Ratusz w Nowym Sączu
49°37′30″N 20°41′27″E/49,625000 20,690833 nr rej. A-362 z 16.02.1984[1]
| |
 widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek 1 |
| Typ budynku |
ratusz |
| Zniszczono |
17 kwietnia 1894[2] |
| Odbudowano |
jesień 1897[2] |
Położenie na mapie Nowego Sącza  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
| 49°37′30″N 20°41′27″E/49,625000 20,690833
| |
Ratusz – siedziba władz Nowego Sącza.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Najstarszym budynkiem, pełniącym funkcję ratusza był parterowy, murowany budynek zlokalizowany obok kościoła św. Małgorzaty. Ratusz ten został zakupiony z końcem lat 40. XV wieku przez kardynała Zbigniewa Oleśnickiego po utworzeniu Kolegiaty.
Po sprzedaży budynku ratusza z przeznaczeniem dla wikarych Kolegiaty, jeszcze w połowie XV w. wzniesiono nową siedzibę władz miasta na centralnym placu, jakim był Rynek. W latach 1486, 1501 i 1523 był odbudowywany po częściowych pożarach. W latach 1562-63 został przebudowywany przez muratorów Lodovico Italusa i Tomasza, Alberta Lubelczyka, Krzysztofa Kurzelowczyka i Walentego Barana oraz Mateusza z Krakowa w stylu renesansowym, o czym świadczyło dwanaście krzyżowych okien w ścianie frontowej oraz attyka. Prawdopodobnie już wtedy budynek miał niewielką wieżę, która na początku XVII w. nakryta była hełmem[3]. Po kolejnym pożarze z 1611 r. został odbudowany jako piętrowy budynek z wieżą zegarową. W 1834 r. został przebudowany, otrzymał kolumnowy portyk przed frontową fasadą oraz został nadbudowany o drugie piętro. 17 kwietnia 1894 roku w pożarze północno-zachodniej części miasta, całkowitemu zniszczeniu uległ również barokowy ratusz. Całkowitemu zniszczeniu uległy także dokumenty zawierające nadane przez królów przywileje miasta przechowywane w archiwach ratusza[4].
Obecny budynek powstał w latach 1895-1897, pomysłodawcą budowy nowego ratusza był ówczesny burmistrz miasta Lucjan Lipiński. Budynek ratusza został zaprojektowany w stylu eklektycznym, wnętrza zostały zaprojektowane w stylu neorenesansowym i neobarokowym. Projektantem ratusza był architekt miejski Jan Peroś. Budową kierował Karol Knaus z Krakowa.
Obecny ratusz jest budynkiem piętrowym ze stromym dachem skrywającym poddasze. Parter budynku jest boniowany. Elewacja frontowa jest zaprojektowana symetrycznie, gdzie na osi budynku usytuowano czterokondygnacyjną wieżę zegarową. Główną salą ratusza jest sala posiedzeń z neorenesansowym stropem kasetonowym oraz malowidłami wykonanymi w 1911 r. przez Piotra Spitzmann-Karwosieckiego, przedstawiającymi wydarzenia z historii miasta.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Zamek królewski i Ratusz. W: Jan Sygański: Nowy Sącz jego dzieje i pamiątki dziejowe. Nowy Sącz: 1892.
- Ratusz miejski. W: Jan Sygański: Historya Nowego Sącza. Lwów: 1901–1902.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2013-08-29].
- ↑ a b Nowy Sącz : Oficjalna strona miasta. - Ratusz [online], www.nowysacz.pl [dostęp 2017-05-30] (ang.).
- ↑ Leszek Migrała: Nowy Sącz w czasach nowożytnych, w: "Zeszyty Sądecko-Spiskie" t. 6, Nowy Sącz, Stará Ľubovňa 2011, ISBN 978-83-89989-45-1, s. 15-27
- ↑ Jerzy Leśniak (red.), Nowy Sącz, Nowy Sącz: SIGNUM, 2007, ISBN 978-83-917371-5-6.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Encyklopedia Sądecka (współautor: Jerzy leśniak, Augustyn Leśniak, Karol Leśniak), 2000
- Dzieje miasta Nowego Sącza, t. I, red. Feliks Kiryk, Warszawa–Kraków 1992; t. II, red. F. Kiryk, S. Płaza, Kraków 1993.