Ratusz w Rzeszowie
 nr rej. A-1040 z 31 grudnia 1993 r.[1]
| |
 Ratusz w Rzeszowie w 2016 r., widok od północnego wschodu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
3 |
| Powierzchnia użytkowa |
989,84 m² |
| Ukończenie budowy |
1591 |
| Ważniejsze przebudowy |
ok. 1730, ok. 1820, 1867–1884, 1895–1898, 1993–1996 |
| Zniszczono |
1657 |
| Odbudowano |
druga połowa XVII w. |
Położenie na mapie Rzeszowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
 50°02′14,28″N 22°00′14,42″E/50,037300 22,004006
| |
Ratusz w Rzeszowie – zabytkowy budynek o neogotyckich i neorenesansowych cechach stylowych, znajdujący się na Rynku w Rzeszowie. Siedziba Urzędu Miasta Rzeszowa[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
_(cropped).jpg)
Pierwsza wzmianka o ratuszu w Rzeszowie pochodzi z aktu lokacyjnego miasta, wystawionego w 1427 r. przez Piotra Lunaka z Wiśnicza i Stoigniewa z Szumska. Budowla ta była drewniana i podpiwniczona[3][4], spłonęła w 1576 r. w wielkim pożarze miasta[5].
Przed 1591 r., na polecenie Mikołaja Spytka Ligęzy, wybudowano nowy, murowany ratusz z gankiem, przedsionkiem oraz wieżą, który został zniszczony podczas najazdu księcia Jerzego II Rakoczego w 1657 r.[3][4] Budynek odbudowano w drugiej połowie XVII w. jako obiekt dwukondygnacyjny z dachem czterospadowym[4], a ok. 1730 r. pod nadzorem Karola Henryka Wiedemanna przebudowano i wyremontowano[4][3]. Prawdopodobnie ok. 1820 r. Johan Burgaller ponownie przebudował ratusz (wówczas budynek o cechach stylowych skromnego klasycyzmu), a kolejny większy remont odbył się w latach 1867–1884[4].
W latach 1895–1898 ratusz przebudowano według projektu Franciszka Skowrona. Nadano mu neogotycki i neorenesansowy wygląd, dobudowano drugie piętro oraz, według projektu Kazimierza Hołubowicza, ukształtowano na nowo wnętrza[5].
Podczas II wojny światowej obiekt zdewastowano. W latach 1993–1996 przeprowadzono remont, modernizację i rekonstrukcję budowli[3].
Siedmiokrotnie w ciągu doby z ratusza rozbrzmiewa hejnał miasta, skomponowany przez Tomasza Stańkę[6].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Budynek został wzniesiony z cegły, jest trzykondygnacyjny i częściowo podpiwniczony (mury piwnic kamienne). Skonstruowany został na planie prostokąta[4], jego ściany otynkowano[7].
Elewacje budynku są zróżnicowane, z oknami różnej wielkości, o różnych kształtach[4]. Elewacja północna jest dziesięcioosiowa, z nieznacznym trzyosiowym ryzalitem zwieńczonym trójkątnym szczytem. W ryzalicie znajduje się główne wejście do budynku, po obu stronach którego znajdują się balkony. Elewacja południowa jest również dziesięcioosiowa, z trzyosiowym ryzalitem, który, kryty trójspadowym dachem, po obu stronach zwieńczony jest ośmiobocznymi wieżyczkami. Elewacje zachodnia i wschodnia są trzyosiowe, zwieńczone trójkątnymi szczytami. Elewacja wschodnia z podcieniem na filarach z kamiennych bloków piaskowcowych, nad którym znajduje się balkon[7].
Wewnątrz obiektu pomieszczenia nakryte są sklepieniami krzyżowymi, żaglastymi i kolebkowymi. Piwnice sklepione kolebkowo[7].
Dach budynku jest wielospadowy, kryty dachówką ceramiczną[4].
Powierzchnia użytkowa obiektu wynosi 989,84 m², kubatura liczy 7228 m³[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2023-04-21].
- ↑ Urząd Miasta – dane adresowe [online], bip.erzeszow.pl [dostęp 2023-04-21].
- ↑ a b c d Ratusz [online], Serwis informacyjny Urzędu Miasta Rzeszowa [dostęp 2023-04-23].
- ↑ a b c d e f g h ratusz – zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2023-04-21] (pol.).
- ↑ a b Rzeszowski Ratusz [online], wuozprzemysl.pl [dostęp 2023-04-21] (pol.).
- ↑ Tomasz Stańko skomponował hejnał dla Rzeszowa; wykona go w niedzielę [online], dzieje.pl [dostęp 2023-04-21] (pol.).
- ↑ a b c d Marta Wajdowicz, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, tzw. biała – Ratusz [online], zabytek.pl, grudzień 1993 [dostęp 2023-04-22] (pol.).