Radiostacja R-118

Radiostacja R-118K

Radiostacja R-118 – nadawczo-odbiorcza radiostacja krótkofalowa średniej mocy, eksploatowana w Wojsku Polskim do 1990 roku. Była montowana na samochodach Star 66 i Star 660, a także na transporterach opancerzonych BTR-152.

Była produkowana w ZSRR na potrzeby jednostek wojsk łączności Układu Warszawskiego.

Wersje radiostacji:

• R-118 – wersja zwykła
• R-118MZ – z sukcesywną modernizacją aparatury,
• R-118BM-Z – wersja z przystawkami RPT i PZS,
• R-102K – wersja unowocześniona.

Przeznaczenie

Radiostacja przeznaczona była do utrzymywania łączności fonicznej lub telegraficznej (ręcznej i dalekopisowej) do 200 km lub podczas ruchu. W latach 70.–80. były wypierane przez radiostacje R-140 i pozostawały jeszcze jedynie w wojskach chemicznych i jednostkach saperskich.

Wersje starsze radiostacji były wyposażone w odbiornik podstawowy MOLIBDEN o nieco węższym zakresie odbieranych fal, jak odbiornik AMUR-2. Nie miały one jeszcze przystawek: przystawki zdalnego sterowania PZS i radiowego pulpitu telegrafisty RPT. Wyposażone były też we wcześniejszy dalekopis rosyjski ST-35.

Ukompletowanie

Wersja R-118BM-Z:

• częstotliwość pracy 1 do 8 MHz głównie telegrafia CW
• odbiornik zasadniczy AMUR-2
• odbiornik dodatkowy R-311
• pulpit radiostacji
• radiostacja UKF R-105DM
• wzmacniacz mocy UM (do R-105) moc 40 W
• przystawka zdalnego sterowania PZS
• radiowy pulpit telegraficzny RPT
• dalekopis taśmowy DALIBOR-302

– zdalne sterowanie poprzez aparat telefoniczny TAI-43MR głosem lub praca kluczem telegraficznym

• zespół spalinowo-elektryczny PAB-2-1/230 – 2 szt.
• maszt składany 12 m dipol nadawczy – 1 szt.
• maszt składany 8 m dipol odbiorczy 1 szt.
• antena odbiorcza z falą bieżącą długości 150 m
• antena nadawcza samochodowa 10 m
• antena odbiorcza samochodowa 4 m
• do pracy w ruchu wykorzystywane były dwie anteny 4-metrowe
• antena Kulikowa do radiostacji R-105 montowana z tyłu pojazdu

Samochody z radiostacją R-118 były sprzętem, w którym przewidywano odpoczynek załogi. Miały one leżankę-schowek z podnoszonym oparciem. Podniesione oparcie i przypięte do uchwytów w suficie tworzyło drugą leżankę, a pod sufitem zamocowane były haki do podwieszenia brezentowego hamaku. W nowym sprzęcie R-140, R137 już takich udogodnień nie było – cała przestrzeń zajęta była przez aparaturę.

W wersji R-118K na dachu nadwozia zamocowano antenę magnetyczną. Spełniała ona podobną funkcję, jak antena promieniowania pionowego APP w starszych wersjach radiostacji R-140. W celu umożliwienia współpracy z nowym sprzętem dokonano modernizacji odbiorników AMUR-2, dodając w nim bloki odbiorcze dla emisji jednowstęgowej w górnej wstędze. Jednak do odbioru tych sygnałów nowe radiostacje musiały nadawać emisją jednowstęgową z zachowanym dużym poziomem fali nośnej (A3A-GW lub A3H-GW). W celu współpracy nadajnika z nową anteną zastosowano specjalny blok – sprzęgacz nadawczy SN i dla zapewnienia odbioru – sprzęgacz odbiorczy SO.

Galeria

Wnętrze radiostacji

Stanowisko dowódcy

Radiostacja R-118 w samochodzie Star

Dane taktyczno-techniczne

Rodzaje pracy

• praca kluczem telegraficznym
• praca telefoniczna z radiostacji lub z zewnętrznej aparatowni
• praca telefoniczna z zewnętrznego polowego aparatu telefonicznego (np. TAI-43MR)
• praca kluczem podłączonym do tego aparatu
• praca dalekopisem własnym lub zewnętrznej aparatowni (przez RPT)
• praca kluczem lub dalekopisem z innej aparatowni za pośrednictwem przystawki PZS w kanale UKF radiostacji R-105DM.

Radiostacja R-118BM-Z miała bardzo dużo możliwych wariantów pracy. Instrukcja i tabela przełączników wymieniała ich około siedemdziesięciu.

Zakres częstotliwości

• nadajnika: 1,0–7,5 MHz
• odbiornika AMUR-2 1,0–8,0 MHz
• odbiornika R-311 1,0–15,0 MHz

Źródłem sygnału nadajnika był wzbudnik WD-11. Częstotliwość wzbudnika ustawiana była przełącznikami generatorów kwarcowych według specjalnej tabeli strojenia. Stabilność częstotliwości nadajnika była rzędu 1x10⁻⁶ Hz/Hz.

Moc nadajnika

• emisja telegraficzna 200 W (A1A)
• praca telefoniczna do 100 W (A3E)
• pobór mocy do 1,5 kW

Zasilanie

• zespół spalinowo-elektryczny PAB-2-1/230
• sieć stacjonarna 220 V 50 Hz

Emisje

• manipulacja amplitudy A1
• manipulacje częstotliwości F1-125, 250 i 500 Hz
• dwukanałowa manipulacja częstotliwości F6-250 Hz
• modulacja amplitudy A3 (dwuwstęgowa)
• praca uniwersalna – modulacja amplitudy z jednoczesną manipulacją częstotliwości (A3+F1)

Emisja tylko odbierana

• jednowstęgowa modulacja amplitudy z pełnym lub częściowym ograniczeniem fali nośnej (R-118K)

Anteny radiostacji

• nadawcze:
  • antena prętowa 4 m
  • antena prętowa 10 m
  • antena dipol symetryczny skośny 2x20 m (na 1 maszcie 12 m)
• odbiorcze:
  • antena prętowa 4 m
  • antena prętowa 10 m (podczas pracy simpleksowej)
  • dipol symetryczny skośny 2 × 20 m (na 1 maszcie 12 m)
  • skośny promień

Bibliografia

• Świat Radio, kwiecień 2006, s. 54