982.
- Walter Schultz: 1000 ręcznej broni palnej. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2011, s. 238. ISBN 978-83-7708-745-9.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Fotografie różnych modeli
- Madsen w wojsku fińskim
- Madsen w wojsku szwedzkim
- Madsen w wojsku rosyjskim: Семён Федосеев, "Российская карьера ружья-пулемёта «Мадсен»", Мастерружьё, 2010 (No. 155, 156 & 159). wersja HTML artykułów: part 1, part 2, part 3