Realizm

Realizm w filozofii

• Realizm atomistyczny – pogląd, według którego istnieją tylko poszczególne, jednostkowe byty, które ludzie mają tendencje łączyć w pewne wspólne pojęcia, a następnie przypisywać tym pojęciom istnienie realne, zapominając, że są to wytworzone przez nich samych konstrukcje.
• Realizm bezpośredni (teoria percepcji)
• Realizm krytyczny – jeden z odłamów neokantyzmu.
• Realizm metafizyczny – stanowisko uznające istnienie rzeczywistości obiektywnej.
• Realizm epistemologiczny – pogląd, zgodnie z którym przedmioty dane w doświadczeniu istnieją niezależnie od podmiotu poznania.
• Realizm skrajny (naiwny) – pogląd, zgodnie z którym przedmioty poznania są dokładnie takie, jak jawią się zmysłom.
• Realizm pojęciowy – pogląd uznający, że pojęciom przysługuje istnienie realne.
  • Umiarkowany realizm pojęciowy
• Realizm wewnętrzny – stanowisko filozoficzne zaproponowane przez Hilarego Putnama, łączące realizm metafizyczny z antyrealizmem.

Realizm w sztuce i literaturze

• Realizm w malarstwie – naśladowczy sposób przedstawiania rzeczywistości oraz kierunek artystyczny w malarstwie drugiej połowy XIX w., zakładający wierne odtwarzanie rzeczywistości i kwestionujący akademizm.
  • nowy realizm – ruch artystyczny powstały w 1960 roku we Francji.
  • realizm socjalistyczny – kierunek w sztuce krajów socjalistycznych.
  • realizm cyniczny – jeden z dominujących kierunków w sztuce współczesnych Chin.
• Realizm w literaturze – metoda polegająca na wiernym i obiektywnym opisywaniu rzeczywistości. W węższym znaczeniu termin „realizm” określa prąd literacki, który powstał w latach dwudziestych XIX wieku we Francji.
  • Powieść realistyczna
  • Realizm jutlandzki
  • Realizm syntetyczny – program literacki sformułowany przez czeską Grupę „Rudého práva”.
• Realizm magiczny – tendencja estetyczna w literaturze, sztukach plastycznych i filmie.
  • Realizm magiczny w malarstwie
• Surrealizm
• Hiperrealizm
• Neorealizm włoski – włoski ruch artystyczny, powstały jako sprzeciw wobec faszyzmu.

Realizm w polityce

• Realizm w filozofii politycznej – nurt filozofii politycznej, akcentujący rolę władzy, państwa i walki o interesy.
• Realizm w stosunkach międzynarodowych – jedno z podejść teoretycznych w stosunkach międzynarodowych, wywodzące się z realizmu w filozofii politycznej.
  • Realizm strukturalny
  • Realizm ofensywny
• Realpolitik – polityka oparta na kalkulacji siły i interesów. Często utożsamiana z realizmem w teorii stosunków międzynarodowych.

Realizm w naukach społecznych

• Realizm prawniczy – nurt ujmujący prawo jako pewien układ faktów społecznych.

Inne

• Fotorealizm w grafice komputerowej
• Realizm (osobowość)

Linki zewnętrzne

• AnjanA. Chakravartty AnjanA., Scientific Realism, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 12 czerwca 2017, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-08-07]  (ang.). (Realizm naukowy)