Ricardo Palma

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ricardo Palma
Ilustracja
Imię i nazwisko

Manuel Ricardo Palma Soriano

Data i miejsce urodzenia

7 lutego 1833
Lima, Peru

Data i miejsce śmierci

6 października 1919
Miraflores(inne języki)

Narodowość

Peru

Dziedzina sztuki

literatura, kronikarstwo

Epoka

tradiciones

Ważne dzieła

Tradiciones peruanas(inne języki)

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Manuel Ricardo Palma Soriano (ur. 7 lutego 1833 w Limie, zm. 6 października 1919 w Miraflores(inne języki), Lima) – peruwiański dziennikarz, pisarz, bibliotekarz i polityk, autor dzieła Tradiciones peruanas, twórca gatunku literackiego, nazwanego tradiciones[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Ricardo Palma urodził się w 7 lutego 1833 roku w Limie, jako syn Pedro Ramón Palma Castañeda i Guillerma Carrillo y Pardos. Był wychowywany w romantycznej tradycji Peru. Pod wpływem burzliwych wydarzeń politycznych w kraju w młodym wieku zaczął interesować się polityką. W wieku 15 lat wydał pierwsze wiersze i redagował polityczne i satyryczne pismo o nazwie „El Diablo”. Kształcił się początkowo w szkole jezuickiej, a następnie studiował prawo w University of San Carlos. Studia przerwał wstępując do peruwiańskiej marynarki wojennej. Jako student i oficer marynarki pisał dramaty i poezję romantyczną. Pierwsze książkowe wydanie poezji ukazało się w 1855 roku[2][3].

Sześć lat później został zesłany do Chile, z powodów politycznych, gdzie przebywał do czasu amnestii w 1863 roku. W latach 1864–1865 przebywał w Europie. W czasie pobytu poza Peru publikował utwory nazywane tradiciones – krótkie kroniki, częściowo oparte na źródłach historycznych, a częściowo legendarne, wzbogacone fantazją autora (rodzaj historycznej anegdoty)[2][3].

Po powrocie do Limy w 1865 roku Palma brał udział w bitwie pod Callao pod dowództwem José Gálveza i innych walkach, wraz z José Baltem. W 1868 roku Balta został prezydentem Peru, a Palma został wybrany na senatora w prowincji Loreto (Peru). Pełnił też funkcję sekretarza prezydenta.

Uczestnicząc w pracach rządu nie przerywał pisania. W 1872 roku została wydana książka Tradiciones peruanas – zbiór krótkich prac, wcześniej publikowanych w czasopismach. Wkrótce potem poświęcił się wyłącznie literaturze. Przez następne 11 lat opisywał dalsze peruwiańskie tradiciones. Ich uzupełnione wydanie książkowe ukazało się w 1883 roku[2][3].

Po wojnie między Chile i Peru (wojna o Pacyfik) Palma został mianowany dyrektorem Biblioteki Narodowej w Limie, splądrowanej przez najeźdźców. Dzięki swoim wcześniejszym kontaktom dyplomatycznym odzyskał 10 tys. książek i inne teksty, ugruntowując pierwszą pozycję biblioteki w Ameryce Południowej[1][2][3].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Miał ośmioro dzieci, z których dwoje, Clemente (1872 - 1946) i Angélica (1878 - 1935), zostało pisarzami.

Niektóre dzieła[edytuj | edytuj kod]

Tradiciones Peruanas (1893)
Książki
  • Anales de la Inquisición en Lima (1863)
  • Tradiciones Peruanas (1872)
  • Armonía (1877)
  • Neologismos y americanismos (1896)
  • Cachivaches (1900)
  • Epistolario (1949)
  • Cartas Inéditas (1964)

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Pomnik Ricardo Palmy w Bogocie

Wiele instytucji edukacyjnych (np. Universidad Ricardo Palma, inne szkoły) instytucji kulturalnych, ośrodki zdrowia są poświęcone jego pamięci. Istnieją hotele, ulice, stacja metra, targi książki (zainaugurowana w 1972) jedno centrum rozrywki. W dzielnicy Miraflores funkcjonuje jego dom muzeum, które również jest centrum poświęcone dziełom autora[4]. Istnieje również Fundacja Ricardo Palma.

Szpital Ricardo Palmy w Limie

Dzieła Palmy są tematem wielu publikacji, takich jak zamieszczone w zbiorze „AULA Palma II” (Instituto Ricardo Palma, 2000-2001), wydanym w URP[5]:

  • Jorge dá Vila vá Squez: Algunos temas ecuatorianos en Ricardo Palma
  • Bogdan Piotrowski: La interpretación axiológico-literaria de la imagen de Bolívar en la obra de Ricardo Palma
  • Luz Ángela Martínez: Cómo extirpar de nuestra sangre el "Barroco" que llevamos dentro?
  • Néstor A. Tenorio Requejo: Ricardo Palma, el (re) fundador memorioso
  • Juan Parendes Carbonell: La Transtextualidad en las Tradiciones de Palma
  • Jesús Cabel: Re-lectura de las Tradiciones desde la óptica de la Literatura Infantil y Juvenil
  • César A. Ángeles Caballero: Un amigo de Ricardo Palma: Celso V. Torres
  • Teodoro Hampe Martínez: Las " Tradiciones Peruanas " y el imaginario de la nobleza titulada del virreinato
  • Carlos Thorne: Ricardo Palma en la novela
  • Roy Tanner: Humor e ironía en las Tradiciones Peruanas
  • Merlin Compton: Aproximaciones a la obra de Ricardo Palma
  • Bai Fengsen: Las Tradiciones Peruanas en chino
  • Isabelle Tauzin Castellanos: En la encrucijada de los géneros literarios: Las Tradiciones Peruanas
  • Manuel Pantigoso Pecero: Ricardo Palma: Precursor del principio de la extensión del uso del idioma como base para admitir vocablos en el diccionario de la Academia Española
Imię Ricardo Palmy nosi

Portret Ricardo Palmy znalazł się również na banknotach, np. „10 Intis” z 1987 roku[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Wielka Encyklopedia Powszechna. T. 8: Nomo Polsc. 1965, s. 418.
  2. ↑ a b c d Ricardo Palma; Apunte biobibliográfico. [w:] Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes > Biblioteca Americana [on-line]. [dostęp 2011-07-24].
  3. ↑ a b c d Shannon Barry: Ricardo Palma. www1.assumption.edu. [dostęp 2011-07-24]. (hiszp.).
  4. ↑ Casa Museo Ricardo Plama. ricardopalma.miraflores.gob.pe. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-13)]., s/f; acceso 14.03.2013
  5. ↑ a b www Centros e institutos>RicardoPalma>Publicaciones, dostępne ze strony głównej URP). www.urp.edu.pe. [dostęp 2011-07-22]. (hiszp.).
  6. ↑ Clinica Ricardo Palma w Limie. www.crp.com.pe. [dostęp 2011-07-24]. (hiszp.).
  7. ↑ La casa museo Ricardo Palma. [w:] Agenda Cultural EnLima [on-line]. Todos los derechos reservados. [dostęp 2018-09-26].
  8. ↑ Peru Paper Money Collection. www.panix.com. [dostęp 2011-07-24]. (hiszp.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ricardo_Palma&oldid=72187840”