Rędziny (powiat częstochowski)
50°51′29″N 19°12′52″E/50,858056 19,214444| wieś | |
 Rędziny – widok na kościół i ul. Wolności | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
ok. 280 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2020) |
4 691 |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
42-242[2] |
| Tablice rejestracyjne |
SCZ |
| SIMC |
0144584 |
Położenie na mapie gminy Rędziny  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu częstochowskiego  | |
| 50°51′29″N 19°12′52″E/50,858056 19,214444[1]
| |
| Strona internetowa | |
Rędziny – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim. Siedziba gminy Rędziny. Według danych z 31 grudnia 2020 roku miejscowość zamieszkiwało 4 691 osób[3].
Pod względem fizycznogeograficznym Rędziny położone są na Wyżynie Wieluńskiej[4]. Miejscowość wchodzi w skład aglomeracji częstochowskiej. Pomimo tego, że nigdy nie była miastem, jest dość silnie zurbanizowana[5]. Oprócz niskiej zabudowy znajduje się tam także osiedle bloków mieszkaniowych, zamieszkane przez ok. 2 tys. osób (Rędziny-Osiedle)[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1220 roku, z dokumentu biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża[7], w którym miejscowość wymieniona jest jako Randzyny[8]. Według rejestru podatkowego powiatu krakowskiego, w 1490 roku wieś Rędziny należała do zamku olsztyńskiego[9]. Od 1624 roku w Rędzinach działała filia parafii w Mstowie, ze stale rezydującym duszpasterzem[10]. W roku 1864 została otwarta Gminna Szkoła w Rędzinach[11]. W 1866 roku erygowano samodzielną parafię[10].
W 1867 roku gmina Rędziny (istniejąca już wcześniej) została włączona do powiatu częstochowskiego należącego do guberni piotrkowskiej[12]. W latach 1954–1972 miejscowość była siedzibą gromady Rędziny, od roku 1973 ponownie jest siedzibą gminy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa częstochowskiego.
Komunikacja[edytuj | edytuj kod]
Przez miejscowość przebiega droga krajowa 91 (ulica Wolności). Transport publiczny jest obsługiwany przez Gminny Zakład Komunikacyjny w Rędzinach.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Neogotycki kościół NMP Nieustającej Pomocy wybudowany w latach 1897–1901, konsekrowany w 1903.
- Cmentarz z ogrodzeniem z końca XIX wieku.
- Budynek plebanii z 1907 roku.
- Kaplica z końca XIX wieku wybudowana na miejscu cudownego źródła leczącego choroby oczu.
- Kapliczka z początku XX wieku.
- Domy mieszkalne i młyn z końca XIX i początku XX wieku.
Oświata[edytuj | edytuj kod]
- Zespół Szkolno–Przedszkolny nr 1 (ul. Szkolna 7)
- Zespół Szkolno–Przedszkolny nr 2 (ul. Działkowiczów 3)
Religia[edytuj | edytuj kod]
W miejscowości funkcjonuje rzymskokatolicka parafia św. Otylii. Parafia została utworzona w 1866 roku[13].
Sport[edytuj | edytuj kod]
GKS Unia Rędziny[edytuj | edytuj kod]
W Rędzinach działa klub piłkarski Gminny Klub Sportowy Unia Rędziny. Klub funkcjonuje od 1997 roku. Obecnie rozgrywa swoje mecze w częstochowskiej klasie okręgowej[14]. Klub posiada barwy czerwono-czarne.
Unia rozgrywa swoje mecze w Rudnikach, na stadionie przy ulicy Dworcowej 18A (w obrębie kamieniołomu Lipówka). Początkowo klub rozgrywał swoje mecze w Rędzinach, w miejscu, gdzie obecnie stoi Gminna Hala Sportowa. Później drużyna grała na boiskach klubów KS Stradom i Warta Mstów, a w Rudnikach grały tylko grupy młodzieżowe. Od 29 maja 2013 na boisku w Rudnikach grają również seniorzy[15].
Obiekty sportowe[edytuj | edytuj kod]
- Gminna Hala Sportowa z widownią na 180 osób, oddana do użytku w 2006 (ul. Działkowiczów 20)
- Orlik z boiskiem do piłki nożnej, boiskiem do koszykówki i piłki ręcznej, bieżnią i skocznią do skoku w dal, zlokalizowany obok hali sportowej[16].
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
Rejestr TERYT wyróżnia pięć integralnych części wsi[17][18]. Cztery z nich (wszystkie oprócz Ołowianki) są jednocześnie sołectwami[19].
- Rędziny-Kolonia (SIMC 0144590)
- Rędziny-Okupniki (SIMC 0144609)
- Rędziny-Ołowianka (SIMC 0144615)
- Rędziny-Osiedle (SIMC 0144621)
- Rędziny-Wyrazów (SIMC 0144638)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 115566
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1078 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Urząd Stanu Cywilnego w Rędzinach podsumował 2020 rok. redziny.pl, 12 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-23].
- ↑ Geoserwis GDOŚ. geoserwis.gdos.gov.pl. [dostęp 2020-02-22].
- ↑ Robert Krzysztofik, Aglomeracja częstochowska, [w:] Ryszard Kaczmarek (red.), Encyklopedia Województwa Śląskiego. Tom I, Katowice: Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej, 2014, s. 26–27, ISBN 978-83-64210-14-3.
- ↑ Piotr Wiewióra: Osiedle w końcu będzie sołectwem. Nowa Trybuna Częstochowska, 14 lipca 2016. [dostęp 2019-04-24].
- ↑ Stefan Krakowski, Alfred Czarnota: Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych. Katowice: Śląsk, 1964, s. 28-31.
- ↑ Franciszek Kulczycki, "Monumenta mediiaevi historica res gestas Poloniae illustrantia", Tomus IX, Cracoviae, 1886, str. 27.
- ↑ Rędziny (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 636.
- ↑ a b 150 lat parafii w Rędzinach. Gazeta Częstochowska. [dostęp 2019-04-15].
- ↑ Historia – ZSP nr 1 w Rędzinach. zsp1redziny.pl. [dostęp 2019-04-15].
- ↑ R. Sikorski: Akta gminy Rędziny. Archiwum Państwowe w Częstochowie, 2009. [dostęp 2020-02-22].
- ↑ ks. dr hab. Paweł Wolnicki: Informacje o parafii na stronie archidiecezji częstochowskiej. kuriaczestochowa.pl. [dostęp 2017-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-03)]. (pol.).
- ↑ GKS Unia Rędziny – Klasa okręgowa. [w:] Łączy nas piłka [on-line]. [dostęp 2021-01-07].
- ↑ O Klubie – GKS Unia Rędziny. [dostęp 2016-02-01].
- ↑ O hali | Samorządowy Serwis Internetowy Gminy Rędziny. [dostęp 2017-02-24].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Sołectwa | Samorządowy Serwis Internetowy Gminy Rędziny. redziny.pl. [dostęp 2020-04-04].
